Bruno Olbrycht

Wojsko i służby mundurowe

Bruno Edward Olbrycht, znany także pod pseudonimem „Olza”, urodził się 6 października 1895 roku w Sanoku. Był to człowiek, który poprzez swoje działania wywarł znaczący wpływ na historię Polski.

Olbrycht zmarł 23 marca 1951 roku w Krakowie, zostawiając po sobie bogaty dorobek jako generał dywizji Wojska Polskiego. Jego życie to przykład oddania i poświęcenia dla kraju, co jest szczególnie istotne w kontekście burzliwej historii Polski XX wieku.

Życiorys

Działalność niepodległościowa

Bruno Edward Olbrycht przyszedł na świat 6 października 1895 roku w rodzinie o silnych tradycjach. Był synem Piotra Olbrychta, który pełnił różne funkcje w służbie weterynaryjnej, a także był osobą aktywną w lokalnej społeczności. Jego matką była Maria z Jaworskich. Miał dwóch braci, wśród których szczególnie wyróżniał się Tadeusz, który został zootechnikiem i profesorem. Brunouczył się w szkole powszechnej w Bochni oraz gimnazjum w Wadowicach, gdzie angażował się w działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Podczas I wojny światowej, począwszy od 6 sierpnia 1914 roku, służył w Legionach Polskich. Jako oficer 3 pułku piechoty II Brygady, objął dowództwo plutonu, a później kompanii oraz batalionu. W październiku 1914 roku uzyskał stopień chorążego, a w wrześniu 1917 roku awansował na kapitana. W 1915 roku zdał tzw. wojenną maturę w Wadowicach i w 1917 roku zarejestrował się na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednak nie rozpoczął studiów. Działał na frontach Karpatach, Bukowinie i Wołyniu, a po bitwie pod Rarańczą został internowany w Huszt.

Służba w armii II Rzeczypospolitej

Po zakończeniu hostylności, z dniem 25 października 1918 roku, jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego, został przydzielony do Wojska Polskiego. W jego karierze zarysowała się, jako uczestnika walki z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej. W latach 1918-1921 dowodził batalionem w 8 pułku piechoty Legionów, gdzie zdobył awans na podpułkownika piechoty z dniem 1 czerwca 1919. W czasie wojny z bolszewikami objął dowództwo batalionu i odgrywał kluczową rolę w bitwach, takich jak te pod Równem, Radomyślem i nad Styrem. Spisał się szczególnie podczas kontrofensywy sierpniowej, przekraczając Niemen i docierając do Lidy. W październiku 1920 roku, na rozkaz generała Żeligowskiego, zajął Święciany. Od 1921 do kwietnia 1927 roku był p.o. dowódcy, a potem dowódcą 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie, awansując 1 grudnia 1924 roku na pułkownika.

W połowie lat 20. kierował sekcją eksploatacyjną Komitetu Budowy Domu Żołnierza Polskiego w Lublinie. Następnie, w latach 1927-1930, pełnił funkcję zastępcy dowódcy 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach, a później dowódcy piechoty dywizyjnej tej jednostki. W latach 1930-1936 był komendantem Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, a od 1936 do maja 1938 dowodził 3 Dywizją Piechoty Legionów w Zamościu. W 1937, według relacji Zygmunta Klukowskiego, brał udział w organizacji akcji antysemickiej, w tym bojkotu żydowskich sklepów w Zamościu, a w 1938 kierował działaniami przeciwko cerkwi prawosławnej, a także dyskryminującymi prawosławnych i Ukraińców. Otrzymał stopień generała brygady z awansem datowanym na 19 marca 1937 roku. W okresie między majem 1938 a wrześniem 1939 po raz kolejny pełnił rolę komendanta Centrum Wyszkolenia Piechoty.

W czasie II wojny światowej

W czasie kampanii wrześniowej dowodził 39 Dywizją Piechoty (rezerwową) w składzie Armii „Lublin”. Pomimo zaawansowanej choroby oraz wyczerpania, które czasami wymuszały na nim ustępstwa w obowiązkach, wciąż sprawował generalne dowództwo, koordynując działania jego jednostki. Po kapitulacji 27 września 1939 roku w okolicach Terespola dostał się do niewoli niemieckiej, a następnie przebywał w oflagach: II D Gross-Born i IV B Königstein. W Oflagu II B Arnswalde zorganizował życie kulturalno-oświatowe, a jego inicjatywą była powstanie obozowej gazety „Gazetka Obozowa”. W lipcu 1940 roku poważnie zachorował, a w 1941 roku, jako inwalida wojenny, został zwolniony z obozu i przeniesiony do Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie, skąd wkrótce opuścił niemiecką niewolę.

Po wyjściu, aż do 1943 roku, przebywał na leczeniu w Szpitalu Ujazdowskim. Po tym czasie został przyjęty do Armii Krajowej. W 1943 roku pracował w Biurze Inspekcji Komendy Głównej AK, a w sierpniu 1944 roku, w związku z akcją „Burza” dowodził Grupą Operacyjną AK „Śląsk Cieszyński”. Zatrzymany przez Niemców w październiku 1944 roku, został odbity w Kalwarii Zebrzydowskiej przez oddział dywersyjny 16 pułku piechoty AK. Później objął dowództwo 21 Dywizji Piechoty Górskiej AK. 20 stycznia 1945 roku wydał rozkaz rozformowania podległych mu jednostek.

