Mieczysław Granatowski

Wojsko i służby mundurowe

Mieczysław Adam Granatowski, znany również pod pseudonimem „Gram”, to postać o niebywałym znaczeniu w polskim ruchu związkowym oraz społecznym. Urodził się 15 listopada 1909 roku w Sanoku, gdzie również zakończył swoje życie 29 czerwca 1988 roku.

Granatowski był nie tylko działaczem spółdzielczym, ale także podporucznikiem rezerwy piechoty Wojska Polskiego. W trakcie tragicznych lat II wojny światowej zaangażował się w działania oporu, przyłączając się do struktur SZP (Służba Zwycięstwu Polski), ZWZ (Związek Walki Zbrojnej) oraz AK (Armia Krajowa). Jego heroiczne wysiłki obejmowały m.in. rolę oficera Obwodu „OP-23” ZWZ/AK w Sanoku oraz funkcję szefa komendy placówki nr II AK w Zarszynie, którą pełnił od stycznia 1941 do maja 1943 roku.

Postać Granatowskiego jest przykładem poświęcenia w walce o wolność oraz aktywności w ruchu spółdzielczym, co czyni go istotną postacią w historii Polski.

Życiorys

Mieczysław Granatowski przyszedł na świat 15 listopada 1909 roku w Sanoku. Był synem Jana, który pracował jako szewc i mieszkał przy ul. J. Słowackiego 309 oraz Anieli z domu Borczyk. W jego rodzinie znajdował się także brat Tadeusz Józef (1907-1978) oraz siostra Anna, która zmarła w 1915 roku w wieku zaledwie 3,5 lat. Ciekawostką w jego życiorysie jest to, że jego wujem był Fryderyk Krasicki.

Po ukończeniu edukacji, 18 lutego 1932, zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. W tej samej klasie uczyli się m.in. Franciszek Malik, Zbigniew Wyskiel oraz Ludwik Warchał, którzy również zostali żołnierzami Wojska Polskiego, w tym dwaj ostatni tragicznie zginęli w zbrodni katyńskiej. Został uznany przez Radę Miejską w Sanoku za obywatela gminy Sanok w 1935 roku. Nie długo po tym, przyjął apel do Wojska Polskiego, gdzie awansował do rangi podporucznika rezerwy w Korpusie Oficerów Piechoty z datą starszeństwa 1 stycznia 1936 roku. Pełnił rolę instruktora w Powiatowym Komitecie Wychowania Fizycznego oraz Przysposobienia Wojskowego w szkołach średnich w Sanoku. W przededniu II wojny światowej, był także pracownikiem starostwa powiatowego w Sanoku oraz angażował się w działalność społeczną w Związku Młodej Wsi.

W obliczu nadchodzącego konfliktu zbrojnego, w ostatnim tygodniu sierpnia 1939, Mieczysław został zmobilizowany do 2 pułku Strzelców Podhalańskich. Jego pierwsze przydziały miały miejsce w Zboiskach oraz Grabownicy i współpracował ściśle z kwatermistrzem mjr. Stanisławem Stahlbergerem, później w plutonie zwiadowczym w sanockiej dzielnicy Olchowce. W jednostce pułku uczestniczył w kampanii wrześniowej, działając w oddziale dywersji przyfrontowej.

Po inwazji Sowieckiej na Polskę, Mieczysław przebywał w Lwowie, gdzie udzielił pomocy rannemu dowódcy 2 pspodh., Zygmuntowi Cšadekowi. W tym czasie zaangażował się w działalność konspiracyjną i w październiku 1939 przystąpił do Służby Zwycięstwu Polski, przyjmując pseudonim „Gram”, co odnosiło się do pierwszych liter jego imienia i nazwiska. W okresie zimowym 1939/1940 brał udział w przerzucie oficerów Wojska Polskiego i broni,poznając wówczas m.in. Aleksandra Rybickiego. Po przekształceniu SZP, Mieczysław stał się członkiem Związku Walki Zbrojnej.

W styczniu 1941 roku Granatowski ruszył do Zarszyna, gdzie pełnił ważną rolę w organizacji konspiracyjnej ZWZ, a po utworzeniu Armii Krajowej w 1941 roku, pozostawał dowódcą placówki Zarszyn. Z biegiem lat jego działalność nabrała na znaczeniu, w tym organizując zaprzysiężenia nowych członków i rozwijając sieć kontaktów. Placówka miała współpracowników, w tym policjantów Granatowej Policji, co ułatwiło prowadzenie działań konspiracyjnych. Granatowski mógł również korzystać z pomocy Oskara Schmidta, dzierżawcy browaru, który wspierał jego ruchy.

