Romuald Ochęduszko

---

Życiorys

Romuald Jan Ochęduszko przyszedł na świat 15 stycznia 1911 roku w Sanoku, jako syn Stanisława i Franciszki Mołczan. Swoje pierwsze kroki edukacyjne stawiał w rodzinnym mieście, gdzie ukończył szkołę podstawową. W latach 1922-1927 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii w Sanoku, a w 1926 roku zakończył naukę w czwartej klasie. Zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1928 roku, został uznany za mieszkańca gminy Sanok.

Po przerwaniu nauki w szkole, przez kolejne lata, aż do 1939 roku, pracował jako sekretarz Sądu Grodzkiego w Sanoku, nie zapominając o dalszym kształceniu się. W dniu 15 sierpnia 1938 roku, Romuald zawarł związek małżeński z nauczycielką Janiną Sobolak, urodzoną w 1914 roku. Do wybuchu II wojny światowej był również aktywnym członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Rok 1939 przyniósł nieoczekiwane wydarzenia. Po wybuchu II wojny światowej oraz agresji ZSRR na Polskę, został aresztowany przez sowieckie władze. Po okresie internowania, został deportowany w głąb ZSRR. Na mocy układu Sikorski-Majski w 1941 roku, Ochęduszko odzyskał wolność, a następnie w Tockoje wstąpił do formującego się 2 Korpusu Polskiego, gdzie jako żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, przydzielony został do 5 Dywizji.

Po ewakuacji wojsk, Romuald przeszedł skomplikowany szlak wojskowy, odwiedzając takie kraje jak Iran, Irak, Palestyna, Liban oraz Egipt. W Palestynie ukończył szkołę oficerską, a następnie trafił do Włoch, gdzie jako kapral podchorąży zdał maturę. Brał czynny udział w kampanii włoskiej w składzie 18 Lwowskiego Batalionu Strzelców oraz 15 Wileńskiego Batalionu Strzelców.

Tragiczny los Romualda Ochęduszko został przypieczętowany 13 maja 1944 roku w bitwie o Monte Cassino, podczas ataku na „Widmo” oraz zdobywania niemieckiego bunkra. Jego bohaterstwo zostało opisane przez Melchiora Wańkowicza w książce pt. Monte Cassino, w rozdziale Polegli w rycerskiej chwale:

Był lubiany przez żołnierzy z jego drużyny i przez przełożonych. Nie zawiódł ani jednych ani drugich. Spokój i opanowanie, jakie wykazał w czasie długich godzin walki na WIDMIE, były godne podziwu. Zginął nie doczekawszy się urzeczywistnienia swego najgorętszego życzenia – powrotu do Polski. Zginął śmiercią bohatera, spełniając swój najświętszy obowiązek, walki o Polskę.

Po śmierci Romuald Ochęduszko został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino (taras VII, sektor E, nr 1, ekshumowany). Pośmiertnie otrzymał awans na stopień porucznika. Był jednym z trzech absolwentów sanockiego gimnazjum, którzy zginęli podczas walk pod Monte Cassino i zostali pośmiertnie odznaczeni Orderem Virtuti Militari; obok niego byli to Władysław Majcher oraz Leopold Żołnierczyk.

Odznaczenia

Romuald Ochęduszko został uhonorowany wieloma znaczącymi odznaczeniami, które świadczą o jego odwadze i męstwie.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – przyznany pośmiertnie, za męstwo w bitwie pod Monte Cassino,
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino – również przyznany pośmiertnie.

Upamiętnienie

W dniu 21 czerwca 1958 roku, w trakcie „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”, nazwisko Romualda Ochęduszko znalazło się w apelu poległych. Uhonorowano go także na specjalnie ustanowionej tablicy pamiątkowej znajdującej się w budynku gimnazjum, poświęconej wszystkim poległym oraz pomordowanym absolwentom.

Oprócz tego, Romuald Ochęduszko został w 1962 roku upamiętniony na Cmentarzu Centralnym w Sanoku, gdzie figuruje wśród innych nazwisk na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej. Dodatkowo, symbolicznie honorowano go na pobliskim nagrobku Stanisława Ochęduszki, który żył w latach 1884-1912.

---

Oceń: Romuald Ochęduszko

---