Plac Harcerski im. ks. Zdzisława Peszkowskiego w Sanoku

---

Historia

Plac Harcerski usytuowany jest w sercu Sanoka, w dzielnicy Śródmieście. Z jego wschodniej strony graniczy z ulicą Adama Mickiewicza, podczas gdy od zachodu jego sąsiadem jest Park miejski im. Adama Mickiewicza w Sanoku. Każdy, kto zbliża się od północy, dostrzega budynek zlokalizowany przy ul. Mickiewicza 13, znany jako Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, natomiast z kierunku południowego widnieje II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Propozycje zagospodarowania przestrzennego w tym miejscu sięgają 1896 roku, kiedy to architekt Arnold Röhring zasugerował trójkątny układ, który obejmował budynek szkoły, gmach „Sokoła” oraz restaurację u wjazdu do parku, obecnie znaną jako Plac Harcerski.

Kiedy plac przeszedł pod zarząd w okresie PRL, w jego centralnej części znajdowała się sadzawka otoczona bujnymi rabatami kwiatowymi, a w południowo-wschodnim rogu ulokowano altankę. Warto zaznaczyć, że przez długi czas plac nie miał formalnej nazwy i był inaczej określany, mianowicie jako plac przed Pomnikiem Wdzięczności.

Rada Miasta Sanoka na podstawie uchwały z dnia 20 września 2011 roku postanowiła nadać placowi oficjalną nazwę – Plac Harcerski. Uroczystość miała miejsce 24 września 2011 roku w ramach obchodów Stulecia Sanockiego Harcerstwa. Wcześniej plac nie był uznawany za posiadacza żadnej nazwy właściwej.

Od tamtego momentu, przestrzeń ta stała się ważnym miejscem, w którym odbywają się różnorodne uroczystości kulturalne oraz związane z patriotyzmem. W dniu 25 marca 2021 roku Rada Miasta Sanoka podjęła decyzję o zmianie nazwy placu na „Plac Harcerski im. ks. Zdzisława Peszkowskiego”. Celem tej uchwały było uhonorowanie zasług ks. Peszkowskiego. Uchwała została powtórzona 27 kwietnia 2021 roku z uwagi na pomyłkę w numerze działki, która jest wpisana pod oznaczaniem 28/6. Uroczyste nadanie imienia miało miejsce 8 października 2021 roku.

Pomniki i upamiętnienia

Na granicy parku miejskiego znajduje się Pomnik Wdzięczności Żołnierzom Armii Czerwonej, który był obecny w tym miejscu przez wiele lat. Pierwszy pomnik istniał do 1977 roku, a jego następca pozostawał aż do 2016 roku. Te historyczne elementy pamięci są tylko częścią bogatej tradycji upamiętniającej ważne wydarzenia i postaci w regionie.

W ramach obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, ustanowiono również nowe upamiętnienie, które nosi tytuł „Wierni tradycji 1918–2018”. To szczególne wyróżnienie jest dedykowane 2 Pułkowi Strzelców Podhalańskich, który odegrał istotną rolę w historii.

W południowej części placu zasadzono szereg drzew pamiątkowych, które stanowią hołd dla znanych postaci oraz ważnych rocznic:

• Grujecznik japoński, nawiązuje do Ignacego Łukasiewicza. Jego inskrypcja brzmi: „Grujecznik japoński (cercidiphyllum japonicum) w hołdzie Ignacemu Łukasiewiczowi. Burmistrz Miasta Sanoka, PGNiG S.A. Oddział w Sanoku. Zarząd Okręgu Bieszczadzkiego LOP. 11 listopada 2009”.
• Brzoza brodawkowata, upamiętniająca 85-lecie Ligi Ochrony Przyrody, została zasadzona 23 listopada 2013. Na tabliczce można przeczytać: „85 lat Ligi Ochrony Przyrody 1928-2013. Brzoza brodawkowata. Betula pendula. ZBO LOP. Sanok, 23 XI 2013”.
• Klon „Rotmistrz”, honorujący Witolda Pileckiego, został odsłonięty 11 listopada 2015. Urokliwa inskrypcja brzmi: „Rotmistrz. Klon (Acer campestre 'Postelense’) w hołdzie rtm. Witoldowi Pileckiemu. Burmistrz miasta Sanoka, Zarząd Okręgu Bieszczadzkiego LOP. 11 listopada 2015”.
• Brzoza brodawkowata „Inka”, upamiętniająca Danutę Siedzikównę ps. „Inka”, miała swoją uroczystość odsłonięcia 10 listopada 2016. Etykieta głosi: „Inka. Brzoza (Betula pendula Roth) w hołdzie Danucie Siedzikównej. Burmistrz miasta Sanoka, Zarząd Okręgu Bieszczadzkiego LOP. 11 listopada 2016”.
• Drzewo pamiątkowe poświęcone papieżowi Janowi Pawłowi II nosi inskrypcję: „Świętemu Janowi Pawłowi II. Patronowi młodzieży OHP. Uczestnicy 9-8 Hufca Pracy w Sanoku. 5 kwietnia 2017”.
• Klon „Kazimierz” uhonorowuje Kazimierza Tumidajskiego. Jego etykieta brzmi: „Kazimierz. Klon (Acer negundo) w hołdzie Kazimierzowi Tumidajskiemu. 11 listopada 2017. Burmistrz miasta Sanoka, Okręg Bieszczadzki LOP. Został odsłonięty 10 listopada 2017”.
• Popiersie ks. Zdzisława Peszkowskiego zostało odsłonięte w 104 rocznicę urodzin kapłana 23 sierpnia 2022 i zostało umiejscowione na placu, gdzie wcześniej znajdował się Pomnik Wdzięczności.

Te wszystkie elementy przypominają o znaczeniu historii oraz wartości, jakie niosą ze sobą postacie, które wpłynęły na naszą kulturę i społeczeństwo.

---

Oceń: Plac Harcerski im. ks. Zdzisława Peszkowskiego w Sanoku

---