Tadeusz Vetulani, urodzony 13 marca 1897 roku w Sanoku, a zmarły 24 lutego 1952 roku w Krakowie, to wybitny polski biolog i zootechnik. Jako profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Poznańskiego, a później profesor zwyczajny, specjalizował się w szczegółowej hodowli zwierząt, koncentrując swoje badania na konikach polskich i tarpaniu leśnym. Był pionierem badań nad restytucją tarpana, zakładając także Zwierzyniec Koników Polskich typu Tarpana Leśnego w Puszczy Białowieskiej.
W okresie swojej kariery opublikował ponad sto prac naukowych, które dotyczyły nie tylko bioróżnorodności, ale także innych aspektów hodowli zwierząt. Vetulani pełnił kluczowe funkcje jako kierownik Zakładu Hodowli Zwierząt, najpierw na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1931–1935), a następnie na Uniwersytecie Poznańskim (1935–1939 oraz 1945–1951) oraz w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu (1951–1952). Od 1945 roku był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody.
Vetulani rozpoczął swoje studia od filozofii na Uniwersytecie Wiedeńskim (1915–1916), a następnie przeszedł do rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim (1919–1922), gdzie uzyskał tytuł inżyniera. Od 1919 do 1920 roku pracował jako agronom dla polskich wojsk. Jego zainteresowania konikami polskimi zaczęły się w 1923 roku, kiedy to podjął badania nad nimi w Biłgoraju. W pracy doktorskiej, którą obronił w 1926 roku, zaproponował hipotezę, że lokalne koniki są jedną z najbardziej pierwotnych form konia, zaliczanych do grupy koni wschodnich typu tarpana stepowego.
Badania, zrealizowane w jego pracy habilitacyjnej, doprowadziły do wyodrębnienia dzikiej formy konia – tarpana leśnego (Equus caballus gmelini forma silvatica Vetulani, 1928). W latach późniejszych zainicjował projekt restytucji tarpana w Puszczy Białowieskiej, gdzie w 1936 roku utworzył Zwierzyniec Koników Polskich.
W czasie II wojny światowej prowadził działalność w Krakowie jako referent Polskiego Czerwonego Krzyża (1940–1943) i odmówił współpracy z okupantem, w tym niezgody na prowadzenie badań na Uniwersytecie Rzeszy. Niestety, wybuch wojny przyniósł poważne straty w jego badaniach i hodowli, ponieważ znaczna część jego pracy została zrabowana przez niemieckie kręgi naukowe.
Po wojnie Vetulani powrócił do pracy naukowej na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie wznowił projekty związane z hodowlą koników. W latach 1946–1949 był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Leśnego. Mimo starań, jego misje rewindykacyjne dotyczące koników wywiezionych przez Niemców nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
Jego prace dotyczące koników polskich, ras zwierząt gospodarskich oraz działalności na rzecz ochrony przyrody umocniły jego pozycję jako jednego z prekursorów badań nad bioróżnorodnością, nazywanego „ojcem konika polskiego”. Po sobie pozostawił wielu uczniów, którzy kontynuowali jego tradycję badawczą.
Tadeusz Vetulani zmarł 24 lutego 1952 roku w wyniku zawału serca. Jego dziedzictwo naukowe zostało uhonorowane w 2002 roku Medalem im. Profesora Tadeusza Vetulaniego, który odzwierciedla jego znaczenie dla polskiej hodowli i badań nad bioróżnorodnością.
Życiorys
Młode lata i edukacja
Tadeusz Vetulani przyszedł na świat 13 marca 1897 roku w Sanoku, jako dziecko profesora gimnazjalnego Romana Vetulaniego oraz Elżbiety Karoliny z Kunachowiczów, która przeżyła lata 1867-1948. Tadeusz miał w sumie pięcioro rodzeństwa: trzech braci, w tym Kazimierza (1889–1941), Zygmunta (1894–1942) i Adama (1901–1976), oraz dwie siostry, Marię (ur. 1895, zmarłą w 1945) oraz Elżbietę (1903–1921), która odeszła z powodu gruźlicy.
