Janusz Niemiec

---

Życiorys

Janusz Niemiec przyszedł na świat w 1941 roku w Sanoku. Był synem Antoniego Żubryda oraz Janiny z domu Praczyńskiej. Jego ojciec pełnił funkcję podoficera Wojska Polskiego i brał udział w kampanii wrześniowej kształtując swoją postawą obraz męstwa. Po wojnie, od połowy 1945 roku, dowodził oddziałem partyzanckim Samodzielnego Batalionu Operacyjnego „Zuch” Narodowych Sił Zbrojnych. Matka Janusza była pracownicą nadleśnictwa i wspierała męża w jego działaniach w konspiracji, co miało wpływ na nieregularny kontakt z synem. Z uwagi na działalność rodziców, Janusz był często przewożony z miejsca na miejsce przez swoją niepełnoletnią kuzynkę Teresę.

Tuż po dezercji ojca z Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, 4-letni Janusz został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, co było druzgocącym szokiem dla jego bliskich. Aresztowanie miało miejsce w kamienicy przy ulicy Jana III Sobieskiego w Sanoku. Janusza i jego babcię Stanisławę Praczyńską przewieziono do Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, który mieścił się w budynku przy ul. Henryka Sienkiewicza 5. Szokujący incydent zaostrzył walki z partyzantami, ponieważ kilka dni później ojciec Janusza, Antoni Żubryd, dokonał zamachu na szefa PUBP w Sanoku, a jego oddział wziął do niewoli funkcjonariuszy MO.

Janusz powrócił do aresztu w połowie kwietnia 1946 roku, a jego los był dramatyczny i pełen niepewności. Wraz z babcią i ciotką Krystyną Praczyńską został aresztowany przez UB. Według dokumentów IPN, Janusz został aresztowany jako podejrzany o „współpracę z bandą Żubryda – NSZ” w dniu 27 maja 1946. Wkrótce po tym, 1 czerwca, trafił do aresztu WUBP, mieszczącego się na tamtejszym zamku. Babcia Janusza miała nad nim sprawować opiekę w więzieniu, gdyż jego ciotka trafiła na oddział żeński.

Po tragicznych wydarzeniach z października 1946, gdy Januszowi zabito rodziców, los chłopca znów się zmienił. Zamiast wrócić do rodziny, władze komunistyczne umieściły go w sierocińcu, który znajdował się pod patronatem UB i funkcjonował pod adresem ul. Adama Mickiewicza 38 w Sanoku. Tamżę zabrała go swoją siostrą matki, Stefania, w nieznanych okolicznościach, ostatecznie przenosząc go na Śląsk.

Ostatecznie, do 1953 roku Janusz mieszkał w Zabrzu, gdzie jego przybrany ojciec, Jan Niemiec, był znanym specjalistą w budowie dróg i mostów w firmie Mostostal. W trakcie nauki w szkole podstawowej Janusz został formalnie adoptowany przez parę Niemców, co miało istotny wpływ na jego życie. Po awansie zawodowym ojca, rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie Janusz rozpoczął swą edukację w liceum ogólnokształcącym oraz związał się z Związkiem Harcerstwa Polskiego, zdobywając liczne awanse.

Po zdaniu matury w 1960 roku, Janusz rozpoczął studia w Politechnice Warszawskiej, które ukończył w 1966 roku, a następnie kontynuował naukę na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Pracował jako technolog i menedżer w różnych zakładach, w tym w Hucie Ostrowiec i Zakładach Mechanicznych „Ursus”, gdzie zdobył dużą reputację. W czasach PRL-u był członkiem PZPR oraz ORMO, gdzie według niektórych informacji miał być zaangażowany w pacyfikację strajków. W 1986 roku podjął pracę w Nigerii jako dyrektor techniczny w odlewni żeliwa, a po powrocie do kraju służył jako dyrektor techniczny w firmie MAR-GRAN do momentu przejścia na emeryturę.

Po 1989 roku Janusz Niemiec został uznany za kombatanta, a jego historia życia wzbudziła duże zainteresowanie. Otrzymał zadośćuczynienie za zatrzymania w 1946 roku. W 1998 roku ufundował krzyż upamiętniający swoich rodziców, a w 1999 roku na podstawie jego doświadczeń powstał dokumentalny film „List do syna”, którego fabuła związana była z listem od Jerzego Vaulina.

Janusz stał się aktywnym uczestnikiem spotkań poświęconych pamięci żołnierzy wyklętych i był jednym z inicjatorów wielu projektów mających na celu upamiętnienie bohaterów narodowych. W 2014 roku dokonał odsłonięcia tablic upamiętniających żołnierzy „Zucha” Żubryda, czego dowodem są jego inicjatywy na rzecz dokumentacji oraz badań związanych z historią Narodowych Sił Zbrojnych.

W swoich wspomnieniach Janusz Niemiec wskazał na sięgające lat 1999-2002 procesy sądowe w Krośnie w sprawie zabójstwa jego rodziców, które opisał w książce „Twarzą w twarz z zabójcą”. Rozmowy z nim znalazły się także w publikacji „Wilczęta. Rozmowy z dziećmi Żołnierzy Wyklętych”. Telewizja Trwam odzwierciedliła jego historię w reportażu „Historia Antoniego Żubryda”, w którym wystąpili także historycy Andrzej Romaniak oraz Krzysztof Kaczmarski.

Janusz Niemiec ożenił się z Izabelą, tworząc rodzinę z dwójką dzieci – córką Dagmarą i synem Rafałem, który, chcąc uczcić dziadka, powrócił do pierwotnego nazwiska Żubryd. Po przejściu na emeryturę w 2006 roku zamieszkał w Mirocinie Średnim, gdzie cieszy się spokojnym życiem w otoczeniu rodziny.

Odznaczenia i wyróżnienia

Janusz Niemiec został uhonorowany wieloma znaczącymi nagrodami oraz odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w obronność i pamięć historyczną.

• Odznaka 70-lecia NSZ przyznana przez Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w 2013,
• statuetka pamiątkowa Ministerstwa Obrony Narodowej, otrzymana w 2016.

---

Oceń: Janusz Niemiec

---