Służba w ludowym Wojsku Polskim

14 kwietnia 1945 roku został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego. W czerwcu 1945 roku przydzielono go do Oficerskiej Szkoły Piechoty Nr 1 jako zastępcę komendanta, z perspektywą objęcia stanowiska komendanta. Pod koniec lipca 1945 roku mianowany na szefa Wydziału Szkół Oficerskich Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej, a 2 sierpnia objął szefostwo Oddziału Szkół Oficerskich Departamentu Piechoty MON. Uchwałą Prezydium KRN z 14 grudnia 1945 roku awansował na generała dywizji z dniem 1 stycznia 1946 roku. Od 13 września 1945 roku pełnił rolę dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego, gdzie organizował walki z żołnierzami podziemia niepodległościowego, w tym kierując wielką akcją pacyfikacyjną w lutym 1946 roku obejmującą obszar województw warszawskiego, białostockiego i lubelskiego. Ponadto był odpowiedzialny za osadnictwo wojskowe na Mazurach. Od grudnia 1946 do października 1947 roku stał na czele Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, a w listopadzie 1947 roku musiał przejść na emeryturę z powodu wylewu krwi do mózgu, co doprowadziło do jego stanu zdrowia. Zmarł w 1951 roku na skutek kolejnego wylewu. Spoczywa w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera F-4-7).

Był żonaty z Marią z domu Kulesza (1901-1995), a ich rodzina powiększyła się o dwójkę dzieci: syna Jana (ur. 1922) oraz córkę Marię (ur. 1925).

Awanse

Bruno Olbrycht przeszedł przez znaczące awanse w swojej karierze wojskowej, które miały kluczowe znaczenie dla jego dalszego rozwoju jako oficera. Oto przegląd jego osiągnięć w zakresie awansów:

  • kapitan – 1917,
  • podpułkownik – 3 maja 1922, z weryfikacją i przyznaniem starszeństwa z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty,
  • pułkownik – 1 grudnia 1924, ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 oraz pozycją 26. lokaty w korpusie oficerów piechoty,
  • generał brygady – 19 marca 1937,
  • generał dywizji – 1945.

Te awanse odzwierciedlają jego profesjonalizm i zaangażowanie w rozwój kariery wojskowej.

Ordery i odznaczenia

Bruno Olbrycht otrzymał wiele odznaczeń wojskowych oraz cywilnych za swoje zasługi w czasach historycznych. Poniżej przedstawione są najważniejsze wyróżnienia, które zostały mu nadane w uznaniu jego działań:

  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy, nadany 21 lipca 1946,
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7340,
  • Krzyż Niepodległości, przyznany 9 listopada 1931,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 10 listopada 1928,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Walecznych, otrzymany cztery razy,
  • Złoty Krzyż Zasługi, nadany 16 marca 1934,
  • Krzyż Partyzancki,
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Odznaka Grunwaldzka,
  • Krzyż Komandorski Orderu Miecza, nadany w Szwecji w 1932,
  • Krzyż Komandorski Orderu Trzech Gwiazd, przyznany na Łotwie w 1934,
  • Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Wojskowej, nadany w Bułgarii w 1936.

Przypisy

  1. Katarzyna Iwańska. Franciszek Waligórski – poeta z Lwowa i Krosna oraz jego potomkowie. „Wadoviana”. 16, s. 229, 2013.
  2. Jarosław Pałka. Ludowe Wojsko Polskie w walce ze zbrojnym polskim podziemiem niepodległościowym (lata 1946 i 1947). „Pamięć i Sprawiedliwość”. 1 (21), s. 143–144, 2013. ISSN 1427-7476.
  3. Stanisław Piekarski: Domy Żołnierza Polskiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997, s. 362. ISBN 83-85389-15-6.
  4. Zygmunt Klukowski, Zamojszczyzna. Tom I 1918–1943, Ośrodek KARTA, Warszawa 2007, s. 52–54, ISBN 978-83-88288-92-0.
  5. Waldemar Strzałkowski, Życiorysy dowódców..., s. 799.
  6. Michał Siwiec-Cieleban: Generał Bruno Olbrycht. Wadoviana. Przegląd Historyczno-Kulturalny. Nr 3 (83-94)/1999. s. 87, 94. [dostęp 25.11.2016 r.]
  7. Stanislaw Brzeziński, Ryszard Majewski, Henryk Witek, Wyższa Szkoła Oficerska..., s. 47.
  8. Czesław Grzelak, Wyższa Szkoła Piechoty..., s. 38.
  9. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 15.
  10. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 802.
  11. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11.11.1936 r.
  12. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 9, s. 120, 19.03.1934 r.
  13. Order Trzech Gwiazd na piersiach oficerów polskich. „Dziennik Białostocki”, s. 2, 19.11.1934 r.
  14. M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 27 „za bohaterskie czyny w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za wybitne zasługi położone przy organizacji i odbudowie Odrodzonego Wojska Polskiego”.
  15. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  16. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy społecznej i organizacji wojska”.
  17. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 114.
  18. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 160.
  19. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 140.
  20. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 341.
  21. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 146.
  22. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 398.
  23. Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 4.
  24. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 59, 917.

Oceń: Bruno Olbrycht

★★★★★
Średnia ocena:4.9 Liczba ocen:18