Teodozja Drewińska

---

Życiorys

Teodozja Petronela Drewińska urodziła się 29 maja 1848 roku w Sanoku. Była córką Szymona Drewińskiego, który po upadku powstania listopadowego w 1831 roku przybył do Galicji razem z Mateuszem Beksińskim. W Sanoku Szymon pracował jako szynkarz, a także pełnił funkcję radnego miejskiego. Zmarł w 1875 roku w wieku 64 lat. Jej matką była Klara z domu Witowskiej, która zmarła w 1872 roku, również w wieku 64 lat. Klara była wdową, pochodziła z ziemiańskiego rodu Rylskich, który posiadał majątki w Berezce oraz Hoczwi. Teodozja miała rodzeństwo: Mikołaja Teofila, Franciszkę Teresę, Mariannę Agnieszkę, Sabinę Franciszkę oraz Maurycego, który był lekarzem oraz dyrektorem Szpitala Powszechnego w Sanoku, a także pradziadkiem poety Janusza Szubera.

Rodzicami chrzestnymi Teodozji byli Walenty Lipiński oraz Elżbieta Piątkowska, żona późniejszego naczelnika gminy Sanok, Sebastiana Piątkowskiego. Niestety, jeden z jej braci popełnił samobójstwo. Po śmierci rodziców, Teodozja wzięła na siebie ciężar opieki nad rodzeństwem i zarządzaniem rodzinnymi nieruchomościami, w tym trzema domami. Rodzina Drewińskich mieszkała w drewnianym domu przy ulicy Zielonej, która później została przemianowana na ulicę Jana III Sobieskiego. Dom ten był zlokalizowany naprzeciwko budynku przy ul. Teofila Lenartowicza 2, który niestety zniknął w latach 70. XX wieku, ustępując miejsca nowemu blokowi mieszkalnemu.

W czasach zaboru austriackiego Teodozja ukończyła edukację w Wyższym Seminarium Nauczycielskim w Przemyślu, gdzie zdawała egzaminy z matematyki, fizyki oraz przyrody. W 1875 roku rozpoczęła stałą karierę zawodową w szkolnictwie. Pracowała jako nauczycielka w szkole dla panien w Sanoku. Teodozja uzyskała kwalifikacje zawodowe, zdając egzamin wydziałowy III grupy. Jej kariera rozpoczęła się od pracy jako pomocnica w trzyklasowej szkole trywialnej dla dziewcząt, następnie została nauczycielką w czteroklasowej szkole ludowej, w której około 1877 roku objęła funkcję kierowniczki. W 1891 roku, po przekształceniu, stała się dyrektorką sześcioklasowej szkoły żeńskiej.

20 grudnia 1899 roku została powołana na stanowisko dyrektorki trzyklasowej szkoły wydziałowej żeńskiej w Sanoku. Była to placówka, która połączona była z czteroklasową szkołą pospolitą. Od około 1912 roku kierowała pięcioklasową szkołą wydziałową żeńską w Sanoku, również połączoną z czteroklasową szkołą pospolitą. Teodozja aktywnie angażowała się w działalność pedagogiczną, a 23 kwietnia 1882 roku została wybrana członkinią wydziału oddziału Towarzystwa Pedagogicznego w Sanoku. Wówczas zainicjowano przez Mieczysława Jamrógiewicza, dyrektora miejscowego C. K. Gimnazjum Męskiego, pomysł utworzenia w Sanoku wyższej szkoły żeńskiej. Była organizatorką i pierwszą kierowniczką powołanego w 1901 roku Instytutu Naukowego Żeńskiego, którego siedziba znajdowała się pod adresem ul. Rynek 2, gdzie uczyła języka francuskiego oraz historii sztuki.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w latach 20. II Rzeczypospolitej, Teodozja była dyrektorką Szkoły Żeńskiej nr 1 im. Królowej Jadwigi oraz Wyższego Instytutu Naukowego w Sanoku. Została przeniesiona na emeryturę z funkcji dyrektorki siedmioklasowej szkoły na początku 1927 roku. Jej obowiązki przejęła Matylda Wasylewicz. Drewińska była aktywna społecznie w Sanoku, brała udział jako członkini-założycielka Towarzystwa Szkoły Ludowej, gdzie pełniła funkcję przewodniczącej Koła Pań TSL przez wiele kadencji (wybierana w latach 1894, 1903, 1904, 1906, 1907, 1910, 1912 oraz 1913). Była także przewodniczącą zarządu Bursy Włościańskiej im. Tadeusza Kościuszki, która była wspierana przez sanockie koło TSL.

W 1931 roku Teodozja została uhonorowana dyplomem przez Walny Zjazd Delegatów Koła TSL w Krakowie. Na przełomie XIX i XX wieku była także członkiem Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego. 28 czerwca 1913 roku została wybrana przewodniczącą wydziału sanockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, w którym na początku 1914 roku prezesem był Władysław Sygnarski. Należała także do Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka.

Za swoje zasługi została odznaczona przez cesarza Franciszka Józefa I Srebrnym Krzyżem Zasługi Cywilnej z koroną w 1898 roku. Podczas I wojny światowej wspierała Legiony Polskie, była również jednym z założycieli 5 marca 1916 roku Koła Ligi Kobiet Miasta Sanoka, okazując tam honorowe członkostwo.

Teodozja Drewińska pozostała szanowaną wychowawczynią oraz aktywistką oświatową. W okresie II Rzeczypospolitej obchodziła 60-lecie pracy zawodowej. Nawet po przejściu na emeryturę, kontynuowała swoje zaangażowanie w edukację w Sanoku, przebywając w budynku Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego im. Emilii Plater. Po wybuchu II wojny światowej, w 1940 roku, została zmuszona przez władze nazistowskie do opuszczenia placówki.

Teodozja była osobą stanu wolnego, mieszkała z siostrą Sabiną oraz swoją bratanicą Marią, córką Maurycego, która później wyszła za mąż za Stefana Lewickiego. Zmarła 14 września 1941 roku w Sanoku i została pochowana w rodzinnym grobowcu znajdującym się na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku. W okresie PRL szkoła, którą wcześniej prowadziła Teodozja Drewińska, została przekształcona w II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku.

Spokrewniony z Teodozją poeta Janusz Szuber odnosił się do jej osoby w swojej twórczości, na przykład w wierszach „Protoplaści” i „Teodozja”, opublikowanych w tomie „Apokryfy i epitafia sanockie” z 1995 roku. Znalazł się również w wierszu „Afrodyta” w tomie „Apokryfy i epitafia sanockie” oraz w „Notatkach o pannie Teodozji D. (1848-1941)” w tomikach „Biedronka na śniegu” z 2000 oraz „Pianie kogutów” z 2008. Poeta pisał o niej również w eseju publikacji „Mojość” z 2005 oraz w wierszu „Nero”, który ukazał się w „Wpisie do ksiąg wieczystych” z 2009 roku.

---

Oceń: Teodozja Drewińska

---