W wyniku przekształcenia ZWZ w Armię Krajową, Mieczysław został zaangażowany w różnorodne operacje. Jedną z nich była nieudana próba likwidacji konfidenta gestapo, Eugeniusza Niemca, w styczniu 1943. Jego placówka została również włączona w akcję „Taśma”, mającą na celu atak na strażnicę w Wisłoku Wielkim we wrześniu 1943. Granatowski odbył liczne obowiązki, w tym bycie dowódcą placówki aż do maja 1944 roku, po czym został kwatermistrzem w ramach Obwodu AK Sanok.

Po wojnie Mieczysław Granatowski opuścił teren Sanoka i osiedlił się na Śląsku. W okresie mroźnej zimy lat 1945/1946 gościł we własnym mieszkaniu Antoni Żubryd z żoną Janiną. Jego kariera zawodowa obejmowała różne stanowiska, m.in. w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, gdzie był kierownikiem pracowni konserwatorskiej. Po zakończeniu PRL, angażował się w tworzenie uroczystości patriotycznych w Sanoku. Jego dziedzictwo kontynuował również jego młodszy brat Józef, który był żołnierzem Obwodu Sanok ZWZ-AK.

Ostatnie lata Mieczysława Granatowskiego to życie w sanockiej dzielnicy Dąbrówka pod adresem 192, późniejszym 84 na ulicy Krakowskiej. Zmarł 29 czerwca 1988 roku. Jego żona, Zofia, odeszła w 2001 roku. Para została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Odznaczenia

Mieczysław Granatowski otrzymał szereg ważnych odznaczeń, które podkreślają jego zasługi dla kraju.

  • Krzyż Partyzancki,
  • Krzyż Armii Krajowej (1970, przyznany przez Kapitułę Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Londynie).

Przypisy

  1. Mieczysław Granatowski, Władysław Pruchniak: Oświadczenie. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 564. ISBN 978-83-903080-5-0.
  2. Władysław Pruchniak: Ciąg dalszy moich Wspomnień. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 71. ISBN 978-83-903080-5-0.
  3. Piotr Szopa: „W imieniu Rzeczypospolitej...” Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Podokręgu AK Rzeszów. Rzeszów: Instytut Pamięci Narodowej / Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2014, s. 113-114, 352-353, 464. ISBN 978-83-7629-741-5.
  4. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 958.
  5. Dariusz Iwaneczko, Zbigniew Nawrocki (wybór i opracowanie): Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu Bezpieczeństwa Publicznego na Rzeszowszczyźnie (sierpień 1944 – lipiec 1945). Rzeszów: 2005, s. 441. ISBN 83-89078-92-9.
  6. Andrzej Zagórski, Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W latach II wojny światowej i konspiracji w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 745.
  7. Andrzej Zagórski, Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W latach II wojny światowej i konspiracji w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 724.
  8. Andrzej Zagórski, Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W latach II wojny światowej i konspiracji w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 707.
  9. Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 28.
  10. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 46.
  11. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 50.
  12. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 57.
  13. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 70.
  14. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 79.
  15. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 118.
  16. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 71.
  17. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 264.
  18. Piąte wydanie ZBoWiD 1986, s. 178.
  19. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, s. 160.
  20. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok, T. J. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 182.
  21. Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 61, 104.
  22. Data urodzenia 15 listopada 1909 została podana w sprawozdaniu gimnazjalnym z 1932 oraz na inskrypcji nagrobnej Mieczysława Granatowskiego. W katalogu szkolnym 1921/1922 podawano datę urodzenia 15 listopada 1910. Inny dzień urodzenia, 13 listopada 1909, wskazała Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914-1939. [dostęp 27.10.2014 r.]
  23. XLV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1931/32. Sanok: 1932, s. 23.
  24. Andrzej Romaniak: Powstanie, działalność i likwidacja antykomunistycznego oddziału partyzanckiego NSZ pod dowództwem Antoniego Żubryda. W: Krzysztof Kaczmarski, Andrzej Romaniak (red.): Powiat sanocki w latach 1944–1956. Sanok – Rzeszów: Muzeum Historyczne w Sanoku / Instytut Pamięci Narodowej / Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Rzeszowie, 2007, s. 331. ISBN 978-83-60380-13-0.

Oceń: Mieczysław Granatowski

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:12