Stanisław Biega (działacz narodowy)

Polityka i administracja

Stanisław Jan Antoni Biega, który przyszedł na świat 13 grudnia 1862 roku w Sanoku, a swoją podróż życiową zakończył 19 kwietnia 1923 roku w Warszawie, był nie tylko polskim działaczem narodowym, ale także osobą o głębokim zaangażowaniu w życie społeczne. Jego wkład w rozwój sokolstwa polskiego jest nieoceniony.

Rola, jaką odegrał w organizowaniu tej formacji, podkreśla jego determinację w promowaniu idei narodowych. Biega, pełen pasji i zaangażowania, stał się jedną z kluczowych postaci w ruchu sokolskim, dbając o wychowanie patriotyczne i sprawność fizyczną młodzieży.

Życiorys

Stanisław Jan Antoni Biega przyszedł na świat 13 grudnia 1862 roku w Sanoku. Był potomkiem Jana Biegi, urzędnika magistratu miejskiego, oraz Antoniny z domu Czekańskiej. Jego rodzina obejmowała przyrodnich braci i siostry, takich jak Henryk (urodzony w 1844 roku, kanonik oraz rektor seminarium duchownego w Przemyślu), Leopold (1848-1910, nauczyciel), Władysław (urodzony w 1850 roku, nauczyciel i dyrektor szkoły w Dynowie), Marianna Izabela (urodzona w 1852 roku), Karol Gracjan (urodzony w 1853 roku) oraz Emilia (urodzona w 1855 roku).

W 1882 roku Stanisław zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Przemyślu. Ukończenie studiów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego miało miejsce w 1887 roku. Po ukończeniu studiów, Stanisław rozpoczął pracę w C. K. Powiatowej Dyrekcji Skarbu w Sanoku, zajmując różne stanowiska, m.in. praktykanta konceptowego, koncepistę oraz komisarza. Od 1903 roku jego kariera przeniosła się do Kołomyi, gdzie pełnił funkcję starszego komisarza w Dyrekcji Skarbu. W 1905 roku przeszedł na emeryturę na własną prośbę.

Stanisław odgrywał istotną rolę w lokalnych organizacjach, pełniąc funkcje w Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, którego był jednym z założycieli w 1889 roku. Jego zasługi zostały docenione tytułem członka honorowego sanockiego „Sokoła”. W 1892 roku uczestniczył w I Zlocie Sokolim we Lwowie, a w 1910 roku był organizatorem wszechpolskiego zlotu z okazji 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Stanisław brał również udział w Sejmie Walnym Związku Narodowego Polskiego w Chicago w 1912 roku.

Był aktywnym członkiem Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego oraz Towarzystwa Szkoły Ludowej. Pełnił różne funkcje w zarządzie tych organizacji i był inicjatorem budowy bursy w Kołomyi. Stanisław był zaangażowany w politykę jako sekretarz Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego, a w 1912 roku zorganizował Polowe Drużyny Sokole.

Po wybuchu I wojny światowej, był przeciwnikiem przysięgi legionów na mocarstwa centralne i aktywnie uczestniczył w działaniach pomocowych, wspierając uchodźców z Małopolski. Jako członek Kijowskiej Rady Okręgowej, działał na rzecz zjednoczenia polskich organizacji w trudnych czasach. Stanisław przeprowadził się do Warszawy w 1918 roku, gdzie kontynuował swoją działalność sokolską, obejmując role głównego instruktora związków „Sokoła” oraz pierwszego wiceprezesa Związku Sokolstwa Polskiego.

20 października 1889 roku zawarł związek małżeński z Marią Klementyną Bauman, wnuczką Ernesta Baumana. Ze związku pochodziło troje dzieci: Jadwiga Olga, Stanisław oraz Bolesław. Z uwagi na działalność Stanisława, małżeństwo z Marią zakończyło się separacją w 1905 roku, a dzieci pozostały w opiece Leopoldowi Biedze.

Stanisław Biega zmarł 19 kwietnia 1923 roku w Warszawie. Został pochowany 21 kwietnia na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie na jego grobie, ufundowanym przez Związek Sokolstwa Polskiego, umieszczono inskrypcję „Organizator i pierwszy wiceprezes Związku Sokolstwa Polskiego”. Tablica upamiętniająca jego działalność została odsłonięta 29 czerwca 2019 roku w gmachu TG „Sokół” w Sanoku.

Przypisy

  1. T. Plaskota, Sportowcy narodowcy, [w:] Encyklopedia ruchu narodowego. Organizacje, wydarzenia, pojęcia, t. 4, red. K. Kawęcki, Warszawa 2024 r., s. 381.
  2. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014 r., s. 141, 142, 143, 145, 150. ISBN 978-83-939031-1-5.
  3. Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 07.12.2009 r. [dostęp 05.04.2015 r.]
  4. Sprawozdanie 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 2019 r. [dostęp 04.08.2019 r.]
  5. 130 lat sanockiego „Sokoła” 1889-2019. Druhowie zasłużeni dla „SokołaA” i Sanoka. sokolsanok.pl. [dostęp 04.08.2019 r.]
  6. A. Wątor, Liga Narodowa w Galicji-Małopolsce i jej działacze, Toruń 2020 r., s. 190-191.
  7. A. Wątor, Liga Narodowa w Galicji-Małopolsce i jej działacze, Toruń 2020 r., s. 191.
  8. Jan Snopko, Udział członków "Sokoła" w zbrojnej walce o niepodległość Polski (1914–1919), w: Niepodległość i Pamięć 15/2 (28), 2008 r., s. 42.
  9. Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939 r., s. 10.
  10. Kronika. Mianowania i przeniesienia. „Gazeta Sanocka”, Nr 106, 11.04.1897 r.
  11. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906 r., s. 232.
  12. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905 r., s. 209.
  13. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904 r., s. 209.
  14. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903 r., s. 213.
  15. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902 r., s. 213.
  16. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901 r., s. 197.
  17. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900 r., s. 197.
  18. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899 r., s. 195.
  19. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898 r., s. 196.
  20. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897 r., s. 168.
  21. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896 r., s. 168.
  22. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895 r., s. 168.
  23. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894 r., s. 163.
  24. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893 r., s. 168.

Oceń: Stanisław Biega (działacz narodowy)

★★★★★
Średnia ocena:4.51 Liczba ocen:20