Ulica Kazimierza Lipińskiego w Sanoku

Ulice i place

Ulica Kazimierza Lipińskiego w Sanoku to interesujący fragment miejskiej przestrzeni, usytuowany w malowniczej dzielnicyPosada tego pięknego miasta. Stanowi ona ważny element lokalnej infrastruktury, łącząc różne części Sanoka.

Trasa ulicy zaczyna się od przejazdu kolejowo-drogowego, gdzie odchodzi odulicy Jagiellońskiej, a jej przebieg prowadzi aż do zachodniego krańca miasta, spotykając się z obszarem Zahutynia.

Warto zwrócić uwagę na znaczenie tej ulicy w kontekście rozwoju miejskiej przestrzeni oraz jej roli w komunikacji między poszczególnymi dzielnicami Sanoka.

Historia

W pierwotnym okresie, na terenie gminy Posada Olchowska, która została włączona do Sanoka w 1931 roku, istniała droga znana powszechnie jako „stara droga”. Trasa ta przebiegała wzdłuż Potoku Stróżowskiego, co odpowiada obecnej ulicy Hugona Kołłątaja. W kontekście tej historii, ulica Kazimierza Lipińskiego ukształtowała się równolegle do tej trasy i początkowo nosiła nazwę ulicy Głównej.

Obecna nazwa ulicy została zatwierdzona uchwałą rady miejskiej we wrześniu 1911 roku, tuż po śmierci Kazimierza Lipińskiego. Był on twórcą sanockiej Fabryki Wagonów oraz prekursorem przedsiębiorstwa Autosanu.

W trudnym czasie II wojny światowej, podczas niemieckiej okupacji, ulica funkcjonowała pod nazwą Lipińskistrasse. Po wojnie, w pierwszych latach PRL, pojawiły się pomysły na przemianowanie tej ulicy. W 1948 roku planowano nazwać ją ulicą Józefa Stalina, a trzy lata później na ulicę Wielkiego Proletariatu. Propozycje te spotkały się z protestem radnej Marii Kril, dlatego żadna z tych zmian nie została wprowadzona w życie.

Zabudowa ulicy

W okresie międzywojennym, w latach 30. XX wieku, przy ulicy Kazimierza Lipińskiego, pod numerem 29, znajdowała się poczta, która spełniała ważną rolę w lokalnej społeczności. Warto również wspomnieć o przychodni zdrowotnej, która mieściła się pod numerem 10. Jej budowa rozpoczęła się w latach 60. ubiegłego wieku, a w 1971 roku była bliska ukończenia. Koszt tej inwestycji przekroczył 6 milionów złotych.

Pod numerem 19 swoją działalność prowadzi prywatna przychodnia weterynaryjna, która została otwarta w 1992 roku. Dla mieszkańców ważnym punktem jest również dworzec autobusowy, który znajduje się pod numerem 31.

Jednym z ciekawszych obiektów w tej okolicy jest kapliczka pod wezwaniem Opatrzności Bożej, datowana na pierwszą połowę XIX wieku. Znana jest również jako „kapliczka Pani Ryniakowej”, co odnosi się do jej fundatorki. Kapliczka ta umiejscowiona jest przy zajezdni dworca autobusowego. W 1972 roku, obiekt pod numerem 23, również stanowiący murowaną kaplicę z pierwszej połowy XIX wieku, został wpisany do zaktualizowanego rejestru zabytków Sanoka. Warto dodać, że kapliczka pod numerem 23 oraz wiele innych obiektów zostały wpisane do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka w 2015 roku.

Pod numerem 37 znajduje się dom, który również figuruje w gminnym rejestrze zabytków, opublikowanym w tym samym roku. Kolejnym ważnym punktem na mapie ulicy jest Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz parafia pod tym wezwaniem, zlokalizowane pod numerem 54, również wpisane do rejestru zabytków w 2015 roku.