Rodzina Vetulanich zamieszkiwała w Sanoku, przy ulicy Floriańskiej, a także w Willi Zaleskich, położonej przy placu św. Jana. Po zgonie ojca w 1906 roku, rodzina stanęła w obliczu trudności, pozostawiając matkę Elżbietę jako jedyną żywicielkę. Na początku XX wieku rodzina przeprowadziła się do Sanoku przy ulicy Podgórze, gdzie mieszkała w domu o numerze konskrypcyjnym 284.
Tadeusz uzyskał wykształcenie, kończąc w Sanoku szkołę powszechną oraz siedem klas Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii. Następnie uczęszczał do klasy ósmej, początkowo w Cieszynie, a później w Wiedniu, gdzie w 1915 roku z sukcesem złożył egzamin maturalny. W latach 1915-1916 rozpoczął studia z zakresu filologii klasycznej, germanistyki i filozofii na Uniwersytecie Wiedeńskim. W tym okresie pracował w Polskim Archiwum Wojskowym w Wiedeńskim Oddziale.
Tadeusz był w służbie wojskowej w austro-węgierskiej armii od sierpnia 1916 do listopada 1918 roku. Po powrocie do Polski, jego służba w wojsku była krótka z powodu problemów zdrowotnych, a zamiast tego pracował jako agronom w formacjach pomocniczych. Po podjęciu decyzji o dalszym angażowaniu się w wojsko podczas wojny polsko-bolszewickiej, ponownie pełnił funkcję w Krakowie w ramach Batalionu Ochotniczego Wartowniczego. Edukację kontynuował w Studium Rolniczym na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując stopień inżyniera rolnictwa w 1922 roku, gdzie aktywnie uczestniczył w Kółku Rolników i pozostawał jego członkiem zarządu oraz prezesem w roku akademickim 1921/1922.
Początek prac nad konikiem polskim
Po ukończeniu studiów, Vetulani pełnił obowiązki agronoma, kierując majątkami w Woli Sławińskiej (1922-1923) oraz Polance Wielkiej (1923-1924). Jeszcze w 1923 roku, pod wpływem profesora Leopolda Adametza, rozpoczął badania nad konikami typowymi dla regionu Biłgoraja, zbierając materiały do swojej pracy doktorskiej. Poza działalnością zawodową angażował się w aktywność społeczno-oświatową.
W 1925 roku, całkowicie poświęcając się nauce, rozpoczął pracę jako młodszy asystent w Zakładzie Hodowli Zwierząt w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Następnie, od 1 września 1925 do 1 lutego 1931 roku, był starszym asystentem na Uniwersytecie Poznańskim. W 1926 roku uzyskał stopień doktora rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim dzięki pracy poświęconej konikowi polskiemu, sformułowując ważne tezy na temat jego pochodzenia.
Od 1926 do 1928 roku był sekretarzem w Towarzystwie Popierania Polskiej Nauki Rolnictwa i Leśnictwa, a w 1928 roku dołączył do Komisji Fizjograficznej Polskiej Akademii Umiejętności. Po rocznym urlopie naukowym, który spędził na studiach w Puławach, w 1929 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Poznańskim.
Organizacja rezerwatu konia leśnego w Puszczy Białowieskiej
W roku 1935 Tadeusz Vetulani zdobył tytuł profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie objął kierownictwo Zakładu Szczegółowej Hodowli Zwierząt. W tym okresie, wykorzystując swoje badania dotyczące tarpana leśnego, rozpoczął działania na rzecz jego ochrony i regeneracji w Puszczy Białowieskiej.
W maju 1933 roku zwrócił się z propozycją wprowadzenia kilku okazów konika polskiego typu tarpana leśnego do Puszczy Białowieskiej. Już w 1934 roku uzyskał wsparcie dla swojej inicjatywy od Sekcji Ochrony Przyrody XIV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników. Jego akcje natrafiły na dużą aprobatę opinii publicznej, biorąc pod uwagę rolę hodowli koni zarówno w gospodarce rolniczej, jak i militarnej.
Dzięki działaniach Vetulaniego w 1935 roku uzyskano pozwolenie na utworzenie w Puszczy Białowieskiej rezerwatu koników polskich, a w 1936 roku do rezerwatu wprowadzono pierwsze klacze oraz ogiery, co było wynikiem jego osobistego zaangażowania. Rezerwat z początku obejmował cztery hektary, a do 1939 roku w półdzikim tabunie żyło trzydzieści pięć tych zwierząt.
