Olchowce (Sanok)

---

Historia

W dziejach wsi Olchowce, która została po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie z 18 sierpnia 1444, znajdujemy odzwierciedlenie bogatej historii. Władysław III Warneńczyk, ówczesny król Polski i Węgier, nadał Piotrowi Czeszykowi z Ryterowic pusty łan we wsi królewskiej Olchowce. Wieś ta, położona w ziemi sanockiej, musiała być istotnym miejscem, ponieważ uprzednio uprawiana przez starostę sanockiego, służyła na potrzeby zamku. W kolejnym dokumencie z 1699 wieś ta nosiła już nazwę Posada Olchowska, która funkcjonowała do dziś.

Warto również wspomnieć o przełomie wieków XVI i XVII, kiedy to Olchowce były wieścią królewską należącą do starostwa krośnieńskiego. Dalsze zmiany własności miały miejsce w XIX wieku. W 1812 roku, władzom austriackim zależało na stworzeniu w Olchowcach „Beschäl- und Remontierungsdepartament”. W 1822 roku zostało to przeniesione do Drohowyża, co potwierdza rosnące znaczenie tej miejscowości. W 1851 roku cesarz Austrii, Franciszek Józef I, wykorzystał swoją wizytę, aby zobaczyć stadninę w Olchowcach, zwaną wówczas „stadniną olchowiecką”, której przewodzili rtm. Kasper Müller.

Dalszy rozwój Olchowców i ich majątków ma miejsce w drugiej połowie XIX wieku, kiedy posiadłości tabularne stają się własnością rządową. Sanoccy bankierzy Abisch i Kanner byli właścicielami dóbr w latach 70. i 80. Na początku lat 90. XX wieku doszło do sprzedaży majątków w Olchowcach. W 1886 roku w lustracji możemy znaleźć informację o istniejącym Dworze w Olchowcach, którego budowa była wciąż niedokończona.

W kolejnych latach majątek Olchowców przejęli Nowakowie, którzy byli właścicielami również po I wojnie światowej. Do 1939 roku zarządzali nim Roman i pozostali członkowie rodziny Nowaków. Nowa instytucja, uruchomiona w 1910 roku, to urząd pocztowy, a w latach dwudziestych Olchowce zaczęły zyskiwać na znaczeniu jako miejsce letniskowe, co sprawiło, że Karol Niedzielski oferował tam domy na wynajem.

Podczas II wojny światowej Olchowce stały się miejscem okupacji sowieckiej, oddzielonej od reszty miasta Linią Mołotowa. Po ataku Niemiec na ZSRR z lat 1941 hitlerowcy utworzyli w Sanoku–Olchowcach oboz dla jeńców sowieckich, zlokalizowany na terenie tamtejszych koszar wojskowych. Oboz ten funkcjonował aż do lipca 1944 roku i przebywało w nim ok. 20 000 jeńców.

W 1946 roku Olchowce zostały zniszczone przez UPA. Współczesne pozostałości obejmują miejsce, w którym znajduje się cmentarz jeńców radzieckich, przypominający o trudnej historii tych terenów. Po zakończeniu II wojny światowej stadninę koni i koszary zajęła jednostka wojsk pancernych WP, a obiekty te zostały z czasem przekształcone w Wojskową Komendę Uzupełnień i następnie w Komendę Powiatową Policji.

Olchowce były również świadkiem powstawania różnych instytucji i organizacji. W 1972 roku wieś została przyłączona do Sanoka, a w 1976 roku powstał tam nowoczesny zakład przetwórstwa chemicznego – Sanockie Zakłady Przemysłu Gumowego Stomil Sanok. W okresie PRL-u w Olchowcach funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, która szybko jednak zaprzestała działalności, natomiast Olchowieckie Przedsiębiorstwo Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi działało przez znaczny czas. W 1993 roku uroczyście otwarto schronisko dla bezdomnych, którego poświęcenia dokonał arcybiskup Józef Michalik, a które podjęło działalność przy ulicy Hetmańskiej 11, w ramach Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, które nadal pełni misję wsparcia potrzebujących.

---

Oceń: Olchowce (Sanok)

---