Aleksander Teofil Lipiński

Inżynieria i technologie

Aleksander Teofil Lipiński to postać, która pozostawiła trwały ślad w historii polskiego inżynierstwa kolejowego. Urodził się 15 września 1849 roku w Sanoku, a jego życie zakończyło się tragicznie 28 grudnia 1897 roku w tym samym mieście.

Był on nie tylko inżynierem, ale również urzędnikiem c. k. kolei, co ukazuje jego znaczenie w rozwoju infrastruktury kolejowej w tym okresie w Polsce.

Życiorys

Aleksander Teofil Lipiński przyszedł na świat 15 września 1849 roku w Sanoku, gdzie spędził większą część swojego życia. Był synem Walentego (1813-1898) oraz Honoraty z Machalskich (1826-1903). Jego ojciec, w towarzystwie Mateusza Beksińskiego, dotarł do Sanoka jako powstaniec listopadowy. Wspólnie założyli zakład rzemieślniczy, który z biegiem lat przekształcił się w warsztat kotlarski. Mieścił się on przy ulicy Podgórze i został później rozwinięty przez Kazimierza na fabrykę maszyn i wagonów.

Aleksander posiadał sześcioro rodzeństwa: Jana (1850-1851), Mieczysława Juliana (1852-1864), Helenę Józefę Leokadię (ur. 1855, zamężną z inż. Henrykiem Stoyem, deportowaną na Syberię wraz z synową i wnukiem Tadeuszem Hoffem w 1940, gdzie również zmarła w Minorze), Kazimierza (1857-1911, przedsiębiorcę i posła), Franciszka (zm. w 1861 w wieku 2 lat i 9 miesięcy), Mariannę Zofię (1861-1873) oraz Zofię Eleonorę (1864-1872). Jego chrzestnymi byli Szymon Drewiński (ojciec Maurycy oraz Teodozja) oraz Elżbieta Piątkowska, żona późniejszego naczelnika gminy Sanok, Sebastiana Piątkowskiego. W Sanoku rodzina Lipińskich mieszkała w domu numer 225.

Po ukończeniu szkoły realnej, Aleksander przystąpił do egzaminu dojrzałości w gimnazjum realnym w Tarnowie. W latach 1867-1873 kształcił się na Akademii Technicznej we Lwowie, później przemianowanej na Politechnikę Lwowską. Wkrótce po tym, w okresie zaboru austriackiego, wstąpił do służby państwowej Austro-Węgier, gdzie zyskał tytuł inżyniera C. K. Kolei Państwowej.

W ramach tej instytucji został przydzielony do C. K. Uprzywilejowanej Lwowsko-Czerniowiecko-Jaskiej Kolei, gdzie pełnił różnorodne funkcje. Od około 1876 roku pracował jako aspirant na stacji w Łużanach, a od 1877 roku jako urzędnik. W 1878 roku zajął stanowisko urzędnika konserwacji kolei, a od około 1879 roku związany był z tą instytucją aż do roku 1883, kiedy to objął stanowisko kierownika stacji w Sichowie. Następnie pracował w różnych lokalizacjach, w tym jako naczelnik stacji Bóbrka-Chlebowice (1883-1885) oraz na stacji w Czortkowie (około 1885-1886). Od roku 1886 pełnił funkcję naczelnika stacji w Krechowicach, a później adiunkta na stacji w Monasterzyskach (1890-1892) oraz w biurze kontroli dochodów Dyrekcji Ruchu we Lwowie (1892-1894).

W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku został dyrektorem fabryki wagonów kolejowych w Sanoku, gdzie jego brat Kazimierz zarządzał całą fabryką maszyn i wagonów w Sanoku. Pracował tam aż do swojej emerytury, która zakończyła się w chwili jego śmierci. Aleksander Lipiński zmarł 28 grudnia 1897 roku w wieku 48 lat w wyniku zapalenia opon mózgowych. Jego ostatnie miejsca spoczynku znajduje się w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku, gdzie pochowany został 31 grudnia 1897 roku. Pomnik, który dla niego wykonał rzeźbiarz Stanisław Piątkiewicz, uznawany jest za obiekt zabytkowy i podlega ochronie prawnej.

Żoną Aleksandra była Otylia z domu Lasnig (wzgl. Laśnik). Para doczekała się dwóch córek: Walentyny (1886-1955, od 1905 zamężnej z Bronisławem Filipczakiem) oraz Rudolfiny Marii (1889-1964, od 1910 zamężnej z sędzią dr. Alfredem Janowskim).

Przypisy

  1. Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 47.
  2. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 21.
  3. Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 108-111.
  4. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 285.
  5. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 220.
  6. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 122.
  7. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 77.
  8. Księga chrztów 1861–1870. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 48.
  9. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 279.
  10. Księga chrztów 1861–1870. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 13.
  11. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 34.
  12. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1878. Lwów: 1878, s. 488.
  13. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 482.
  14. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 487.
  15. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1881. Lwów: 1881, s. 497.
  16. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 479.
  17. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 479.
  18. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 487.
  19. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 487.
  20. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 487.
  21. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 567.
  22. Zabytkowe nagrobki. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 19.11.2012 r.]
  23. Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 17.05.2014 r.]

Oceń: Aleksander Teofil Lipiński

★★★★★
Średnia ocena:4.93 Liczba ocen:19