Profesor Vetulani często odwiedzał Białowieżę, a w 1937 roku był pomysłodawcą wizyty znanego kompozytora Feliksa Nowowiejskiego w tym regionie. Jego koniki były często przedmiotem zainteresowania na zjazdach naukowych oraz konferencjach.
II wojna światowa – działalność w Polskim Czerwonym Krzyżu
Rozpoczęcie II wojny światowej przyniosło Tadeuszowi Vetulaniemu wiele wyzwań, które ostatecznie zakłóciły jego działalność naukową. W 1939 roku, mimo zaproszenia do pracy na Uniwersytecie Rzeszy, zdecydował się na wyjazd do Krakowa, gdzie pozostał aż do końca wojny.
W okupacyjnych warunkach, jego badania nad konikami polskimi i osiągnięcia wzbudziły zainteresowanie Deutsches Reich. Niestety, Niemcy zorganizowali systematyczną kradzież swoich badań, a trzydzieści trzy koniki, w tym dwadzieścia osiem z nich, zostały wywiezione przez hitlerowskich naukowców, co miało tragiczne konsekwencje dla polskiej hodowli.
W latach 1940-1943 pracował jako referent Polskiego Czerwonego Krzyża, gdzie pełnił rolę rzecznika wobec władz okupacyjnych, a także przejawiał szczególne zainteresowanie opieką nad więźniami wojennymi. W tym czasie, zdecydował się na nieuczestniczenie w działaniach związanych z inspekcją grobów katyńskich.
Działalność powojenna – misja rewindykacyjna i odtworzenie rezerwatu
Po zakończeniu II wojny światowej, w styczniu 1945 roku, rozpoczął pracę w Uniwersytecie Poznańskim oraz Akademii Handlowej w Poznaniu. W czerwcu 1945 roku wznowił swoją działalność jako kierownik Zakładu Szczegółowej Hodowli Zwierząt na Uniwersytecie Poznańskim.
W roku 1945 został mianowany do misji rewindykacyjnej, mającej na celu odzyskanie koników z Puszczy Białowieskiej. Dotarł do Berlina, gdzie wygłaszał referaty dotyczące tego rezerwatu. Niestety, warunki te były skomplikowane, co wpłynęło na niską efektywność samej akcji rewindykacyjnej.
W 1945 roku, pod jego kierownictwem, rozpoczęła się odbudowa rezerwatu koników, który po wojnie zredukowany był do piętnastu sztuk. Dzięki wysiłkom swojego zespołu i uczniów, w ciągu następnych pięciu lat udało się w znacznym stopniu przywrócić stan przedwojenny, choć niektóre straty okazały się nieodwracalne.
W latach 1946-1949 Tadeusz Vetulani był członkiem Polskiego Towarzystwa Leśnego i aktywnie uczestniczył w pracach naukowych, obejmujących hodowlę koni oraz przyrodę. Otrzymał tytuł profesora zwyczajnego w 1949 roku, po czym jego życie osobiste przyniosło nową radość, kiedy poślubił Marię Godlewską w 1949 roku. Wspólnie doczekali się syna Zygmunta.
Wkrótce jednak, jego działalność była przedmiotem inwigilacji ze strony Urzędu Bezpieczeństwa, co doprowadziło do problemów zdrowotnych oraz ostatnich chwil w Krakowie, gdzie Tadeusz Vetulani zmarł 24 lutego 1952 roku. Jego życie zakończyło się nagle w wyniku zawału serca, a pochowany został 27 lutego 1952 roku na cmentarzu Rakowickim.
Praca naukowa
Tadeusz Vetulani był postacią, która zyskała uznanie w swoim otoczeniu za swoją niezwykłą skrupulatność zarówno w sferze zawodowej, jak i osobistej. Wśród bliskich oraz współpracowników cieszył się opinią człowieka, którego podejście do wykonywanych obowiązków mogło być wręcz interpretowane jako pedantyczne.
