Abraham Penzik

Polityka i administracja

Abraham Penzik to postać o niezwykle bogatej biografii, urodzona 20 maja 1891 roku w Sanoku, która pozostawiła trwały ślad w historii. Był on nie tylko polskim Żydem, ale również szanowanym doktorem praw, który znacząco wpłynął na polskie życie społeczne i polityczne.

Jako działacz socjalistyczny, Abraham Penzik angażował się w różne inicjatywy mające na celu poprawę warunków życia robotników i walczył o ich prawa. W swojej karierze był również dziennikarzem i publicystą, co pozwoliło mu na dotarcie do szerokiej publiczności oraz wyrażanie swoich poglądów na temat aktualnych spraw społecznych.

Jego życie zakończyło się tragicznie w Nowym Jorku w 1945 roku, ale pamięć o nim oraz jego wkład w działalność na rzecz społeczności żydowskiej i socjalistycznej pozostają ciągle żywe.

Życiorys

Abraham Penzik przyszedł na świat 20 maja 1891 roku w Sanoku, jako syn Mojżesza Penzika oraz Salomei, z domu Leffel. Swoją edukację rozpoczął w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie ukończył VIII klasę w 1912 roku, niestety bez uzyskania świadectwa dojrzałości. W tej samej klasie uczęszczał także Kazimierz Kubala. W tym okresie mieszkał z macochą, Frimet Penzik, która prowadziła handel, pod adresami ulica Tadeusza Kościuszki lub ulica Adama Mickiewicza 233 w Sanoku. W czasie nauki w Sanoku Penzik wstąpił do Żydowskiej Partii Socjalno-Demokratycznej (ŻPSD).

Podczas I wojny światowej, w listopadzie 1916 roku, został mianowany kadetem w c. i k. armii, służąc w 45 pułku piechoty. Po zakończeniu wojny, w 1917 roku, rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył, uzyskując tytuł doktora praw. Jako kandydat adwokacki, został uznany za mieszkańca Sanoka około 1920/1921 roku, na mocy uchwały Rady Miejskiej. W piśmie Dowództwa Garnizonu Wojskowego Okręgu Generalnego w Krakowie z 15 kwietnia 1921 roku figurował jako osoba inwigilowana, co dotyczyło głównie Żydów.

W okresie II Rzeczypospolitej Penzik pracował jako adwokat w Sanoku. Około połowy lat 30. zamieszkiwał pod adresem ulica Jagiellońska 32-33, znanej jako kamienica „Weinerówka”, a do 1939 roku był związany z ulicą Adama Mickiewicza 7. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości aktywnie uczestniczył w działalności ŻPSD, kierując organizacją Bundu w Sanoku. W 1922 roku kandydował do Sejmu z listy Ogólnego Żydowskiego Związku Robotniczego w okręgu 48.

W 1928 roku, jako przedstawiciel Bundu, został kandydatem stowarzyszenia Perec do kahału w Sanoku. W październiku tego samego roku wybrano go do Rady Powiatowej Kasy Chorych. Penzik miał ambicję założenia organizacji oświatowo-kulturalnej imienia Szaloma Asza, ale nie uzyskał na to zgody władz na przełomie 1931/1932 roku. W 1932 roku, przed wyborami do rady miejskiej, był zaangażowany w tworzenie Komitetu Ludowego. W marcu 1934 roku Sąd Okręgowy w Sanoku skazał go na trzy lata pozbawienia wolności w zawieszeniu za kolportaż ulotek Bundu.

W 1936 roku został na kilka tygodni uwięziony ze względu na udział w wystąpieniach przeciwko ograniczaniu swobód obywatelskich. Współpracował z pismem „Świat Niewidomych” i został osadzony w Miejscu Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. W jego działalności literackiej wskazuje się na reportażową powieść Kalmana Segala pt. Nad dziwną rzeką Sambation, w której został opisany jako „obrońca doskonały oraz z przekonań komunista”.

W lipcu 1939 roku Penzik osiedlił się w Stanach Zjednoczonych. W maju 1940 roku, wspólnie z Oskarem Langem, brał udział w tworzeniu Comittee of Friends of Polish Democracy. Od sierpnia 1940 roku był redaktorem pisma „Wolność” i wygłaszał prelekcje o charakterze socjalistycznym. Publikował także w „Robotniku Polskim” oraz „The New Masses”. W 1941 roku pomógł w założeniu komitetu PPS w USA, nazwanego Związek Polskich Socjalistów, gdzie objął przewodnictwo. Od lutego 1941 roku pełnił funkcję sekretarza Stowarzyszenia Prawników Polskich w Stanach Zjednoczonych.