Pod numerem 56 znajduje się pawilon handlowy znany jako „As”. Budynek ten został oddany do użytku w lipcu 1974 roku, a jego remont przeprowadzono w 2000 roku. Nieopodal, pod numerem 63, stoi budynek szkolny, który powstał w 1931 roku. W przeszłości funkcjonowały w nim różne szkoły, takie jak im. Klementyny Hoffmanowej, im. Tadeusza Kościuszki oraz Gimnazjum Nr 3 po reformie szkolnej.

Dalszą część ulicy zajmuje Dom gminny Posady Olchowskiej pod numerem 71, który także został wpisany do rejestru zabytków w 2015 roku.

W tej okolicy znajdują się również dawne zabudowania administracyjno-zakładowe fabryki maszyn, wagonów i autobusów, znanej obecnie jako Autosan. – W skład tych zabudowań wchodziły nieistniejące już budynki administracyjne oraz fabryczne, zniszczone przez Niemców w czasie II wojny światowej. Pod numerem 105 mieścił się budynek, który pierwotnie należał do rodziny Bar, a później stał się siedzibą dyrekcji Autosanu.

Pod numerem 109 znajduje się główny budynek biurowy Autosanu, a w czasach PRL pod numerem 114 funkcjonowała restauracja „Robotnik”. Obecnie, w budynku pod numerem 116, działa hotel i restauracja „Autosan – Sanlux” od 1996 roku.

Rejon ulicy Kazimierza Lipińskiego obejmuje również energetykę w Sanoku, z budynkami, których numery zmieniały się na przestrzeni lat. Pod numerem 123, obecnie 138, mieścił się rejon energetyczny. Ostatnim znaczącym punktem w tej okolicy jest Cmentarz Posada, a także kapliczka, która znajduje się przy skrzyżowaniu ulic Kazimierza Lipińskiego i Murarskiej.

Przypisy

  1. Uchwały Rady Miasta 08.03.2024 r. sanok.biuletyn.net/? [dostęp 09.06.2024 r.]
  2. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 143. ISBN 978-83-935385-7-7.
  3. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 107. ISBN 978-83-935385-7-7.
  4. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 65, 89. ISBN 978-83-935385-7-7.
  5. Dariusz Prosiecki. Wszystkie zwierzęta nie duże, lecz małe. „Echo Sanoka”, s. 9, Nr 3 z 24.01.1993 r.
  6. Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 137–138, Sanok: 2008.
  7. Telewizyjna stacja przekaźnikowa w Sanoku. „Nowiny”, s. 1, Nr 88 z 30.03.1971 r.
  8. Ziemia Rzeszowska w dniach Lipcowego Święta. Nowe obiekty przekazane do użytku. „Nowiny”, s. 2, Nr 198 z 20-22.07.1974 r.
  9. Ogłoszenie. „Nowiny”, s. 6, Nr 284 z 22.12.1975 r.
  10. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 46. ISBN 978-83-935385-7-7.
  11. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 420. ISBN 978-83-60380-26-0.
  12. Artur Bata. Działalność Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w 1972 r. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”, s. 91, 1973.
  13. Jolanta Ziobro. AS po remoncie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 26 (4510), s. 2, 30.06.2000 r.
  14. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 144-145. ISBN 978-83-935385-7-7.
  15. Koś Magdalena, Siwiec Kazimierz. Przychodnia weterynaryjna dla małych zwierząt. weterynarz.pl. [dostęp 21.12.2016 r.]
  16. Poradnie specjalistyczne. zozsanok.pl/. [dostęp 14.10.2016 r.]
  17. Maria Łapiszczak: Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. II. Sanok: 2001, s. 21. ISBN 83-915388-1-8.
  18. Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1941, s. 59.
  19. Borys Łapiszczak: Sanok na dawnej pocztówce i fotografii od czasów Galicji i Lodomerii (Judaika), Kresy Wschodnie i okupacja I i II wojny światowej. Cz. XIV. 75-lecie „Zjazdu Górskiego” (15-17 VIII 1936 r.). Sanok: Poligrafia, 2011, s. 29. ISBN 83-918650-8-8.
  20. Filip Schneider: Relacja Filipa Schneidera. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 299-300. ISBN 978-83-903080-5-0.
  21. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 114. ISBN 978-83-935385-7-7.

Oceń: Ulica Kazimierza Lipińskiego w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:7