Uczniowie
Tadeusz Vetulani, jako kierownik katedry, w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju swoich uczniów i następców. Po objęciu tego ważnego stanowiska, rozpoczął tworzenie zespołu badawczego, który miał na celu kontynuację jego pracy. Wśród licznych uczniów, którzy przeszli pod jego skrzydła, znalazło się wielu wybitnych profesorów, związanych z Wydziałem Zootechnicznym Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Do najbardziej znaczących z nich należy wymienić Stefana Alexandrowicza, Witolda Folejewskiego, Zdzisława Śliwę, Jerzego Gedymina, Antoniego Kaczmarka oraz Jerzego Zwolińskiego.
W latach 1945–1951 pod jego przewodnictwem zrealizowano dwie habilitacje oraz trzy przewody doktorskie. Vetulani był również promotorem aż sześćdziesięciu sześciu prac magisterskich, co świadczy o jego zaangażowaniu i wpływie na rozwój akademicki swoich studentów.
Publikacje
Lista publikacji Tadeusza Vetulani jest niezwykle bogata i zróżnicowana, obejmująca liczne badania nad konikami polskimi oraz innymi aspektami hodowli zwierząt. W ciągu swojej kariery, Vetulani zebrał wiele cennych informacji dotyczących zarówno rodzimych ras koni, jak i ich analogów w innych krajach.
Wśród jego najważniejszych prac można wymienić:
- Badania nad konikiem polskim z okolic Biłgoraja (1925),
- Znaczenie konika polskiego w nauce i hodowli (1927),
- Dalsze badania nad konikiem polskim (1928),
- Przyczynek do poznania stosunków rolniczych w Turcji (1930),
- Hodowla koni w Turcji (1930),
- Sprawozdanie z podróży naukowej do Turcji (1931),
- Untersuchungen über das Wachstum der Säugetiere in Abhängigkeit von der Anzahl zusammengehaltener Tiere, Biol. Generalis, 7: 71–98 (1931),
- Wstęp do badań nad typami koni arabskich w Turcji (1932),
- Pochodzenie i przynależność rasowa konia z kurhanu z okolic Wilna na podstawie charakterystyki czaski (1932),
- Przyczynek do charakterystyki i pochodzenia domowych kóz anatolijskich (1933),
- Wyjaśnienia z powodu „Poprawek hipologicznych” Edwarda Skorkowskiego (1933),
- Komentarze do dwóch prac o pochodzeniu koni (1933),
- Uwagi o niektórych zagadnieniach hodowlanych ziem północno-wschodnich Polski (1935),
- Niektóre dane dotyczące hodowli bydła czerwonego polskiego w Małopolsce (1935),
- W sprawie kur antokolek (1936),
- Le Tarpan sylvestre récemment introduit dans la forêt de Białowieża: communication de T. Vetulani (1936),
- Zakład hodowli zwierząt U. S. B. w Wilnie w okresie pierwszych pięciu lat swej działalności (1936),
- Die Wiedereinführung des Waldtarpans in den Urwald von Białowieża (Bialowies) (1936),
- Wyższa Akademia Rolnicza w Ankarze (wspomnienia z roku 1934, Roczniki Nauk Rolniczych i Leśnych, T. 38 (1937),
- Charakteristik der Tierzuchverhältnisse mancher Gegenden Nordost-Anatoliens (1937),
- Beitrag zur Kenntnis der anatolischen Schafrassen,
- Beitrag zu Charakteristik und Abstammung der anatolischen Hausziegen,
- Wstęp do badań nad typami koni arabskich w Turcji,
- Wzrost zwierząt ssących w zależności od ilości trzymanych razem osobników,
- Doświadczenia nad dziedziczeniem ciężaru ciała oraz niektórych wymiarów ciała w stadium noworodka,
- Wzdłuż Anatolii (1937),
- Badania nad składem i stopniem szlachetności wełny używanych kożuchów owczych jako podstawa oceny wartości kożuchowej owiec różnych ras (1937),
- Wnioski praktyczne z badań nad pochodzeniem zwierząt domowych (konie) (1948),
- O regeneracji tarpana leśnego w Puszczy Białowieskiej (1948),
- Niektóre materiały zoologiczne do badań nad pochodzeniem koni (1949),
- Źródła do problemu dzikich koni europejskich w czasach historycznych ze szczególnym uwzględnieniem dzikiego tarpana leśnego (1949),
- Głos ze Związku Radzieckiego w sprawie miejscowych koni prymitywnych (1950),
- Na drodze do odhodowania krótkiej stojącej grzywy u koników polskich typu tarpana leśnego w rezerwacie Puszczy Białowieskiej (1957),
- Problema tarpana na fonie nowiejszych rabot Akademii Nauk SSSR po istorii łoszandiej w starom swietie.
