Ulica Franciszkańska w Sanoku

Ulice i place

Ulica Franciszkańska w Sanoku to niezwykle istotny element układu urbanistycznego tego miasta, który znajduje się w dzielnicy Śródmieście. Historia tej ulicy sięga zmian nazw, które miały miejsce w Sanoku w 1913 roku. Wówczas nadano jej nazwę, która związana jest z pewnym odcinkiem, biegnącym od ulicy 3 Maja w dół, prowadzącym schodami do ulicy Andrzeja Potockiego. Istnieją pewne niejasności dotyczące nazewnictwa tej drogi, bowiem Alojzy Zielecki wskazał, że nazwa Franciszkańskiej została przyznana podczas zbiorowej decyzji Rady Miejskiej już w 1867 roku. Przedtem obszar ten był znany jako przecznica od ul. 3 Maja.

Na przełomie XIX a XX wieku, w ramach prowadzonych modernizacji, ulica ta została poszerzona, co wpływało na jej znaczenie w układzie komunikacyjnym miasta. W czasach PRL ulica przyjęła nazwę Bojowników o Wolność i Demokrację, jednak w 1989 roku z powrotem ustanowiono pierwotną nazwę.

Ulica Franciszkańska, razem z wąską alejką łączącą ją z Rynkiem, znalazła swoje miejsce w opisach wielu przewodników turystycznych. Szczególnie wspominał ją Stefan Stefański, który w swoich dziełach szczegółowo ukazał urok Sanoka oraz jego lokalne atrakcje.

Zabudowa ulicy

Ulica Franciszkańska w Sanoku jest miejscem o bogatej historii i różnorodnej zabudowie. Warto przyjrzeć się poszczególnym kamienicom, które stanowią ważny element architektury tego regionu.

Kamienica pod numerem 2 ma swoją historię sięgającą przed 1939 rokiem, kiedy to znajdowała się tam siedziba ukraińskiej organizacji „Narodna Torhowla”, znanej również jako „Russki Torgowy Dom”. Kamienica narożna przy ulicy 3 Maja (numer 3) również mieściła tę organizację aż do 1944 roku. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, pi piętrze tego budynku utworzono przestrzeń dla koła sanockiego Związku byłych Więźniów Ideowo-Politycznych, które funkcjonowało w latach 1939-1945. Związek ten został przemianowany w 1947 roku na Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, a od 1949 roku nosił nazwę Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Około roku 1952 ZBoWiD opuścił pomieszczenia kamienicy, która następnie została przejęta przez Ligę Przyjaciół Żołnierza.

Kamienica pod numerem 3 to przykład murowanego domu z przełomu XVIII i XIX wieku. W latach 60. i 70. XX wieku pod tym adresem funkcjonowały Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane, a w 1972 roku budynek został wpisany do zaktualizowanego rejestru zabytków Sanoka. W 2015 roku znalazł się także w gminnym rejestrze zabytków miasta Sanoka.

Kamienica pod numerem 4 również jest częścią gminnego rejestru zabytków opublikowanego w 2015 roku. Na pierwszym piętrze znajduje się lokal sanockiego oddziału Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej.

Synagoga Jad Charuzim, zlokalizowana pod numerem 5, to kolejny zabytek wpisany do gminnego rejestru zabytków w 2015 roku.

Klasztor Franciszkanów, znajdujący się pod numerem 7, to zespół klasztorny, który razem z kościołem oraz ogrodzeniem został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków w 1968 roku oraz do gminnego rejestru zabytków Sanoka. Ponadto, w latach 60. i 70. XX wieku pod numerem 7 działała Spółdzielnia Inwalidów „Spójnia”.

Na południowo-wschodnim końcu ulicy znajdują się Schody Franciszkańskie, które zostały ukończone w 1905 roku i prowadzą do ulicy Podgórze, stanowiąc jednocześnie atrakcyjny element architektoniczny i komunikacyjny tej okolicy.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 20.10.2016 r.]
  2. O dzielnicy. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 20.08.2015 r.]
  3. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, [dostęp 20.10.2016 r.]
  4. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, [dostęp 20.10.2016 r.]
  5. Joanna Kozimor. Nowy prezes, nowy duch. „Tygodnik Sanocki”. Nr 33, s. 14, 20.08.2010 r.
  6. Artur Bata. Działalność Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w 1972 r.. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 17-18, s. 92, 1973 r.
  7. Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986 r.
  8. Kronika. Sanockie „szyldy”. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 29, s. 2, 09.07.1911 r.
  9. Ogłoszenie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 14, s. 4, 02.04.1911 r.
  10. Ludwik Glatman. Nowe nazwy ulic Wielkiego Sanoka (dokończenie). „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 36, s. 2, 31.08.1913 r.
  11. Alojzy Zielecki, Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 395.
  12. Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 377.
  13. Nowe nazwy sanockich ulic. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13, s. 4, 01-10.05.1989 r.
  14. Ogłoszenie. „Nowiny”. Nr 14, s. 4, 15.01.1970 r.
  15. Ogłoszenie. „Nowiny”. Nr 29, s. 4, 30.01.1970 r.
  16. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. O balkonikach sanockich kamieniczek. „Tygodnik Sanocki”. Nr 17-18, s. 6, 30.04.1996 r.
  17. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1958 r.
  18. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Oddział PTTK w Sanoku, 1991 r. s. 42.
  19. Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 87, s. 3, 27.08.1905 r.

Oceń: Ulica Franciszkańska w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:19