Zygmunt Bezucha

---

Życiorys

Zygmunt Bezucha przyszedł na świat 22 kwietnia 1912 roku w Sanoku. Był synem Augusta, który żył w latach 1871–1945, a jego życie zawodowe obejmowało funkcje sędziego, adwokata oraz radnego miejskiego. Matką Zygmunta była Amalia z domu Obmińska, żyjąca w latach 1879–1951. Edukację rozpoczął w Państwowym Gimnazjum Męskim w Sanoku, jednak już w IV klasie, a dokładnie 19 grudnia 1926 roku, przerwał naukę. Po pewnym czasie kontynuował edukację w Przemyślu i w Gimnazjum Państwowym w Brzozowie. Ostatecznie powrócił do sanockiego gimnazjum, gdzie ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości 20 czerwca 1933 roku. W jego klasie znajdowali się m.in. Edward Czech, Mieczysław Przystasz, Stefan Stefański oraz Mieczysław Suwała.

Po ukończeniu szkoły Zygmunt odbył służbę wojskową, a następnie został przydzielony do kursu dywizyjnego dla rezerwistów w 5 pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu, gdzie spędził rok, kończąc go 17 września 1934 roku ze stopniem plutonowego podchorążego rezerwy piechoty. W ciągu kolejnych lat angażował się w ćwiczenia wojskowe, które odbywały się w dwóch różnych pułkach: w 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku oraz w 48 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie, gdzie również był przeniesiony w 1937 roku. Po zakończeniu ćwiczeń w Sanoku w 1935 roku Zygmunt awansował na stopień podporucznika.

Był absolwentem technikum leśnictwa i studiował prawo. Wkrótce później uzyskał stopień aspiranta Straży Granicznej, a w momencie mobilizacji działał w tej roli w Sanoku. Po rozpoczęciu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę, Zygmunt został aresztowany przez sowietów. Jego aresztowanie miało miejsce w obozie w Kozielsku, z którego rodzina otrzymała jego list datowany na 17 grudnia 1939 roku, w którym Zygmunt opisał swoją sytuację oraz wspomniał o narzeczonej Jadwidze. O jego pobycie w obozie mówił również kolega ze szkolnych lat, Zdzisław Peszkowski.

W dniu 4 kwietnia 1940 roku Zygmunt Bezucha znalazł się w jednym z pierwszych transportów do Katynia. W swoim pamiętniku przypomniał o nim więzień, Zbigniew Przystasz, który również był przetrzymywany. Zygmunt został tam rozstrzelany przez funkcjonariuszy NKWD w Smoleńsku na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z dnia 5 marca 1940 roku. Ciała zamordowanych jeńców były chowane w bezimiennych mogiłach zbiorowych; obecnie w tym miejscu znajduje się Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu, otwarty od 28 lipca 2000 roku. W 1943 roku, podczas ekshumacji przeprowadzonych przez Niemców, jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 2210. Wtedy to odkryto legitymację oficerską, dowód osobisty, fotografię, wieczne pióro oraz figurkę małej sowy. Ponadto znalazł się na liście wywózkowej z 1 kwietnia 1940 roku.

Życie prywatne

Zygmunt Bezucha był jednym z dziesięciorga dzieci w rodzinie. Jego rodzeństwo obejmowało: Jana (1908–1992), Tadeusza (1909–1924), Zygmunta, August Wacław (ur. 1916), Marię (ur. 1900; od 1928 roku była zamężna z radcą NIK, Julianem Sołtykiem), Zofię Barbarę (ur. 1902; od 1924 roku zamężna z mjr. Andrzejem Bogaczem, matka Kazimierza), Jadwigę (1904–1935; od 1927 roku zamężna z inż. rolnym Tadeuszem Stanisławem Kościuszką, nauczycielką), Stanisławę (ur. 1905; od 1929 roku zamężna z Janem Łuczkiewiczem, urzędnikiem bankowym), Stefanię (ur. 1906; po mężu Drabczyńska) oraz Annę (1918–1996; po mężu Kaczor). Razem z bratem Janem uprawiali tenis. Rodzina mieszkała przy ówczesnej ulicy Antoniego Małeckiego 4, obecnie ulica generała Władysława Sikorskiego.

Upamiętnienie

W trakcie „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku, z okazji 70-lecia pierwszej Matury” w dniu 21 czerwca 1958 roku, nazwisko Zygmunta Bezuchy zostało uhonorowane podczas apelu poległych, który oddał cześć osobom walczącym za Ojczyznę w trudnych latach 1939-1945. Jego pamięć znalazła również swoje miejsce na tablicy pamiątkowej w budynku gimnazjum, dedykowanej absolwentom, którzy ponieśli śmierć lub zostali pomordowani.

W 1962 roku, Zygmunt Bezucha został wpisany w grono innych zasłużonych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej, znajdującego się na Cmentarzu Centralnym w Sanoku. To wyróżnienie podkreśla jego wkład i znaczenie w historii regionu.

Aktem pamięci było również pośmiertne mianowanie go na stopień porucznika przez ministra obrony narodowej, Aleksandra Szczygłę, które miało miejsce 5 października 2007 roku. Ceremonia ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w ramach uroczystości zatytułowanej „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W dniu 18 kwietnia 2009 roku, w ramach akcji „Katyń… pamiętamy” / „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zasadzono 21 Dębów Pamięci, wśród których wyróżniał się jeden dedykowany Zygmuntowi Bezuchy. Zasadzili go jego bratanica, Małgorzata Śmiałowska, razem z mjr Witoldem Kasperskim, zastępcą Komendanta Placówki Straży Granicznej w Sanoku.

---

Oceń: Zygmunt Bezucha

---