Andrzej Brygidyn urodził się 30 września 1947 roku w Sanoku i zmarł 28 grudnia 2021 roku w Ustrzykach Dolnych.
Był to wybitny nauczyciel oraz historyk z Polski, który zostawił znaczący ślad w edukacji i dziedzinie historii.
Życiorys
Andrzej Brygidyn przyszedł na świat w Sanoku. Ukończył Liceum Ogólnokształcące Męskie w Sanoku, które kończył w 1965 roku. W latach 1967-1971 studiował na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom magistra historii.
Po zakończeniu studiów, Brygidyn wrócił do rodzinnego miasta, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel. Jego kariera edukacyjna obejmowała nauczanie w kilku sanockich szkołach podstawowych, takich jak SP nr 5, SP nr 4 oraz SP nr 7. W 1977 roku objął stanowisko dyrektora w Szkole Podstawowej nr 7 im. 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej. Po przekształceniu szkoły w Gimnazjum nr 4 im. 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty 26 kwietnia 1999, pozostał dyrektorem tej instytucji do 2003 roku.
W 1991 roku zdobył III stopień specjalizacji zawodowej w dziedzinie nauczania historii, co czyniło go jednym z pierwszych nauczycieli w regionie z takim osiągnięciem. W 2001 roku obchodził 35-lecie swojej pracy nauczycielskiej. Ponadto, był twórcą Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych, które otwarto w 1999 roku, oraz dyrektorem tej instytucji. Kolegium zapewniało nauczycielom języków angielskiego i niemieckiego możliwość uzyskania licencjata na Uniwersytecie Śląskim. Brygidyn zajął również stanowisko dyrektora Podkarpackiego Centrum Doskonalenia i Doradztwa od 2008 roku oraz Niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego i Niepublicznego Uzupełniającego dla Dorosłych.
Od początku lat 80. byl także aktywnym publicystą, piszącym o historii II wojny światowej oraz historii współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych wydarzeń w Sanoku i okolicach. Współpraca z różnymi czasopismami regionalnymi, takimi jak „Podkarpacie”, „Gazeta Sanocka – Autosan” oraz „Tygodnik Sanocki”, pozwoliła mu na upowszechnienie swoich prac naukowych, które publikowane były także w opracowaniach zbiorowych.
W 1991 roku Komisja Historyczna Rady Miasta Sanoka przyznała mu dotację w wysokości 25 mln złotych na wydanie książki pt. Kryptonim „San”. W latach PRL działał jako lektor sanockiego oddziału Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, a w 1980 roku objął funkcję wiceprezesa ds. wychowawczych w klubie łyżwiarstwa szybkiego SKŁ Górnik Sanok. W szkole, oprócz nauczania historii, prowadził również treningi piłkarskie, a w czerwcu 1985 roku drużyna, którą trenował, zdobyła tytuł mistrza ligi szkolnej w Sanoku.
W 1988 roku został wybrany radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku. Po wyborach w 1991 roku dołączył do zarządu Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, gdzie piastował funkcje do 1998 roku. Został członkiem Komisji Historycznej w TRiUMS oraz Stowarzyszenia Korporacji Literackiej w Sanoku. W 1992 roku, zgodnie z informacjami upublicznionymi przez Komitet Obywatelski, miał uczestniczyć w posiedzeniu zespołu ds. oceny kadry pedagogicznej w związku z wprowadzeniem stanu wojennego, czemu zaprzeczył.
Andrzej Brygidyn zmarł 28 grudnia 2021 roku w Ustrzykach Dolnych, mając 74 lata. 31 grudnia 2021 roku został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku. Jego córka, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz, również zdobła wykształcenie w zakresie historii i pracuje w zawodzie pedagogicznym.
Publikacje
Andrzej Brygidyn jest autorem wielu ważnych publikacji, które w znaczący sposób przyczyniają się do zrozumienia historii Ziemi Sanockiej oraz działalności żołnierzy Armii Krajowej. Jego prace są dokumentacją wydarzeń oraz losów ludzi, którzy walczyli w obronie ojczyzny. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najważniejszych książek i artykułów:
- Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992. Brak numerów stron w książce,
- Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1994. ISBN 83-87282-47-2. Brak numerów stron w książce (wydanie 2: 1997),
- Sanok. Między wojną a stanem wojennym. Sanok: PUW Roksana, 1999. ISBN 83-87282-86-3. Brak numerów stron w książce,
- Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000. Brak numerów stron w książce,
- Śladami synów Ziemi Sanockiej – żołnierzy 6 Dywizji Piechoty. Sanok: 2000. Brak numerów stron w książce,
- Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012. ISBN 978-83-903080-5-0. Brak numerów stron w książce (współautorka: Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz),
- Sanockie reminiscencje. Sanok: 2013. ISBN 978-83-903080-2-9. Brak numerów stron w książce (współautorka: Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz),
- Inne- artykuł Śladami synów Ziemi Sanockiej – żołnierzy 6 Dywizji Piechoty w: „Rocznik Sanocki”, Tom VI, 1988.
- podrozdział Życie polityczne w rozdziale W latach powojennych w: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3. Brak numerów stron w książce.
