Józef Oczkowicz (1897–1955)

---

Życiorys

Józef Oczkowicz przyszedł na świat 16 lutego 1897 roku w malowniczej Posadzie Sanockiej. Był dzieckiem Jana, który pracował jako inspektor w fabryce maszyn i wagonów oraz ukochanej Bronisławy z domu Rams, pochodzącej z Tłuczani Górnej. Niestety, oboje rodzice odegrali krótki epizod w jego życiu; ojciec zmarł w 1922 roku, a matka, zaledwie kilka dni po jego narodzinach, zmarła na tyfus. Józef miał także starszą siostrę, Stefanię, urodzoną w 1895 roku.

Po pewnym czasie jego ojciec ożenił się z Barbarą z domu Trybalską, która odeszła z tego świata w 1913 roku, a później związał swoje życie z Zuzanną Batroch z domu Milczanowską, z którą pozostawał aż do końca swoich dni. Oczkowicz miał jedynie trzy klasy szkoły wydziałowej, lecz jego życie wkrótce nabrało tempa, gdy 19 stycznia 1912 roku przystąpił do Drużyny Strzeleckiej w Sanoku.

W momencie, kiedy wybuchła I wojna światowa, 1 lub 4 sierpnia 1914 roku, zdecydował się na ochotniczy wstąpienie do Legionów Polskich. Został przydzielony do 2 kompanii w II batalionie 5 pułku piechoty, wchodzącego w skład I Brygady, a jego służba w stopniu plutonowego trwała do 21 września 1917 roku. Później, aż do końca października 1918 roku, związał swoją karierę wojskową z C. K. Armią, gdzie służył jako szeregowy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Józef szybko został przyjęty do Wojska Polskiego.

W trakcie wojny polsko-ukraińskiej pełnił rolę dowódcy plutonu w 3 batalionie Strzelców Sanockich, od 17 listopada 1918 do 12 czerwca 1919. Następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie pełnił dowódczą funkcję w 4 Dywizji Piechoty, a później również w 1 Dywizji Jazdy. W sumie przynajmniej 27 miesięcy służby w wojnie o niepodległość Polski ugruntowało jego reputację jako zdolnego dowódcy.

W spokojnych czasach, od 15 marca do 9 maja 1921 roku, Oczkowicz pozostał wojskowym batalionu szturmowego 1 Dywizji Jazdy. W tym okresie otrzymał awans na chorążego, a po 9 maja służył w 2 pułku Strzelców Podhalańskich. Przez długie lata lat 20. dostawał bardzo dobre oceny od swoich przełożonych, co potwierdzało jego umiejętności wojskowe. 31 marca 1939 roku przeszedł w stan spoczynku, mając za sobą ponad 31 lat służby.

W wybuchu II wojny światowej, Oczkowicz wziął udział w kampanii wrześniowej jako członek 2 pułku Strzelców Podhalańskich. Po rozpoczęciu niemieckiej okupacji, 10 października 1939 roku, został aresztowany przez gestapo, co doprowadziło do jego przetrzymywania w więzieniu Montelupich w Krakowie oraz w Nowym Wiśniczu. Następnie trafił do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie osadzono go 20 czerwca 1940 roku oraz nadano numer 819. Przeżył jednak zwolnienie w 1942 roku, ale jego problemy się nie skończyły – został ponownie aresztowany i trafił do sanockiego więzienia do sierpnia 1942 roku, gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną.

Po wojnie, jako emerytowany wojskowy, zamieszkał na stałe w Sanoku, przy ulicy Jasnej 3. Niestety jego stan zdrowia był odbiciem trudnych doświadczeń z okresu wojennych. Zmarł 24 kwietnia 1955 roku, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku.

Józef Oczkowicz żenił się 19 września 1925 roku z Michaliną Neoral, z domu Dziuban. Oboje przeżyli razem trudne chwile życia; Michalina była wcześniej zamężna z Władysławem Neoralem. Para doczekała się dzieci, w tym Stefana, Heleny, Zofii, Barbary, Jana i Marka, którzy również wpisali się w historię rodziny Oczkowiczów.

Odznaczenia

Józef Oczkowicz, w trakcie swojej działalności, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w walkę o niepodległość oraz służbę dla kraju.

• Krzyż Niepodległości, przyznany 16 września 1931 roku, za jego pracę w dziele odzyskania niepodległości,
• Krzyż Walecznych,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka „Za wierną służbę”,
• Odznaka pamiątkowa „Orlęta”.

---

Oceń: Józef Oczkowicz (1897–1955)

---