Jarosława Bandera

Polityka i administracja

Jarosława Bandera, z domu Opariwśka, znana także jako Hankowska, ukr. Ярослава Бандера (Опарівська / Ганківська), urodziła się 14 października 1917 roku w Sanoku, a zmarła 17 sierpnia 1977 roku w Toronto. Była nie tylko utalentowaną ukraińską sportsmenką, ale również aktywistką zaangażowaną w działalność polityczną i społeczną.

Jarosława miała znaczący wpływ na życie społeczności ukraińskiej, będąc członkinią Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) oraz Sokoła (Сокола Батька) we Lwowie. Związała się także ze Związkiem Ukraińskich Organizacji Studenckich w Polsce, gdzie działała do 1939 roku. Jej działania koncentrowały się głównie na promowaniu kultury ukraińskiej oraz wsparciu dla lokalnych inicjatyw.

Po wojnie kontynuowała swoją działalność na rzecz społeczności ukraińskiej w Toronto, gdzie aktywnie uczestniczyła w różnorodnych organizacjach społeczno-kulturalnych. Życie Jarosławy Bandery było silnie związane z jej mężem, Stepanem Banderą, który był jednym z kluczowych przywódców OUN, a ich małżeństwo stało się symbolem zaangażowania w walce o ukraińskie ideały.

Życiorys

Jarosława Bandera przyszła na świat w Sanoku, w rodzinie wyznania greckokatolickiego. Jej ojcem był ks. Wasyl Opariwśki, znany także jako Bazyli, który urodził się 15 października 1890 roku w Bonarówce. Był absolwentem C. K. Gimnazjum w Sanoku z 1912 roku. W trakcie I wojny światowej pełnił funkcję kapelana Ukraińskiej Armii Halickiej, a tragicznie zginął w walkach z Polakami 22 czerwca 1919 roku. Matka Jarosławy, Julia Hankiwśka, córka inspektora szkolnego z Sanoka, ukończyła seminarium nauczycielskie, później pracując jako nauczycielka w Zawadzie koło Pietruszej Woli. Niestety, 26 lipca 1944 roku została zabita w Bonarówce, prawdopodobnie przez bojówkę Armii Ludowej, a jej miejsce spoczynku znajduje się w tym samym miasteczku. Jej brat, Lew, zginął z rąk niemieckich okupantów w Żółkwi w 1942 roku.

Jarosława miała szansę kształcić się w Polskim Gimnazjum Żeńskim im. Emilii Plater w Sanoku od 1932 roku do 1936, kiedy to uzyskała świadectwo dojrzałości. Po ukończeniu nauki rozpoczęła studia na Politechnice Lwowskiej. W 1936 roku wstąpiła do Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), a jej działalność polityczna doprowadziła do aresztowania w kwietniu 1939 roku, po tym jak uczestniczyła w manifestacjach studenckich.

Podczas swojego pobytu w Krakowie, Jarosława poznała Stepana Banderę, z którym pobrała się 2 czerwca 1940 roku w Cerkwi Podwyższenia Krzyża Świętego. Sakramentu udzielił im o. Stepan Hrab, a w ceremonii uczestniczyli świadkowie Luba Łemyk oraz Wasyl Bandera. Uroczystość była skromna, z poszanowaniem dla trzeźwości. Po zawarciu małżeństwa, z powodu zagrożenia, przenieśli się do Warszawy, gdzie przedostali się pod fałszywym nazwiskiem Hucuł. Wkrótce jednak Stepan wrócił do Krakowa, podczas gdy Jarosława wróciła do Sanoka.

22 maja 1941 roku NKWD aresztowało teścia Jarosławy oraz jej męża, co doprowadziło do tragicznych wydarzeń — ks. Andrij Bandera został zamordowany w Kijowie 10 lipca 1941 roku. W następstwie osadzenia Stepana w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, Jarosława z córką Natalią przeniosły się do Berlina-Charlottenburga. Mimo trudnych warunków, mogła odwiedzać męża i wysyłać mu paczki co dwa tygodnie. Po zakończeniu wojny towarzyszyła mu w kolejnych przeprowadzkach, często zmieniając miejsce zamieszkania.

W lutym 1946 roku rodzina Banderów osiedliła się w Monachium, przyjmując fałszywe nazwisko Kasper, gdyż Stepan korzystał z dokumentów na nazwisko Michael Kasper. W późniejszym czasie, ukrywać się zaczęli pod nazwiskiem Popel. Dzieci Banderów nie zdawały sobie sprawy z rzeczywistej tożsamości rodziców aż do śmierci ojca. 15 października 1959 roku w Niemczech Zachodnich, Jarosława jako pierwsza powiadomiła Łenkawskiego o tragicznej śmierci męża.

Jako wdowa, samodzielnie wychowywała trzy dzieci: Natalię, Andrija oraz Ołeksandrę, emigrując wraz z nimi w 1961 roku z Niemiec do Kanady. Tam korzystała z pomocy materialnej ZCz OUN, w tym mieszkała w domu zakupionym przez organizację. Jej wnuk, także Stepan, urodzony w 1970 roku w Kanadzie, w styczniu 2010 roku otrzymał z rąk prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki Order Państwa, nadany pośmiertnie jego dziadkowi, wraz z tytułem Bohatera Ukrainy.

Przypisy

  1. Rossoliński-Liebe 2018 ↓, s. 515.
  2. Rossoliński-Liebe 2018 ↓, s. 512.
  3. Rossoliński-Liebe 2018 ↓, s. 482-483.
  4. Rossoliński-Liebe 2018 ↓, s. 433.
  5. Rossoliński-Liebe 2018 ↓, s. 262.
  6. Księga pamiątkowa 1928-2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły. Sanok: 2008, s. 35.
  7. Ярослав Сватко – Місія Бандери, Lviv 2008, ISBN 966-7893-97-9, s. 41.
  8. „26 lipca 1944 Polacy z Armii Ludowej zabili Julię Oparowską, matkę Jarosławy...”[w:] Perepichka, Yevhen. Fenomem Stepana Bandery. 2006. s. 27;
  9. Perepichka, Yevhen. Fenomen Stepana Bandery. 2006. s. 25.
  10. Hryhorij Demian. Stepan Bandera i jego rodzina [...] 2006. s. 180.
  11. Widok cmentarza z mogiłą Julii Oparowskiej.
  12. Zarówno ojciec Wasyl jak i brat Lew byli absolwentami Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (odpowiednio w 1912 i 1937; w spisie figurują jako Bazyli i Leon Opariwski). Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 23.01.2014 r.]
  13. О. ВАСИЛЬ ОПАРІВСЬКИЙ. kapelanstvo.com.ua. [dostęp 23.01.2014 r.]
  14. Правда про українців з-під Ряшева. haidamaka.org.ua. [dostęp 23.01.2014 r.]
  15. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907. AP Rzeszów – O/Sanok, s. 394.
  16. XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: 1912, s. 45, 59.
  17. Według informacji na świadectwie egzaminu dojrzałości w gimnazjum im. Emilii Plater w Sanoku Jarosława Opariwska urodziła się 14.09.1917 r. w Trepczy pod Sanokiem.

Oceń: Jarosława Bandera

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:20