Publikacje te stanowią cenne źródło wiedzy zarówno dla badaczy historii, jak i dla wszystkich zainteresowanych dziedzictwem kulturowym regionu.
Nagrody i odznaczenia
Andrzej Brygidyn jest osobą, która ma na swoim koncie wiele wyróżnień oraz nagród, za które został doceniony w różnych latach. Jego osiągnięcia są imponujące i obejmują m.in.:
- Nagroda Wojewódzkiego Kuratora Oświaty i Wychowania przyznana w latach 1975 i 1982,
- Dyplom uznania za pracę ideowo-wychowawczą oraz kulturalną, który otrzymał od Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w 1977 roku,
- Dyplom uznania dla wybitnych osiągnięć w pracy ideowo-wychowawczej, który przyznano przez Miejski Ośrodek Pracy Ideowo-Wychowawczej w 1983, stanowiący część Wojewódzkiego Uniwersytetu Marksizmu-Leninizmu,
- Nagroda Ministra Edukacji Narodowej II stopnia w 1988 roku,
- Nagroda Miasta Sanoka II stopnia w dziedzinie literatury za rok 1995, za aktywne upowszechnianie historii regionalnej,
- Wyróżnienia w Konkursie „Ziemia rodzinna Grzegorza z Sanoka w literaturze”, gdzie zdobył:
- Godło „Grzegorz” w dziedzinie prozy literackiej za pracę pt. „Wsypa” w 1986 roku,
- II nagrody – przyznawane dwukrotnie, w tym w 1991 roku w dziale pamiętników,
- III nagrodę w Konkursie Literackim, który został zorganizowany przez ZNP w Rzeszowie w 1988 roku, za opowiadanie pt. „Stefka”,
- Odznakę „Za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych” z 1999 roku,
- Tytuł członka honorowego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych,
- Nagrodę Powiatu Sanockiego w dziedzinie kultury w 2001 roku, uznaną za publikację „Sanocka Lista Katyńska”,
- Odznakę „Zasłużony dla Sanoka”, również przyznaną w 2001 roku.
Wszystkie te nagrody i odznaczenia stanowią dowód na wyjątkowe osiągnięcia oraz zaangażowanie Andrzeja Brygidyna w rozwój kultury i edukacji w regionie.
Przypisy
- Kondolencje dla bliskich zmarłych. sanok.pl, 29.12.2021 r. [dostęp 31.12.2021 r.]
- Ostatnie pożegnanie. sp9sanok.biz, 29.12.2021 r. [dostęp 31.12.2021 r.]
- Wspomnienia AK-owców. „Tygodnik Sanocki”. Nr 46 (1095), s. 7, 23.11.2012 r.
- Biogram Andrzeja Brygidyna. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. Okładka. ISBN 978-83-903080-5-0.
- Biogram Andrzeja Brygidyna. W: Andrzej Brygidyn: Sanockie reminiscencje. Sanok: 2013, s. Okładka. ISBN 978-83-903080-2-9.
- Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 534-535, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Mieczysław Kozimor: Spółdzielnia Mieszkaniowa w Sanoku w latach 1959-1991. Sanok: 2014, s. 104. ISBN 978-83-60380-33-8.
- Zawodowa nobilitacja. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15 (440), s. 1, 14.04.2000 r.
- Pożegnania, nominacje i nagrody. „Tygodnik Sanocki”. Nr 36 (513), s. 3, 7.09.2001 r.
- Kadra pedagogiczna rok akademicki 2011/2012. nkjo.sanok.pl. [dostęp 10.04.2016 r.]
- Jolanta Ziobro. Sanocka lista katyńska. „Tygodnik Sanocki”. Nr 21 (446), s. 4, 26.05.2000 r.
- Andrzej Brygidyn. Trędowaty. Kto weryfikował?. „Nowiny”. Nr 197, s. 3, 7.10.1992 r.
- Czesław A. Skrobała. Tropami katyńskiej tragedii. „Tygodnik Sanocki”. Nr 50 (527), s. 7, 14.12.2001 r.
- Franciszek Oberc. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 103-104, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 422, 2006. ISSN 0557-2096.
- Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 355, 2001. ISSN 0557-2096.
- Żołnierskimi rzuceni losami. „Tygodnik Sanocki”. Nr 22 (342), s. 12, 29.05.1998 r.
- Marek Pomykała. Wojna w osiedlu. „Nowiny”. Nr 97, s. 5, 27-29.04.1990 r.
- Jolanta Pomykała. Miasto łaskawe dla twórców. „Tygodnik Sanocki”. Nr 17-18 (233-234), s. 2, 30.04.1996 r.
- Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 305, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 109, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jan Noskiewicz | Jacek Mączka | Tadeusz Adamczyk (nauczyciel) | Tadeusz Chmielewski (nauczyciel) | Adam Fastnacht | Mirosława El Fray | Maria Słomiana | Stanisław Iwanowicz | Lubomira Domka | Józef Franciszek Królikowski | Krzysztof Kaczmarski | Jacek Chrobaczyński | Jan Dziuban | Bolesław Szomek | Tadeusz Vetulani | Józef Bogaczewicz | Karol Zaleski (fitopatolog) | Anna Potocka-Hoser | Bronisław Górski (1900–1940) | Teodozja DrewińskaOceń: Andrzej Brygidyn