Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sanoku to jedna z ważniejszych ulic w dzielnicy Śródmieście tego malowniczego miasta. Rozpoczyna się ona w rejonie wschodnim, w miejscu zbiegu z ulicą 3 Maja, gdzie początkowy odcinek funkcjonuje jako urokliwy deptak.
Ulica prowadzi w kierunku zachodnim, aż dochodzi do punktu, w którym łączy się z ulicą Adama Mickiewicza. Jest to miejsce o dużym znaczeniu zarówno pod względem komunikacyjnym, jak i dla mieszkańców oraz turystów.
Historia
W 1913 roku, w trakcie wielu zmian dotyczących nazw ulic w Sanoku, rozpoczęto działania mające na celu nadanie ulicy imienia Królowej Izabeli. Ten fragment rozciągał się od łacińskiego kościoła parafialnego aż do poczty, co obejmowało również odcinek prowadzący do ulicy Jana III Sobieskiego. Następnie, 7 marca 1929 roku, zmieniono nazwę na ulicę Józefa Piłsudskiego.
W okresie II wojny światowej, kiedy Sanok znajdował się pod niemiecką okupacją, ta ulica nosiła nazwę Piłsudskistrasse. Rok 1950 przyniósł kolejne zmiany, gdy dla uhonorowania 20. rocznicy wydarzeń Marszu Głodnych, który miał miejsce 6 marca 1930 roku, ulica została przemianowana na „6 marca”. Ta nazwa obowiązywała przez czas trwania PRL.
W grudniu 1989 roku, w uchwale Miejskiej Rady Narodowej, zdecydowano o przywróceniu nazwy ulicy na Józefa Piłsudskiego. W konsekwencji, ulica znowu zyskała pełne miano Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Jednym z ważnych dokumentów, które wspominały tę ulicę, był przewodnik turystyczny autorstwa Stefana Stefańskiego, który w szczegółowy sposób opisał swoje doświadczenia ze zwiedzania Sanoka.
W latach 2011-2013 miały miejsce istotne prace rewitalizacyjne w centrum Sanoka, które objęły również tę ulicę, przywracając jej dawny blask i funkcjonalność.
Zabudowa
Na początku ulicy, w miejscu, gdzie krzyżuje się ona z ulicą 3 Maja, znajdują się kamienice z XIX wieku.
Wśród tych budynków wyróżnia się kamienica pod numerem 1. W okresie przed 1939 rokiem M. Sarnowski prowadził tu handel materiałami bławatnymi. Ten obiekt został ujęty w gminnym rejestrze zabytków miasta Sanoka, co zostało opublikowane w 2015 roku.
Pod numerem 2, na fasadzie budynku umieszczono tablicę pamiątkową z okazji 20. rocznicy Marszu Głodnych. Odsłonięcia dokonał burmistrz Józef Dąbrowski w dniu 5 marca 1950 roku. W treści zamieszczonej na tablicy znajdują się słowa: „Dla upamiętnienia solidarnej walki robotników Sanockiej Fabryki Wagonów i bezrobotnych pow. sanockiego o pracę i chleb, stoczonej w dniu 6 marca 1930 r. z reżimem sanacyjnego ucisku, ulica ta przemianowana. Sanok, 6 marca 1950 r.” Budynek również został wpisany do gminnego rejestru zabytków w 2015 roku.
Pod numerem 7 ulica 6 Marca była miejscem zamieszkania Jana Świtalskiego.
Natomiast budynek handlowy pod numerem 8, w okresie PRL, funkcjonował jako parterowy pawilon handlowy. Od północy przylega do niego Hala Targowa, budowana od 1992 roku. Warto dodać, że wcześniej w tym miejscu znajdowały się inne zabudowania, które zostały zlikwidowane pod koniec lat 50. XX wieku i w których działała Spółdzielnia oraz Sklep Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku (Kram Towarów Mieszanych Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku). Później powstał nowy budynek, w którym zaaranżowano pawilon handlowy.
W czasie okupacji niemieckiej, pod numerem 3 ulicy, istniał punkt handłu artykułami spożywczymi i tytoniowymi, który prowadziła Wanda Szabieńska.
