Cmentarz Posada w Sanoku

Cmentarze

Cmentarz Posada w Sanoku stanowi ważny element lokalnej historii oraz dziedzictwa kulturowego. Jego obecność w Sanoku sprawia, że miejsce to ma szczególne znaczenie dla mieszkańców oraz przybywających turystów.

Tradycja cmentarna, która sięga wielu lat wstecz, odzwierciedla nie tylko historię zmarłych, lecz także kulturę i zwyczaje społeczności, które tutaj żyły.

Historia

Cmentarz, który znajduje się w dzielnicy Posada, jest usytuowany przy ulicy Kazimierza Lipińskiego. Jego historia sięga roku 1902, kiedy to zbudowana została również kaplica cmentarna. Cmentarz miał na celu przede wszystkim służyć jako miejsce pochówku dla mieszkańców III dzielnicy Sanoka, a zwłaszcza Posady Olchowskiej. Najstarsze nagrobki, jakie można tam znaleźć, pochodzą z początku XX wieku.

W wyniku różnych okoliczności, w 1931 roku teren nekropolii został powiększony o około 100 arów, a w 1939 roku cmentarz został skomunalizowany. W okresie PRL na jego terenie postawiono kaplicę przedpogrzebową. Obecne wymiary cmentarza wynoszą około 250 metrów na 150 metrów.

W 2014 roku na cmentarzu zainstalowano krzyż, który upamiętnia ofiary wybuchu oraz pożaru, które miały miejsce 2 sierpnia 1944 roku w Fabryce Gumy w Sanoku. Krzyż ten pierwotnie został ustanowiony w 1994 roku i miał swoje miejsce przy ulicy Dworcowej w Sanoku. Na tabliczce pamiątkowej można znaleźć napis: Krzyż postawiono dla upamiętnienia kilkudziesięciu osób, które poniosły tragiczną śmierć w płomieniach jako żywe pochodnie – w wyniku wybuchu materiałów palnych na terenie Fabryki gumy w dniu 2 sierpnia 1944 roku. Pamięć o Nich pozostanie żywa w naszych sercach. Mieszkańcy Dzielnicy Posada. Po zbudowaniu nowego pomnika, krzyż przeniesiono na teren cmentarza Posada.

Nekropolia ta bywa także nazywana „cmentarzem posadzki”. W 2015 roku cmentarz został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, co podkreśla jego znaczenie i wartość historyczną.

Pochowani

Na cmentarzu Posada w Sanoku, niezwykle ważnym miejscu na mapie lokalnej historii, spoczywa wielu znanych mieszkańców, którzy wnieśli znaczący wkład w życie miasta, zwłaszcza związanych z działającą nieopodal Fabryką Wagonów i Maszyn, dzisiejszym Autosanem. Ciekawym aspektem jest różnorodność osób, które tu znalazły swój wieczny spoczynek.

W gronie wojskowych i funkcjonariuszy wymienić można:

  • Piotr Zając (1866-1934), członek Związku Strzeleckiego, Legionista II Brygady,
  • Adam Duraczyński (1888-1940), starszy przodownik Policji Państwowej,
  • ppor. Kazimierz Dańczak (1914-1944), nauczyciel, uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz Armii Krajowej, podporucznik,
  • Tadeusz Żołnierczyk (1924-1945), poległy w walce z oddziałami UPA,
  • ppor. Mieczysław Bogaczewicz (1921-1946), oficer Wojska Polskiego,
  • Franciszek Bittner (1909-1957), powstaniec warszawski,
  • Marcin Drwięga (1897-1961),
  • Leopold Konarski (1908-1973), uczestnik ruchu oporu podczas II wojny światowej w ZWZ-AK,
  • Wacław Machnik (1915-1976), żołnierz, nauczyciel, działacz społeczny,
  • Antoni Drwięga (1913-1977), powstaniec warszawski,
  • Filip Schneider (1896-1979), powojenny dyrektor Fabryki Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Gamper (obecnie Autosan),
  • Jan Senuś (1923-1986), żołnierz, piłkarz, pracownik Autosanu,
  • Władysław Pruchniak (1904-1991), oficer AK,
  • Edward Tomczak (1923-2000), żołnierz, technik mechanik, działacz społeczny,
  • inż. Franciszek Harłacz (1924-2000), żołnierz, pracownik Autosanu, działacz społeczny i polityczny,
  • inż. Aleksander Ćwiertnia (1916-2002), uczestnik kampanii wrześniowej, absolwent Politechniki Krakowskiej,
  • Franciszek Domagała (1919-2008), żołnierz AK,
  • Marian Grzegorzewicz (1920-2012), ostatni kadet II Rzeczypospolitej,
  • kpt. Emil Buras (1924-2013), uczestnik II wojny światowej, działacz kombatancki,
  • mjr Ludwik Pietrzkiewicz (1928-2013), oficer WP,
  • Jadwiga Skulich (1926-2013), żołnierz AK.

