Zofia Wanda Bandurka urodziła się 19 lipca 1913 roku w Sanoku, a swoją życiową podróż zakończyła tamże 1 grudnia 1993 roku. Była ona niezwykle ważną postacią w polskiej edukacji – pełniąc zaszczytną rolę nauczycielki i wpływając na rozwój wielu pokoleń uczniów.
Jej życie i praca w Sanoku pozostawiły trwały ślad w społeczności lokalnej, której była częścią przez wiele lat.
Życiorys
Zofia Bandurka urodziła się 19 lipca 1913 roku, jako córka Andrzeja (1870–1942) oraz Czesławy z domu Milczanowskiej (1888–1960). W 1932 roku zakończyła edukację w Gimnazjum Żeńskim im. Emilii Plater w Sanoku, a następnie uzyskała tytuł magistra historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po zakończeniu II wojny światowej podjęła pracę w szkolnictwie, które stało się jej pasją.
Już w 1945 roku rozpoczęła swoją karierę pedagogiczną, zyskując uznanie jako nauczycielka w Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii w Sanoku, a także w I Liceum Ogólnokształcącym im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku. Tam nauczała historii, języka niemieckiego, geografii oraz geologii. Z powodzeniem pracowała także w Liceum Pedagogicznym i Liceum dla Pracujących w Sanoku, gdzie mogła wdrażać swoje metody dydaktyczne.
W latach 1967–1972 pełniła zaszczytną funkcję dyrektora Liceum Medycznego w Sanoku, równocześnie prowadząc zajęcia w tej szkole. Po przejściu na emeryturę kontynuowała pracę w szkolnictwie, udzielając się w I Liceum i Liceum Medycznym aż do 1991 roku, ucząc historii oraz języka niemieckiego, a także pełniąc rolę bibliotekarki w I LO. Łącznie jej kariera trwała 46 lat, co czyni ją niezwykle ważną postacią w lokalnej edukacji.
W 1953 roku została powołana do Komisji Oświaty i Kultury przy Miejskiej Radzie Narodowej w Sanoku. W kolejnych latach, przede wszystkim w latach 60. i 70., aktywnie brała udział w życiu publicznym jako radna Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku, zdobywając m.in. mandat w 1965 roku. Ponadto była sekretarzem sanockiego oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego, co podkreśla jej zaangażowanie w sprawy oświatowe regionu.
Była również członkiem komitetu redakcyjnego publikacji zatytułowanej „Dwa dni w mieście naszej młodości”, będącej sprawozdaniem ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku z okazji 70-lecia pierwszej matury, która miała miejsce w 1958 roku. W 1960 roku wydała książkę podsumowującą to wydarzenie, w której przygotowała m.in. wykaz zaproszonych uczestników zjazdu.
Ważnym zadaniem, któremu podjęła się w 1980 roku, było bycie sekretarzem Komitetu Zjazdu absolwentów Gimnazjum i I Liceum z okazji stulecia szkoły (1880–1980). Została również członkiem komitetu redakcyjnego publikacji „Księga pamiątkowa” z tej okazji, dokumentującej działalność obu placówek edukacyjnych w tym czasie.
Zofia Bandurka zmarła 1 grudnia 1993 roku, pozostawiając po sobie dziedzictwo edukacyjne i społeczne, które miało istotny wpływ na lokalną społeczność. Swój ostatni spoczynek znalazła w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku, gdzie uczczono jej pamięć oraz wkład w rozwój oświaty w regionie.
Publikacje
Wśród publikacji Zofii Bandurki można znaleźć znaczące prace dotyczące zjawisk oświatowo-kulturalnych. Jednym z jej istotnych dzieł jest artykuł, który podejmuje temat osiągnięć w dziedzinie edukacji na terenie Sanoczyzny, szczególnie w kontekście rozwoju kulturalnego w czasach rozbiorów oraz w okresie międzywojennym.
Praca ta ukazała się w „Roczniku Sanockim” w pierwszym tomie wydanym w 1963 roku. W artykule autorka analizuje nie tylko lokalne osiągnięcia, ale także szeroki kontekst stosunków oświatowych, co czyni ją cennym wkładem w dziedzinę historii regionu.
Odznaczenia
Zofia Bandurka została uhonorowana wieloma odznaczeniami, które świadczą o jej znaczącym wkładzie w różne dziedziny życia oraz działalność społeczną.
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1983 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej, otrzymany w 1980 roku,
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
- Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego,
- Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”, przyznana w 1980 roku,
- Odznaka „Za zasługi dla województwa krośnieńskiego”, nadana w 1984 roku,
- „Jubileuszowy Adres”, przyznany w 1984 roku.
Przypisy
- Hieronim Dąbrowski: Wykaz profesorów. 1losanok.pl, 09.12.2012 r. [dostęp 29.12.2015 r.]
- Księga pamiątkowa 1928–2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku. Sanok: 2008, s. 34.
- Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 141, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 181, 218-229, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Małgorzata Szybiak: Księga pamiątkowa. 125 lat Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii – I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku (1880–2005). Sanok: 2005, s. 90.
- Krystyna Chowaniec: W latach powojennych, Szkoły ponadpodstawowe. Liceum Medyczne. W: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995, s. 891. ISBN 83-86077-57-3.
- Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 115.
- Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 115–154.
- Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 2.
- Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 109, 30.06.1965 r.
- Nauczycielskie święto. „Gazeta Sanocka – Autosan”, nr 30 (286) z 1–10 listopada 1983. Sanocka Fabryka Autobusów.
- Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974–1994, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 965.
- Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 241. ISBN 83-901827-1-8.
- a b c d e f g h i j k l m n o p q Alfreda Słuszkiewicz. Odszedł od nas prawdziwy Nauczyciel. „Echo Sanoka”, nr 13 z 13 grudnia 1993 r., s. 7.
- Inskrypcja na grobowcu rodziny Bandurków podała datę śmierci Zofii Bandurki 1.12.1993 r.
- 1880 W stulecie sanockiego Gimnazjum 1980. „Gazeta Sanocka – Autosan”, nr 16 (181) z 1–10 czerwca 1980. Sanocka Fabryka Autobusów.
- Po jubileuszu 100-lecia Gimnazjum. „Gazeta Sanocka – Autosan”, nr 20 (185) z 10–20 lipca 1980. Sanocka Fabryka Autobusów.
- Z okazji Święta Odrodzenia odznaczenia dla pracowników SFA i mieszkańców naszego miasta. „Gazeta Sanocka – Autosan”, nr 23 (314) z 10–20 sierpnia 1984. Sanocka Fabryka Autobusów.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zygmunt Łempicki (profesor) | Błażej Błażejowski | Stanisław Miękisz | Leopold Biega | Juliusz Zaleski | Jakub Zaleski | Stanisław Pilawski | Andrzej Romaniak | Franciszek Słuszkiewicz | Józef Premik | Janina Lewandowska (polonistka) | Zyta Bętkowska | Władysław Filar (nauczyciel) | Kazimierz Vetulani | Iryna Dobrianska | Karol Siekierzyński | Janina Szombara | Tadeusz Olbrycht | Stanisław Kasiewicz | Zdzisław StropekOceń: Zofia Bandurka