Dodatkowo, Penzik był przewodniczącym Polish Labour Group oraz aktywnym członkiem Stowarzyszenia „Polonia”. W okresie II wojny światowej był zwolennikiem współpracy ze Związkiem Radzieckim. W trakcie konferencji założycielskiej ONZ pełnił rolę przedstawiciela PAP. W 1944 roku napisał tekst opozycyjny do rządu RP na uchodźstwie oraz działań płk. Ignacego Matuszewskiego. W 1945 roku wytykano mu, że uczestniczył w propagandzie komunistycznej i rzekomo otrzymał pieniądze od rządu polskiego, a następnie odszedł z organizacji po niepowodzeniu w zdobyciu pożądanej posady.

Zmarł w 1945 roku w Nowym Jorku. Jego żoną była Antonina z domu Katz, znana również jako Tonka, urodzona w 1891 roku jako siostra Juliusza Katza. Małżeństwo miało dwie córki: Albinę, która żyła w latach 1922–1923, oraz Irenę Narell, rocznik 1923-2004, nauczycielkę historii oraz pisarkę, właścicielkę Art Originals Gallery.

Publikacje

Abraham Penzik jest autorem wielu znaczących publikacji, które poruszają kluczowe kwestie dotyczące Polski i społeczności żydowskiej. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najważniejszych prac:

  • antysemici i nekrofile. Uwagi o kwestji zydowskiej w Polsce (1944),
  • przyszły rząd Polski (1944),
  • uwagi w ważnej sprawie (1944),
  • the Truth about Poland. Toward Better Understanding of Recent Developments (1945, 2013),
  • Poland demands representation at the San Francisco Conference (1945),
  • should We Recognize Lublin? (1945).

Przypisy

  1. Penzik Abraham lawyer Sanok, Mickiewicza street 7. jewisharchive.org. [dostęp 16.03.2017 r.]
  2. Żydowska aktywność gospodarcza w Sanoku. sztetl.org.pl. [dostęp 16.03.2017 r.]
  3. Informacje o osobach podejrzanych w sprawach wojskowych. judaiki.judaistyka.uj.edu.pl. [dostęp 16.03.2017 r.]
  4. Rafał Żebrowski: Abraham Penzik. jhi.pl / Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 16.03.2017 r.]
  5. Abraham Penzik. wielcy.pl. [dostęp 16.03.2017 r.]
  6. Według innego źródła w 1892. Por. Abraham Penzik. geni.com. [dostęp 16.03.2017 r.]
  7. Lista Nr. 66 Funduszu Łańcuchowego na rzecz Żydowskiego Domu Akademickiego w Krakowie. „Nowy Dziennik”, s. 10, Nr 49 z 25.02.1927 r.
  8. Lista Nr. 74 Funduszu Łańcuchowego na rzecz Żydowskiego Domu Akademickiego w Krakowie. „Nowy Dziennik”, s. 3, Nr 66 z 14.03.1927 r.
  9. Wydanie pisma „Słowo Podkarpackie” z 19.01.1932 r. Por. Wojciech Sołtys, Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 562.
  10. Klorodroszowate - Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 254 z 09.11.1916 r.
  11. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 16.03.2015 r.]
  12. Spis adwokatów na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, sporządzony według stanu z dnia 1.07.1933 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 306, Nr 16 z 31.08.1933 r.
  13. Ogłoszenia urzędowe. Upadłości.. „Gazeta Lwowska”, s. 7, Nr 265 z 17.11.1928 r.
  14. Spis Właścicieli Kont Czekowych w Pocztowej Kasie Oszczędności: według stanu z dnia 30.09.1934 r.. Warszawa: Pocztowa Kasa Oszczędności, 1934, s. 691.
  15. Krzysztof Groniowski. Amerykański Związek Wyzwolenia Polski (1940-1941). „Przegląd Historyczny”. 1, s. 92, 1989 r.
  16. Krzysztof Groniowski. Amerykański Związek Wyzwolenia Polski (1940-1941). „Przegląd Historyczny”. 1, s. 94, 1989 r.
  17. Krzysztof Groniowski. Amerykański Związek Wyzwolenia Polski (1940-1941). „Przegląd Historyczny”. 1, s. 95, 1989 r.
  18. L. Krzycki w Boston. „Prawo Ludu / The People's Right”, s. 6, Nr 3 z marca 1945 r.
  19. Abraham Penzik. Behind the Polish Trials. „The New Masses”, s. 9, 03.07.1945 r.
  20. „W przededniu”. „Rzeczpospolita”, s. 4, Nr 70 z 12.10.1944 r.
  21. „W przededniu”. „Gazeta Lubelska”, s. 2, Nr 65 z 13.10.1944 r.
  22. Kalman Segal: Nad dziwną rzeką Sambation. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1957, s. 59.
  23. Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej. Bibliografia. T. I. s. 15.

Oceń: Abraham Penzik

★★★★★
Średnia ocena:4.89 Liczba ocen:18