Nie brakuje też przedstawicieli innych profesji:

  • Juliusz Bruna (1876-1950), pracownik fabryki wagonów, działacz społeczny i samorządowy,
  • Tadeusz Nazarkiewicz (1912-1955), pracownik fabryki wagonów, współzałożyciel klubu Stal Sanok,
  • dr Jan Świerzowicz (1887-1963), nauczyciel i dyrektor szkoły,
  • Antoni Fichtel (1889-1965), pracownik fabryki maszyn i wagonów,
  • Maciej Kluska (1871-1967), naczelnik gminy Posada Olchowska,
  • Bronisław Bekalik (1922-1968), pracownik Autosanu,
  • Wacław Machnik (1915-1970), nauczyciel, żołnierz,
  • Andrzej Szczudlik (1900-1970), działacz robotniczy, starosta powiatu sanockiego, poseł na Sejm PRL II kadencji,
  • Jan Żołnierczyk (1888-1974), działacz robotniczy i komunistyczny,
  • Władysław Bodziak (1903-1974), uczestnik walk pod Monte Cassino,
  • Wacław Czaja (1910-1975), uczestnik walk pod Monte Cassino,
  • Jan Gawlewicz (1901-1976), budowniczy,
  • Stanisław Janczura (1912-1976), piłkarz, trener i działacz piłkarski, pracownik Autosanu,
  • Maria Bruna (1910-1972), nauczycielka Technikum Mechanicznego,
  • Tadeusz Mielecki (1908-1980), pracownik Autosanu,
  • Eugenia Żołnierczyk (1922-1993), pracownica fabryki wagonów i autobusów,
  • Władysław Radzik (1919-1994), inżynier, pracownik Autosanu,
  • Władysław Gut (1912-1995), pracownik fabryki wagonów i autobusów,
  • Kazimierz Rzeszutko (1907-1996), działacz polityczny,
  • Władysław Bekalik (1920-1997), pracownik fabryki wagonów i autobusów,
  • Stanisław Adamiak (1918-1998), pracownik Autosanu,
  • Emil Skalny (1926-2000), działacz,
  • Zdzisław Prusiecki (1934-2000), pracownik Autosanu, działacz polityczny,
  • Jan Skulich (1920-2002), pracownik Autosanu, działacz sportowy,
  • Grzegorz Pastuszak (1976-2003), hokeista,
  • Marian Jaszczor (1921-2004), pracownik Autosanu,
  • Maria Świerzowicz (1921-2006), nauczycielka, pedagog,
  • Kazimierz Serbin (1950-2006), dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku,
  • Marian Żołnierczyk (1940-2008), polityk, poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji,
  • Tadeusz Nowakowski (1934-2011), bokser, trener.

Wśród duchownych, warto wspomnieć:

Przypisy

  1. Franciszek Bittner. 1944.pl. [dostęp 04.05.2021 r.]
  2. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, [dostęp 20.10.2016 r.]
  3. Uchwała Nr Xll l 100 l 11 Rady Miasta Sanoka z dnia 21.07.2011 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu Cmentarzy Komunalnych, bip.um.sanok.pl, [dostęp 04.05.2016 r.]
  4. Bałda 2014 ↓, s. 6, 12.
  5. Bałda 2014 ↓, s. 12.
  6. Bałda 2014 ↓, s. 24, 26.
  7. Bałda 2014 ↓, s. 26.
  8. Bałda 2012 ↓, s. 62-63.
  9. Bałda 2012 ↓, s. 65.
  10. Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 8.
  11. Edward Zając. „Sowa na gaju” – czyli o Posadzie Olchowskiej w latach 1900–1931. „Tygodnik Sanocki”. Nr 52-53 (423-424), s. 13, 24-31 grudnia 1999.

Oceń: Cmentarz Posada w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:19