Budynek przy ul. Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku

---

Historia

Obiekt usytuowany jest przy ulicy Teofila Lenartowicza, na rogu z ulicą Jana III Sobieskiego. W 1985 roku budynek został włączony do wojewódzkiego oraz gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka. Działania Komisji Opieki nad Zabytkami, funkcjonującej przy oddziale PTTK w Sanoku, doprowadziły do umieszczenia na fasadzie obiektu tablicy informacyjnej, która podkreśla jego zabytkowy charakter w 1978 roku.

To neorenesansowa willa zaprojektowana przez sanockiego architekta, inż. Wilhelma Szomka, który był jej właścicielem. Budowę zakończono w 1892 roku. W okresie, gdy budynek należał do rodziny Szomków, gościł w nim bp Józef Sebastian Pelczar, który później został ogłoszony świętym.

Właścicielką nieruchomości w 1931 roku została Maria Wielhorska, córka Wilhelma Szomka. Po 1945 roku dom został objęty kwaterunkiem. W 1971 roku Maria Wielhorska zdecydowała się sprzedać willę miastu, które postanowiło przekształcić budynek na siedzibę biblioteki. W latach 1975-1982 przeprowadzono przebudowę oraz renowację budynku, aby dostosować go do nowych funkcji. W ramach prac usunięto pierwotne schody kręcone, które zastąpiono nowymi, powrotnymi. Miedziany dach, który składa się z około 1300 łusek miedzianych, został wykonany przez Jakuba Kolano. Prace nadzorował od 1977 roku dyrektor biblioteki, Władysław Harajda.

Po zakończeniu remontu i adaptacji, w 1981 roku dokonano przeniesienia biblioteki z jej dotychczasowej siedziby przy ulicy Tadeusza Kościuszki do budynku przy ulicy Teofila Lenartowicza 2, podczas gdy wypożyczalnia dla dzieci oraz czytelnia funkcjonowały w budynku Sanockiego Domu Kultury. 3 maja 1982 roku Miejska Biblioteka Publiczna została uroczyście otwarta, a od 1985 roku nosi imię Grzegorza z Sanoka. Cztery lata później, 3 maja 1986, zorganizowano ceremoniał odsłonięcia tablicy upamiętniającej patrona, z inskrypcją: „Losy dały mi za ojczyznę Sanok”. Inskrypcja ta jest umiejscowiona wewnątrz, obok głównego wejścia na ścianie. W tym samym roku został także postawiony pomnik Grzegorza z Sanoka.

Budynek uzyskał wpis do rejestru dóbr kultury w 1985 roku. W następstwie tego, instytucja ta została uhonorowana nagrodą II stopnia od Ministra Kultury i Sztuki w konkursie „Na najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego”. W przeszłości posesja była otoczona murowanym ogrodzeniem. Na północ od budynku znajduje się ogród, który w przeszłości rozciągał się w stronę zachodnią aż do ulicy Adama Mickiewicza; obecnie w tym miejscu przybłaga blok mieszkalny. W ogrodzie znajdziemy kamień z tablicą poświęconą pierwszej wzmiance o Sanoku z 1150 oraz informację o nadaniu praw miejskich w 1339 roku. W średniowieczu w bezpośrednim sąsiedztwie, usytuowana była Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny oraz cmentarz.

W piwnicach obecnie mieści się sklep komputerowy, jednak w latach 90. do początków XXI wieku znajdowała się tu księgarnia wydawnictwa BOSZ. Dnia 18 czerwca 2017 roku, na fasadzie budynku przy głównym wejściu do biblioteki, odsłonięto tablicę upamiętniającą Mariana Pankowskiego, z inskrypcją, która brzmi: „Marian Pankowski. Sanok – Bruksela. 9 XI 1919 – 3 IV 2011. Przypatrywałem się temu wszystkiemu w imię Mowy.” Fundatorami tablicy byli Janusz Szuber oraz Janina Lewandowska.

---

Oceń: Budynek przy ul. Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku

---