Budynek pod numerem 10 służy obecnie jako siedziba apteki oraz oddziału Podkarpackiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie. W przeszłości miejscu tym funkcjonowała jajczarnia, która została zlikwidowana w latach 1939-1945.
Wzdłuż ulicy może pozytywnie wyróżniać się Kościół Przemienienia Pańskiego, którego północna część przylega do ulicy, oraz Dom mansjonarski, którego fragment od strony południowej również styka się z tą ulicą.
Do ulicy przylega kolejna nieruchomość, na której znajduje się przychodnia, zlokalizowana pod adresem ulicy Jana III Sobieskiego 1.
W czasach PRL, na końcu ulicy, w miejscu, gdzie krzyżowały się ulice 6 marca oraz ulicą Adama Mickiewicza (tuż przy willi dra Stanisława Domańskiego), znajdował się kiosk Ruchu.
Warto również odnotować, że przed 1939 rokiem, na ulicy funkcjonowały osobne wędliniarnie Kazimierza oraz Piotra Słuszkiewiczów, a także zakład krawiecki prowadzony przez Leona Ołpińskiego.
Przypisy
- Indeks uchwał i ważniejszych spraw Rady Miejskiej. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 18. [dostęp 19.12.2021 r.]
- Borys Łapiszczak: Okupacja niemiecka Sanoka 1939-1944. Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Galicja i Lodomeria, Kresy Wschodnie, I wojna światowa. Cz. XV. Sanok: Poligrafia, 2012, s. 14. ISBN 83-918650-9-6.
- Agnieszka Frączek: Koniec inwestycji w centrum miasta. Nowe oblicze Sanoka. esanok.pl, 19.07.2013 r. [dostęp 23.07.2016 r.]
- Agnieszka Frączek: Ruszyła rewitalizacja placu św. Michała w Sanoku. esanok.pl, 2012. [dostęp 23.07.2016 r.]
- Dzień 6. III. 1930. roku w Sanoku przeszedł do historii walk klasy robotniczej w Polsce. „Głos Sanowagu”. Nr 2, s. 1, 28.02.1955 r.
- Tomasz Kiełb: Wydsparcie kulturalne Sanoka. „Tygodnik Sanocki”, 2011. [dostęp 25.11.2011 r.]
- Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 87-88. ISBN 978-83-935385-7-7.
- Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1958, s. 22, 23.
- Edward Zając. Eskulap społecznik. „Tygodnik Sanocki”. Nr 14, s. 6, 04.04.2003 r.
- O dzielnicy. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 20.08.2015 r.]
- Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 86.
- Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 210. ISBN 978-83-60380-26-0.
- Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 51. ISBN 83-909787-1-7.
- Ogłoszenie. „Nowiny”. Nr 60, s. 2, 25.03.1992 r.
- Ulice zmieniają patronów. „Nowiny”. Nr 2, s. 5, 02.01.1990 r.
- Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186-193, 202-207. ISBN 978-83-60380-26-0.
- Marek Drwięga. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, Nr 8, s. 63, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Rymanowska w Sanoku | Ulica Stanisława Konarskiego w Sanoku | Ulica Tadeusza Kościuszki w Sanoku | Ulica Romualda Traugutta w Sanoku | Ulica 3 Maja w Sanoku | Ulica Jagiellońska w Sanoku | Ulica Rybacka w Sanoku | Ulica Generała Władysława Sikorskiego w Sanoku | Ulica Ignacego Daszyńskiego w Sanoku | Ulica Podgórze w Sanoku | Ulica Zamkowa w Sanoku | Ulica Kazimierza Wielkiego w Sanoku | Ulica Kazimierza Lipińskiego w Sanoku | Ulica Juliusza Słowackiego w Sanoku | Ulica Jana Pawła II w Sanoku | Ulica Jana III Sobieskiego w Sanoku | Ulica Henryka Sienkiewicza w Sanoku | Ulica Grzegorza z Sanoka w Sanoku | Ulica Franciszkańska w Sanoku | Ulica Cerkiewna w SanokuOceń: Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sanoku