Tłumaczenia
- Karl Kronacher, Carl von Patow, Uwagi o pracy Chr. Wriedta „Zasady doboru hodowlanego bydła mlecznego” (1930),
- Leopold Adametz, Krytyczny referat o wartości kożuchowej owiec różnych ras (1938).
Publikacje te stanowią cenne źródło wiedzy i dokumentują głębokie zaangażowanie w rozwój nauk o zwierzętach oraz ich hodowlę.
Upamiętnienie i spuścizna
Na wniosek rektorów Uniwersytetu Poznańskiego oraz Akademii Rolniczej w Poznaniu, a także przedstawicieli środowisk naukowych tych uczelni, jedna z ulic w Poznaniu została nazwana imieniem Tadeusza Vetulaniego. Ulica ta znajduje się na osiedlu Świerczewo. Wmurowano również tablice upamiętniające jego osobę przy Akademii Rolniczej w Poznaniu oraz w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.
W maju 1989 roku, w trakcie procesu zmian nazw ulic w Sanoku, zaproponowano, aby jedna z odnóg ulicy Wincentego Witosa w dzielnicy Dąbrówka nosiła nazwę „ulicy Vetulanich”. Z tego czasu dokumenty urzędowe z 1990 roku wspominają o tej ulicy, jednak współcześnie nie figuruje ona w wykazie ulic Sanoka.
W 2002 roku, z okazji pięćdziesiątej rocznicy śmierci Tadeusza Vetulaniego, Rada Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt Akademii Rolniczej w Poznaniu ustanowiła Medal im. Profesora Tadeusza Vetulaniego. Medal ten przyznawany jest naukowcom oraz praktykom, którzy wybitnie zasłużyli się w działaniach na rzecz bioróżnorodności zwierząt gospodarskich. Tego samego roku, 4 października, w holu Wydziału Zootechniki tej samej akademii zorganizowano wystawę poświęconą uczonemu, która prezentowała materiały archiwalne z jego spuścizny.
Od 7 grudnia 2012 do 31 stycznia 2013 roku w muzeum Białowieskiego Parku Narodowego odbyła się wystawa „Tadeusz Vetulani (1897–1952)”. Ekspozycję zorganizowano we współpracy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W jej ramach przygotowano osiem tablic przedstawiających sylwetkę Tadeusza Vetulaniego, jego życiorys, zainteresowania badawcze oraz osiągnięcia naukowe. Wystawa obejmowała również pięć gablot z pamiątkami po uczonym, w tym oryginalne dokumenty, pergaminowy dyplom potwierdzający nadanie mu tytułu doktora nauk agronomii, zdjęcia, a także jego osobiste rzeczy oraz publikacje. Kuratorami wystawy byli Zygmunt Vetulani, syn Tadeusza Vetulaniego, oraz Ewa Moroz-Keczyńska, kustosz muzeum BPN.
Na koniec, w styczniu 2024 roku, we Floriance otwarto nową wystawę poświęconą Tadeuszowi Vetulani. Złożono się na nią tablice informacyjne umieszczone na budynkach stajni koników polskich w hodowli „Ostoja”, prowadzonej przez Roztoczański Park Narodowy od 1982 roku.
Spuścizna oraz materiały Tadeusza Vetulaniego zostały przekazane przez jego syna, Zygmunta Vetulaniego, do poznańskiego Oddziału Archiwum Polskiej Akademii Nauk.
Rodzina
Rodzina Vetulanich odgrywa istotną rolę w historii rodziny. Ich przynależność była kształtowana przez różne wydarzenia oraz związki, które przyczyniły się do ich dziedzictwa.
