Jan Bezucha

---

Życiorys

Jan Bezucha przyszedł na świat 9 marca 1908 roku w Sanoku. Był potomkiem Augusta, który żył w latach 1871–1945, sędziego i radnego miejskiego, oraz Amalii Obmińskiej (1879–1951). W rodzinie Bezuchów Jan był jednym z dziesięciorga dzieci. Jego rodzeństwo to: Tadeusz (1909–1924), Zygmunt (1912–1940), August Wacław (ur. 1916), Maria, która była od 1928 zamężna z Juliannem Sołtykiem, Zofia Barbara, żona mjr. Andrzeja Bogacza, matka Kazimierza, jadwiga (1904–1935), Stanisława, Stefania (ur. 1906) i Anna (1918–1996). Wspólnie z Zygmuntem Jan pasjonował się tenisem. Rodzina mieszkała przy ówczesnej ulicy Antoniego Małeckiego, obecnie ulica Generała Władysława Sikorskiego.

Jan Bezucha rozpoczął swoją edukację w szkole powszechnej w Sanoku, a następnie uczęszczał do Gimnazjum Męskiego w Sanoku, gdzie w latach 1921/1922 korzystał ze stypendium im. Samuela Głowińskiego. W roku szkolnym 1925/1926, w klasie 7, otrzymał negatywną ocenę z powodu uznania go za nieuzdolnionego. Kształcenie kontynuował w Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, gdzie w 1929 roku zdał maturę. Pracę zawodową rozpoczął w marcu 1930 roku jako praktykant w Urzędzie Skarbowym w Sanoku. Następnie, od sierpnia 1930 do czerwca 1931, odbył służbę wojskową w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii, gdzie uzyskał stopień kaprala podchorążego. W latach 1933 i 1934 uczestniczył w ćwiczeniach wojskowych, co zaowocowało awansem na podporucznika w 22 pułku artylerii lekkiej.

Podjął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a po roku kontynuował je na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie ukończył je w 1937 roku. W trakcie studiów równocześnie pracował w Urzędzie Skarbowym w Sanoku i Krośnie, a po zakończeniu studiów zatrudniony był w Urzędzie Akcyz i Monopolów w Sanoku. Od 15 lipca 1938 do 27 sierpnia 1939 pracował w Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie, który znajdował się w budynku przy Alejach Jerozolimskich.

Po wybuchu II wojny światowej Jan został zmobilizowany do swojego pułku artylerii, biorąc udział w kampanii wrześniowej. Walczył w rejonie Olkusza i Sandomierza. Po klęsce podczas kampanii, w okresie okupacji przebywał w Krakowie. Od lutego do czerwca 1941 roku pracował jako referent w przedsiębiorstwie „Mitropa”. Od października 1940 Jan angażował się w działalność podziemną w Związku Zbrojnych Obrońców Ojczyzny, funkcjonując pod pseudonimem „August Kruk”. Obsługiwał transporty kolejowe okupantów w Krakowie. Został aresztowany 26 sierpnia 1941 przez Gestapo, gdzie był brutalnie przesłuchiwany w więzieniu Montelupich. Po katowaniu 10 stycznia 1942 roku trafił do obozu Auschwitz-Birkenau z numerem obozowym 25452, a tam razem z nim przebywał przyjaciel Mieczysław Ansion, który zginął w komorze gazowej. Jan był więziony w Auschwitz aż do 20 października 1944 roku.

W dniu 27 października 1944 roku Bezucha był transportowany do obozu Leitmeritz w Litomierzycach, będącego filią Flossenbürga, skąd udało mu się uciec w maju 1945 roku. Następnie dotarł do Pragi, gdzie dowodził plutonem Gwardii Rewolucyjnej podczas powstania praskiego w 1945 roku. Po wojnie, 21 października 1945 roku rozpoczął pracę w przemyśle naftowym jako kierownik oddziału prawnego w Zjednoczeniu Przemysłu Naftowego i Gazu Ziemnego Sektor Kopalń Sanok. W późniejszych latach pełnił różne funkcje w branży, w tym wicedyrektora Sanockiego Kopalnictwa Naftowego oraz kierownika Działu Inwestycyjnego Przedsiębiorstwa Państwowego Sanockie Kopalnictwo Naftowe.

Jan również bardzo aktywnie angażował się w życie społeczno-kulturalne regionu. Przed wojną należał do Akademickiego Koła Ziemi Sanockiej oraz Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, w którym był członkiem sanockiego koła. Po wojnie był jednym z założycieli Koła „Bieszczady” Polskiego Towarzystwa Łowieckiego i działał w Towarzystwie Przyjaciół Żołnierza. Wraz z innymi kombatantami dążył do odbudowy Domu Żołnierza Polskiego, a także brał udział w działalności Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W 1947 roku był również jednym z członków sanockiego oddziału Związku byłych Więźniów Ideowo-Politycznych, działając w nim przez wiele lat.

Jan Bezucha w pełni zaangażował się w działalność lokalną, pełniąc funkcje radnego w Miejskiej Radzie Narodowej oraz inicjując projekty miejskie, takie jak odbudowa pomnika Tadeusza Kościuszki. Był także wiceprzewodniczącym Komisji Mandatowej. Na początku 1968 roku wnioskował o przywrócenie pierwotnej nazwy placu św. Jana w Sanoku, co ostatecznie nie doszło do skutku z powodu sprzeciwu władz lokalnych. Po tych wydarzeniach Jan Bezucha został zmuszony do rezygnacji z urzędów społecznych.

Był autorem artykułu Pamięci prof. dr Włodzimierza Musiała, w którym wspominał swojego szkolnego kolegę. Żonaty z Janiną Domańską (1917–2008) w 1946 roku, miał dwie córki, Małgorzatę (ur. 1948) i Zofię (ur. 1950). Rodzina miała trudności podczas wojny – stracili Zygmunta, a August zaginął w ZSRR, podczas gdy Zofia i Stanisława zostały zesłane na Syberię.

Jan Bezucha zmarł 26 lipca 1992 roku w Sanoku i został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku, obok jego żony Janiny, rodziców, brata Tadeusza i siostry Anny.

Ordery i odznaczenia

Jan Bezucha był osobą odznaczoną wieloma medalami i wyróżnieniami za swoje zasługi. W jego bogatej kolekcji odznaczeń znajdują się następujące wyróżnienia:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Krzyż Partyzancki,
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” (1982),
• Krzyż Oświęcimski (1986),
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Odznaka Grunwaldzka,
• Medal Zasługi Łowieckiej,
• Złota Odznaka Odbudowy Warszawy,
• Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” (1989),
• List pochwalny za długoletnią pracę społeczną na rzecz ZBoWiD (1980),
• Dyplom Rady Naczelnej i Zarządu ZBoWiD (1989),
• Medal Pamiątkowy na 20 Rocznicę Słowackiego Powstania Narodowego (1964).

Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego poświęceniu i zaangażowaniu w działalność społeczną oraz patriotyczną.

---

Oceń: Jan Bezucha

---