Maksymilian Słuszkiewicz

---

Życiorys

Maksymilian Słuszkiewicz miał zaszczyt urodzić się 11 października 1884 roku w Sanoku, pochodząc z rodziny mieszczańskiej, która zajmowała się rzeźnictwem i masarstwem. Był synem Michała (1848–1936), kontynuującego rodzinną tradycję i prowadzącego zakład masarski, oraz Pauliny z domu Dziura (zmarłej w 1926 roku w wieku 68 lat). Jego rodzice doczekali się dwunastu dzieci; niestety, troje zmarło w dzieciństwie. Pozostałe dziewięcioro dzieci to: Franciszek (1875–1944, którego syn, bratankiem Maksymiliana, był Eugeniusz Słuszkiewicz), Józef (1880–1914), Teofila (1882–1951, żona Franciszka Martynowskiego), Maksymilian (1884–1940), Władysława (1886–1971, po mężu Nowotarska, matka Wiesława Nowotarskiego oraz Witolda Nowotarskiego, stroiciela instrumentów muzycznych), Emilia (1888–1982), Witold (1890–1914, absolwent Akademii Handlu Zagranicznego) oraz Roman (1892–1975) i Edmund (1895–1980). Wszyscy członkowie rodziny ukończyli szkołę, a trzech z nich zdobyło wykształcenie wyższe.

Rodzina Słuszkiewiczów mieszkała w Sanoku przy ulicy Tadeusza Kościuszki 60, gdzie prowadziła również sklep wędliniarski. Maksymilian kształcił się w C.K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie uczęszczał do III klasy w roku szkolnym 1899/1900, a po ukończeniu edukacji kontynuował naukę w Szkole Administracyjnej w Przemyślu. Po ukończeniu nauki, podjął pracę jako urzędnik, najpierw jako sekretarz w urzędzie ziemskim, gdzie w 1902 roku został uznany za przynależnego do gminy Sanok. W 1907 roku pełnił funkcje aplikanta w urzędzie miasta, a następnie dołączył do c. k. policji miejskiej w Sanoku. W 1909 roku złożył przysięgę służbową i został mianowany stałym urzędnikiem miejskim, pełniąc też funkcję zastępcy inspektora policji. Od 1910 roku objął stanowisko kancelisty miejskiego, a w 1911 roku był aplikantem manipulacyjnym. W międzyczasie aktywnie uczestniczył w Polowych Drużynach Sokolich w gmachu przy ulicy Mickiewicza oraz w Sanockiej Chorągwi Drużyn Bartoszowych.

W listopadzie 1918 roku wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego, przyłączając się do formowanego 3 batalionu Strzelców Sanockich; jednak szybko wrócił do pracy urzędniczej na wniosek władz samorządowych. Maxymilian Słuszkiewicz kierował Polsko-Amerykańskim Komitetem Pomocy Dzieciom do 1922 roku oraz pełnił rolę sekretarza Powiatowego Urzędu Ziemskiego. W kolejnych latach angażował się w działalność sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a także w działalność Czytelni Mieszczańskiej, znajdującej się w Ramerówce, będąc kluczowym działaczem kulturalnym w regionie, który organizował różnorodne imprezy, obchody i przedstawienia. W 1920 roku zainicjował działalność Towarzystwa Muzyczno-Dramatycznego „Gamba”, współpracując m.in. z Marianem Kawskim.

Maksymilian był także wielokrotnie wybierany radnym miejskim, pełnił funkcje w Radzie Miejskiej od 1928 roku, a w 1932 roku został członkiem połączonej rady po scaleniu gminy Sanok i gminy Posada Olchowska. W 1934 roku został zastępcą burmistrza Sanoka po wyborze Jana Rajchla. Dwa lata później, po rezygnacji Rajchla, Rada Miasta jednogłośnie wybrała Maksymiliana Słuszkiewicza na jego następcę, a nowym wiceburmistrzem został Juliusz Bruna. Funkcję burmistrza sprawował przez ponad dwa lata, do wybuchu II wojny światowej. W czasie swoich rządów dbał o estetyczny wygląd Sanoka oraz życia kulturalne i społeczne miasta.

W 1938 roku, Słuszkiewicz mieszkał przy ulicy Jagiellońskiej 4, a rok później przy ulicy Henryka Sienkiewicza 3. Jego żoną, z którą wziął ślub 28 września 1912 roku, była Stefania Anna z domu Samecka (1889–1959), córka organisty Jana Sameckiego. Mieli dwie córki oraz syna Przemysława Jerzego, który zmarł w wieku zaledwie 12 miesięcy. W obliczu zagrożenia ze strony III Rzeszy zorganizował zbiórkę funduszy na rzecz polskiego wojska i aktywnie uczestniczył w ewakuacji mieszkańców Sanoka podczas wybuchu wojny.

Po inwazji Niemców na Polskę, Maksymilian Słuszkiewicz został aresztowany, a za drugim razem, 21 września 1939 roku, oskarżony o działalność na niekorzyść okupanta. Jego batalia o uwolnienie zakończyła się tragicznie; został deportowany do obozu w Buchenwaldzie, gdzie zmarł 17 stycznia 1940 roku. 16 lutego 1940 roku odbył się jego potajemny pogrzeb na sanockim cmentarzu. W wyniku jego zaangażowania w życie kulturalne i społeczne Sanoka, Maksymilian Słuszkiewicz pozostaje istotną postacią w historii regionu.

Upamiętnienie

W dniu 21 czerwca 1958 roku, podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku z okazji 70-lecia pierwszej Matury”, nazwisko Maksymiliana Słuszkiewicza zostało uhonorowane w apelu poległych, jako jedna z ofiar tragicznych wydarzeń II wojny światowej, z których wiele zginęło w obozie oświęcimskim oraz innych placówkach na terenie Niemiec. Jego pamięć została również uwieczniona na tablicy pamiątkowej znajdującej się w budynku gimnazjum, poświęconej wszystkim poległym i pomordowanym absolwentom.

Warto również zaznaczyć, że na terenie kościoła franciszkanów w Sanoku znajduje się wyjątkowe malowidło polichromowe, którego autorem jest malarz Władysław Lisowski. Dzieło to, powstałe w latach 1937–1939, przedstawia scenę hołdu oddawanego Matce Bożej przez przedstawicieli różnych stanów społecznych, wśród których można dostrzec postać Maksymiliana Słuszkiewicza namalowanego w stroju szlacheckim, trzymającego karabelę.

Po śmierci Maksymiliana Słuszkiewicza, jego pamięć była wielokrotnie honorowana w Sanoku. Na Cmentarzu Centralnym w Sanoku znajduje się kilka miejsc upamiętniających go, w tym grobowiec rodziny Sameckich oraz grobowiec jego rodziców, Michała i Pauliny Słuszkiewiczów. Dodatkowo, w 1962 roku, imię Maksymiliana Słuszkiewicza znalazło się na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej, gdzie pamiętani są inni, którzy stracili życie z rąk nazizmu i w niemieckich obozach koncentracyjnych.

Kolejnym aspektem upamiętnienia jest ulica, która została nazwana imieniem Maksymiliana Słuszkiewicza w dzielnicy Dąbrówka w Sanoku.

Z okazji 125-lecia istnienia sanockiego gniazda TG „Sokół”, w dniu 7 czerwca 2014 roku, na gmachu „Sokoła” w Sanoku odsłonięto tablicę upamiętniającą miejscowych działaczy sokolich, w tym Maksymiliana Słuszkiewicza, Jerzego Pietrzkiewicza oraz Zygmunta Kruszelnickiego.

---

Oceń: Maksymilian Słuszkiewicz

---