Franciszek Słuszkiewicz to znacząca postać w historii polskiej edukacji. Urodził się 10 października 1875 roku w Sanoku, gdzie później również zmarł, 28 lutego 1944 roku.
Był niemal całe swoje życie związany z tą malowniczą miejscowością, a jego działalność jako nauczyciela pozostawiła trwały ślad w pamięci wielu uczniów.
Życiorys
Franciszek Słuszkiewicz, urodzony 10 października 1875 roku w Sanoku, wywodził się z rodziny mieszczańskiej, która działalność swoją związała z rzeźnictwem oraz masarstwem. Jego rodzice, Michał (1848-1936, który kontynuował tradycje rodzinne jako właściciel zakładu masarskiego oraz pełnił funkcję burmistrza Sanoka) i Paulina z domu Dziura (zmarła w 1926 roku w wieku 68 lat), wychowali dużą rodzinę, mając 12 dzieci. Z tej liczby troje zmarło w dzieciństwie, a dziewięcioro przeżyło na przełomie lat: Franciszek, Józef (1880–1914), Teofila (1882–1951, żona Franciszka Martynowskiego), Maksymilian (1884–1940, były urzędnik oraz ostatni burmistrz Sanoka w II Rzeczypospolitej), Władysława (1886–1971, z domu Nowotarska, matka Wiesława i Witolda Nowotarskiego – stroiciela instrumentów muzycznych), Emilia (1888–1982), Witold (1890–1914, pisarz, który zginął pod Kraśnikiem), Roman (1892–1975) oraz Edmund (1895–1980). Wszyscy z tej licznych rodziny zdobyli wykształcenie, a troje z nich ukończyło studia wyższe.
Rodzina Słuszkiewiczów przez wiele lat mieszkała w Sanoku, przy ulicy Tadeusza Kościuszki 60, gdzie prowadzili także sklep wędliniarski. Franciszek, po ukończeniu szkoły, w 1894 roku z odznaczeniem zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Sanoku, w klasie której uczyli się m.in. Emil Gaweł oraz Władysław Kucharski.
Franciszek planował rozpocząć studia teologiczne, jednakże od 1 września 1898 roku do 8 września 1899 roku był asystentem na Uniwersytecie Lwowskim, współpracując z profesorem Józefem Puzyną. Rozpoczął karierę naukową jako nauczyciel 8 września 1898, a egzamin zawodowy złożył 30 maja 1899. Po etapie jako kandydat nauczycielski, w połowie 1900 roku uzyskał stanowisko nauczyciela rzeczywistego w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu, gdzie uczył matematyki oraz fizyki. Zgodnie z dekretem z 19 czerwca 1906 roku został przeniesiony do C. K. Gimnazjum w Bochni, gdzie pozostał aż do 1918 roku. W tym czasie odznaczono go austro-węgierskim Krzyżem Jubileuszowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych.
Angażował się w działalność Towarzystwa Szkoły Ludowej, a w 1906 roku został członkiem zarządu koła TSL im. Marii Konopnickiej w Bochni. W 1909 roku uczył w Krakowie-Podgórzu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej objął stanowisko dyrektora Gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bochni, a w czasie pracy w tej szkole nauczycielką została także jego siostra Emilia.
Kiedy przeszedł na emeryturę, pełnił rolę przewodniczącego komitetu organizacyjnego I Zjazdu Absolwentów z okazji jubileuszu 50-lecia sanockiego Gimnazjum im. Królowej Zofii w 1938 roku. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, w czasie okupacji niemieckiej, aktywnie brał udział w tajnym nauczaniu w Sanoku.
Zmarł 28 lutego 1944 roku w Sanoku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku. Jego pierwsza żona, Seweryna z domu Solon, z którą wziął ślub w 1901 roku, zmarła w 1904 roku w wieku 23 lat. Ich dzieci to: Eugeniusz (1901-1981, absolwent gimnazjum w Bochni, indolog) oraz Janina (1903-1998, zamężna z Czesławem Rytarowskim). Po jej śmierci Franciszek ponownie się ożenił.
Przypisy
- Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 14.05.2016 r.]
- Stanislav M. Brzozowski: Józef Puzyna. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 21.06.2016 r.]
- Historia. 1lo.bochnia.pl, 11.05.2011 r. [dostęp 21.06.2016 r.]
- Sztandar szkoły. 1lo.bochnia.pl, 11.05.2011 r. [dostęp 21.06.2016 r.]
- 100 lat życia to bardzo piękny jubileusz. sokolsanok.pl, 27.02.2016 r. [dostęp 30.07.2013 r.]
- Tanecznym krokiem przez życie. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 30.07.2013 r.]
- Jacek Chrobaczyński, Tajne nauczanie, W latach II wojny światowej i konspiracji, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 688.
- Jerzy Maciejewski: Eugeniusz Słuszkiewicz (1901–1981), językoznawca i orientalista, profesor UMK. W: Toruńscy twórcy nauki i kultury (1945–1985). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 287.
- Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 53.
- Wojciech Sołtys, Budownictwo, przemysł, rzemiosło i handel, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 535.
- Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 416–417.
- Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 120.
- Jan Bach: Wykaz imienny członków Drużyn Bartoszowych. W: Drużyny Bartoszowe 1908–1914. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1939, s. 383.
- Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 321 (poz. 81).
- Sprawozdanie Jubileuszowe z działalności Państwowego Gimnazjum w Sanoku w latach 1888–1938, Sanok: 1938, s. 5.
- Jerzy Maciejewski: Eugeniusz Słuszkiewicz (1901–1981), językoznawca i orientalista, profesor UMK. W: Toruńscy twórcy nauki i kultury (1945–1985). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 287–293.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Józef Premik | Kazimierz Sowirko | Teodozja Drewińska | Bronisław Górski (1900–1940) | Anna Potocka-Hoser | Karol Zaleski (fitopatolog) | Józef Bogaczewicz | Tadeusz Vetulani | Bolesław Szomek | Jan Dziuban | Andrzej Romaniak | Stanisław Pilawski | Jakub Zaleski | Juliusz Zaleski | Leopold Biega | Stanisław Miękisz | Błażej Błażejowski | Zygmunt Łempicki (profesor) | Zofia Bandurka | Janina Lewandowska (polonistka)Oceń: Franciszek Słuszkiewicz