Marian Niedenthal

Wojsko i służby mundurowe

Marian Jan Niedenthal, urodzony 16 lipca 1891 roku w Sanoku, to znana postać w świecie inżynierii leśnictwa oraz agronomii. Jego osiągnięcia w tych dziedzinach są godne uwagi, a jego życie zawodowe miało znaczący wpływ na rozwój tych nauk w Polsce.

Oprócz pracy w leśnictwie i agronomii, Niedenthal pełnił również rolę kapitana rezerwy piechoty Wojska Polskiego, co pokazuje jego zaangażowanie i służbę dla kraju.

Choć szczegóły dotyczące jego późniejszych lat życia pozostają nieznane, jego wkład w rozwój inżynierii leśnej i rolnictwa w Polsce nie może zostać zapomniany.

Życiorys

Marian Jan Niedenthal przyszedł na świat 16 lipca 1891 roku w Sanoku. Był synem Antoniego Niedenthala oraz Bronisławy z domu Premik. Jako starszy brat Antoniego, który urodził się w 1894 roku, również zaangażował się w służbę wojskową.

W 1909 roku zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku, gdzie jego klasowymi kolegami byli między innymi Jan Drozd oraz Leon Kazubski. Po ukończeniu nauki uzyskał tytuł inżyniera leśnika i związał swoją przyszłość z rolnictwem, pracując jako agronom. Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich, najpierw w VII Drużynie w Sanoku, a od 1910 roku również w PDS w Wiedniu.

Rozpoczęcie I wojny światowej w sierpniu 1914 roku zastało go w roli dowódcy sanockiego Związku Strzeleckiego. Prowadząc oddział 120 umundurowanych ochotników, dotarł do Krakowa, gdzie 6 sierpnia jego ludzie zostali włączeni do 1 pułku piechoty Legionów Polskich, tworząc kompanię. Od tego dnia służył w oddziałach strzeleckich J. Piłsudskiego, a później w I batalionie 1 pułku piechoty. Od 30 maja 1915 roku był częścią III batalionu tej samej jednostki, zajmując funkcje sierżanta oraz komendanta plutonu.

W ciągu 1915 roku Marian wyróżnił się w trakcie bitwy pod Jastkowem, co zaowocowało awansem na chorążego 1 stycznia 1917 roku. W marcu 1917 został przydzielony do Krajowego Inspektoratu Zaciągu. Po kryzysie przysięgowym, 1 listopada 1917 roku, został wcielony do C. K. Armii.

U schyłku wojny, w listopadzie 1918 roku, wstąpił do Wojska Polskiego. Na mocy Dekretu Naczelnego Wodza Wojsk Polskich, uzyskał awans do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1917. W czerwcu 1919 roku został podniesiony do rangi kapitana rezerwy piechoty. Podczas konfliktu z bolszewikami, 1 sierpnia 1920 roku, odniósł obrażenia w bitwie pod Dąbrówką. W połowie 1921 roku był przypisany do 1 pułku piechoty Legionów w garnizonie Wilno, skąd jeszcze w tym samym roku przeszedł do rezerwy.

W latach 20. XX wieku, jako były zawodowy oficer, pełnił funkcję oficera rezerwowego 1 pułku piechoty Legionów w garnizonie Wilno. Po przejściu do rezerwy osiedlił się w Wileńszczyźnie. W 1934 roku, będąc kapitanem rezerwy piechoty, znajdował się w Oficerskiej Kadrze Okręgowej nr IX, pozostając jednocześnie w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowogródek.

W 1958 roku, w publikacji autorstwa Józefa Stachowicza, pojawiła się informacja o śmierci Mariana Niedenthala podczas II wojny światowej na terenie ZSRR. Te doniesienia potwierdził historyk Andrzej Brygidyn.

Upamiętnienie

Podczas zorganizowanego „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku z okazji 70-lecia pierwszej matury”, który odbył się 21 czerwca 1958 roku, nazwisko Mariana Niedenthala zostało uhonorowane w apelu poległych, upamiętniając tych, którzy oddali życie w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945. Jego imię znalazło się również na tablicy pamiątkowej, umiejscowionej w budynku gimnazjum, dedykowanej poległym oraz pomordowanym absolwentom tejże instytucji, gdzie jest wskazany wśród zmarłych, którzy stracili życie na terenie ZSRR.

W 1962 roku Marian Niedenthal został został uhonorowany obok wielu innych osób, które zostawiły swój ślad w historii. Jego nazwisko figuruje na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej, znajdującym się na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Ordery i odznaczenia

Marian Niedenthal był osobą wyjątkową, co potwierdzają liczne odznaczenia i nagrody, które otrzymał w trakcie swojej kariery.

  • Krzyż Niepodległości (1931),
  • Krzyż Walecznych (przyznany trzykrotnie),
  • Odznaka „Za wierną służbę”,
  • Srebrny Medal Waleczności II klasy – Austro-Węgry.

W latach dwudziestych złożono wniosek o przyznanie mu Orderu Virtuti Militari, co dodatkowo podkreśla znaczenie jego osiągnięć.

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m Żołnierze Niepodległości. Marian Niedenthal. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 08.04.2023 r.]
  2. Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1994, s. 193. ISBN 83-87282-47-2.
  3. Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 199-200, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
  4. Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 119.
  5. Józef Stachowicz: Apel poległych. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
  6. Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  7. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 24.
  8. Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 135 z 17.06.1909 r.
  9. XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 55.
  10. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 04.05.1895 r. s. 9.
  11. Nadesłane. „Goniec Jarosławski”, s. 4, nr 24 z 14.07.1906 r.
  12. Wystawa pszczelniczo-ogrodnicza wraz z wystawią drobiu i królików. „Gazeta Sanocka”, s. 1–2, nr 92 z 01.10.1905 r.
  13. Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 275 (poz. 132).
  14. Skorowidz przemysłowo-handlowy Królestwa Galicyi. Lwów: 1912, s. 882, 883.
  15. Sprawozdanie jubileuszowe z działalności Państwowego Gimnazjum w Sanoku w latach 1888 – 1938 wydane z okazji Wielkiego Zjazdu Wychowawców i Wychowanków Zakładu w 50 rocznicę pierwszego egzaminu dojrzałości. Lwów: Drukarnia Urzędnicza we Lwowie, 1938, s. 47.
  16. Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 387.
  17. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 317 (poz. 9).
  18. M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227.
  19. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 480.
  20. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 421.
  21. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 10, 1019.

Oceń: Marian Niedenthal

★★★★★
Średnia ocena:4.68 Liczba ocen:13