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Michał Vetulani | _ | Franciszka Śliwińska | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | Jan Vetulani | _ | Matylda Pisz | _ | _ | _ | Roman Vetulani | _ | _ | _ | Elżbieta Kunachowicz | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Franciszek Latinik | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Franciszek Vetulani | _ | Katarzyna Ipohorska-Lenkiewicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | Eugeniusz Vetulani | _ | _ | _ | Kazimierz Vetulani | _ | Zygmunt Vetulani | _ | Tadeusz Vetulani | _ | Maria Godlewska | _ | _ | _ | Adam Vetulani | _ | Irena Latinik | _ | Zofia Vetulani | _ | Bohdan de Nisau | _ | Maria Vetulani de Nisau | _ | Cecylia Vetulani | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Agnieszka Vetulani-Cęgiel | _ | Maria Vetulani | _ | Charles Belfoure | _ | Marek Vetulani | _ | Tomasz Vetulani | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
- Bogdan Nowak: Wystawa i „ostoja" konika polskiego we Floriance. Zimą także warto się tam wybrać. poniatowa.naszemiasto.pl, 30.01.2024 r. [zarchiwizowane z tego adresu].
- Tadeusz Vetulani (1897–1952) – nowa wystawa w BPN. Białowieski Park Narodowy, 07.12.2012 r. [dostęp 03.09.2019 r.]
- Iwona Czerkies. Saga rodu Vetulanich. Chłopcy z placu św. Jana. „Tygodnik Sanocki”, Nr 50 (1099), s. 9, 21.12.2012 r.
- Jacek Wójtowski. Medal im. Profesora Tadeusza Vetulaniego. „Przegląd Hodowlany”, 09.2011 r. ISSN 0137-4214.
- Odsłonięcie tablicy upamiętniającej prof. dr. hab. Czesława Janickiego. „Wieści Akademickie. Czasopismo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu”, 05–06 (212–213), s. 12, maj–czerwiec 2016 r.
- A. Vetulani. Poza płomieniami 1976 r., s. 332, 338.
- Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku, 1998 r., s. 70.
- Stanowski Jankowiak, Tomasz Schramm: Uniwersytet w przestrzeni politycznej w latach 1945–1989. W: Dzieje Uniwersytetu w Poznaniu w latach 1945–2019. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019 r., s. 18.
- Ewa Dziurzyńska: Adam Vetulani (1901–1976). W: Korespondencja Adama Vetulaniego z Miroslavem Boháčkiem. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2017 r., s. 13–25.
- Tadeusz Vetulani: Życiorys. Archiwum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 26.05.1950 r. [dostęp 03.09.2019 r.]
- Piotr Daszkiewicz, Zbigniew Jaworski, Zygmunt Vetulani: Vetulani Tadeusz. W: Luminarze nauki Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919–2019. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2019 r., s. 750–754.
- Zygmunt Vetulani: Tadeusz Vetulani (1897–1952) – Prezentacja. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. [dostęp 03.09.2019 r.]
- Powódź. „Gazeta Sanocka”, Nr 216, s. 3-4, 08.03.1908 r.
- Kronika. Antysemityzm w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, Nr 226, s. 3, 17.05.1908 r.
- CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 178, 520.
- Tadeusz Vetulani. Co słychać w Puszczy Białowieskiej?. „Ziemia”, 30 (5), s. 4–11, 1946 r.
- T. Janikowski. The Wild Horse of Poland. „Nature”, 150, s. 681–682, 1942 r.
- Jerzy Zwoliński: Jeszcze o tarpanie. 1956 r.
- Nowe nazwy sanockich ulic. „Gazeta Sanocka – Autosan”, Nr 13 (484), 1–10 maja 1989 r.
- Zarządzenie Wojewódzkiego Komisarza Wyborczego w Krośnie. „Dziennik Urzędowy Województwa Krośnieńskiego”, Nr 11, s. 108, 11.04.1990 r.
- Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. bip.um.sanok.pl. [dostęp 19.04.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Bolesław Szomek | Jan Dziuban | Jacek Chrobaczyński | Krzysztof Kaczmarski | Andrzej Brygidyn | Jan Noskiewicz | Jacek Mączka | Tadeusz Adamczyk (nauczyciel) | Tadeusz Chmielewski (nauczyciel) | Adam Fastnacht | Józef Bogaczewicz | Karol Zaleski (fitopatolog) | Anna Potocka-Hoser | Bronisław Górski (1900–1940) | Teodozja Drewińska | Kazimierz Sowirko | Józef Premik | Franciszek Słuszkiewicz | Andrzej Romaniak | Stanisław PilawskiOceń: Tadeusz Vetulani