Dom gminny Posady Olchowskiej w Sanoku


Dom gminny Posady Olchowskiej w Sanoku jest jednym z ważniejszych obiektów historycznych w regionie. Wzniesiony w latach 1905-1907, od zawsze pełnił funkcje administracyjne dla dawnej gminy Posada Olchowska, która została przyłączona do Sanoka w 1931 roku, stając się obecnie jego dzielnicą. Budynek, poświęcony przez ks. proboszcza Bronisława Stasickiego, pierwotnie nosił numer 158.

Inicjatywa budowy tego obiektu zrodziła się z pomysłu naczelnika Macieja Kluski, który pragnął stworzyć centrum administracyjne łączące wszystkie urzędy gminne. Budowa rozpoczęła się w 1905 roku, a zakończono ją we wrześniu 1907 roku. Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów architektonicznych jest neobarokowa wieżyczka, zaprojektowana przez Juliusza Padlewskiego, w której miały się znajdować dzwon i zegar.

Od początku istnienia w budynku prowadzone były różnorodne działalności, w tym Kółko Rolnicze oraz kantor Kasy Raiffeisena. Również Towarzystwo Szkoły Ludowej i Czytelnia Ludowa miały swoje siedziby w tym miejscu. W parterowych pomieszczeniach zorganizowano kancelarię naczelnika, salę posiedzeń oraz biuro policji gminnej, a także sklep i magazyn. Na piętrze udostępniono lokale do wynajmu, gdzie do 1914 roku działał sklep Wiesiołka. W okolicach roku 1930 mieścił się tam sklep towarów mieszanych (właśc. Jan Kościński) oraz Kasa Stefczyka, a także Czytelnia Ludowa imienia Marszałka Piłsudskiego oraz Objazdowy Urząd Miar w połowie lat 30.

Przed wybuchem II wojny światowej, w 1939 roku, budynek był siedzibą Komendy Obwodu Straży Granicznej „Sanok”, która została przeniesiona do Sambora już podczas kampanii wrześniowej. Po zakończeniu wojny budynek przez jakiś czas pełnił rolę siedziby Państwowego Gimnazjum Przemysłowego, które później przeniosło się nieopodal, do lokalu przy ulicy Stróżowskiej. Następnie jego pomieszczenia zaczęli wykorzystywać nauczyciele tej szkoły.

W 2001 roku, budynek przeszedł na własność wspólnoty mieszkaniowej, a od 2002 roku trwały prace remontowe. W dniu 13 września 2009 roku na elewacji frontowej obiektu została odsłonięta tablica pamiątkowa, upamiętniająca stulecie wybudowania ratusza gminnego oraz 80-lecie włączenia Gminy Posada Olchowska do miasta Sanoka. Uroczystość odsłonięcia poprowadził najstarszy mieszkaniec dzielnicy, Zbigniew Wolwowicz. Tego samego dnia w budynku uruchomiono mechanizm, który odtwarza zarejestrowaną melodię hymnu Czerkiesów pt. „Sowa na gaju”. Utwór ten jest emitowany trzykrotnie dziennie przez trębacza Mateusza Wołczańskiego.

Ważnym krokiem było również wpisanie budynku do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, co miało miejsce w 2015 roku. Obiekt ten świadczy o historii lokalnej społeczności oraz stanowi cenny element architektury regionu.

Przypisy

  1. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 290. ISBN 978-83-60380-41-3.
  2. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 30. ISBN 978-83-935385-7-7.
  3. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 31. ISBN 978-83-935385-7-7.
  4. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 178. ISBN 978-83-935385-7-7.
  5. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 420. ISBN 978-83-60380-26-0.
  6. Maria Łapiszczak: Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. II. Sanok: 2001, s. 10. ISBN 83-915388-1-8.
  7. Wojciech Wesołkin. Pamiętnik od czasu wyjazdu z domu... (fragmenty). Wprowadzenie. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 193, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
  8. Waldemar Och. Kalendarium sanockie 2005-2010. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 277, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
  9. Kronika. Uroczystość poświęcenie budynku urzędu gminnego Posady Olchowskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 193 z 22.09.1907 r.
  10. Alojzy Zielecki, Budownictwo i gospodarka komunalna, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 398.
  11. Życiorys Maciej Kluski). W: Akta miasta Sanoka. Sprawy odznaczeń i wyróżnień 1937–1938. Sanok: 1938, s. 8.
  12. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09, s. 3. [dostęp 20.10.2016 r.]

Oceń: Dom gminny Posady Olchowskiej w Sanoku

Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:18