Karol Pollak (elektrotechnik)


Karol Franciszek Pollak, urodzony 15 listopada 1859 roku w Sanoku, to postać, która zasłużyła sobie na znaczące miejsce w historii polskiej elektrotechniki. Był on nie tylko elektrotechnikiem, ale także przedsiębiorcą i wynalazcą, który wywarł wpływ na rozwój technologii elektrycznej w Polsce.

Swoją karierę rozpoczął w czasach, gdy elektrotechnika dopiero zaczynała się rozwijać, a jego innowacyjne pomysły przyczyniły się do wielu postępów w tej dziedzinie. Zmarł 17 grudnia 1928 roku w Białej, lecz jego prace pozostają inspiracją dla wielu współczesnych inżynierów i wynalazców.

Dzieciństwo i młodość

Karol Pollak, właściwie Franciszek Karol Pollak, był synem drukarza, księgarza i wydawcy z Moraw, osiadłego w Sanoku. Jego ojcem był Karol Pollak (1818–1880), a matką Maria z domu Zaręba wzgl. Zaremba (1833–1911). Miał dziesięcioro rodzeństwa, w tym m.in. Rudolfa (ur. 1853), Annę (ur. 1855), oraz Michała, dziennikarza i księgarza, którego losy można śledzić pod linkiem Michała. Poza nimi w rodzinie znajdowały się również Marianna, która zmarła w dzieciństwie, i jej brat Antoni Alojzy, który także zmarł młodo.

Karol uczył się w Sanoku, Stryju i Lwowie, gdzie dał się poznać jako osoba o dużych zdolnościach technicznych. W młodzieńczych latach zdobył doświadczenie, pracując przy instalacjach elektrycznych. W 1883 roku rozpoczął pracę w laboratoriach brytyjskiej firmy „The Patent Utilisation Co”. To właśnie w owym czasie skonstruował oraz opatentował kilka swoich wynalazków, wydatnie przyczyniając się do rozwoju dziedziny elektrotechniki. Dwa lata później, w 1885 roku, podjął studia z zakresu elektroniki na politechnice w Berlinie-Charlottenburgu, co otworzyło przed nim nowe możliwości w kontynuacji kariery naukowej i zawodowej.

Działalność

Karol Pollak, znany również jako Charles Pollak, był istotną postacią w dziedzinie elektrotechniki, który z powodzeniem prowadził działalność zarówno w Niemczech, jak i w Wielkiej Brytanii.

W stolicy Niemiec, Berlinie, założył fabrykę „G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt”, gdzie produkował różnorodne urządzenia elektrotechniczne. Po pewnym czasie postanowił wrócić do Wielkiej Brytanii, aby wprowadzić swoje patenty na rynek pod angielską formą swojego nazwiska. W 1886 roku objął stanowisko dyrektora paryskiej firmy, która realizowała jego innowacyjne pomysły w zakresie tramwajów elektrycznych.

Jednocześnie Pollak nieustannie pracował nad doskonaleniem akumulatorów, co przyniosło mu znaczące osiągnięcia oraz uznanie na międzynarodowej arenie. W tym czasie zakładał kilka zakładów produkcyjnych, a wśród nich „Accomulatoren-Werke System Pollak” w Frankfurcie nad Menem oraz w Liessing, w Austrii. Inne przedsiębiorstwa również prowadziły produkcję akumulatorów na jego licencji.

W 1894 roku zaprezentował swoje akumulatory na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie, gdzie zdobył dyplom honorowy za swoje osiągnięcia. Rok 1899 przyniósł mu dalszy rozwój – założył własne laboratorium, które umożliwiło mu pogłębianie badań. W sumie uzyskał 98 patentów dotyczących swoich wynalazków, co stanowiło znaczący wkład w rozwój elektrotechniki.

W 1922 roku Pollak powrócił do Polski, gdzie w roku 1923 założył fabrykę akumulatorów w Białej, która przetrwała do dnia dzisiejszego. Firma ta rozpoczęła działalność jako Polskie Towarzystwo Akumulatorowe, a jednym z jej współzałożycieli był profesor Ignacy Mościcki, późniejszy prezydent Polski. Pollak pełnił funkcję pierwszego dyrektora tego zakładu.

Ze względu na swoje innowacyjne osiągnięcia, Pollak zyskał miano Polskiego Edisona. W 1924 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej. Dodatkowo, na mocy uchwały Rady Miejskiej w Sanoku z około 1924/1925 roku, został uznany za osobę przynależną do tej gminy.

Najważniejsze wynalazki

Karol Pollak jest znany z licznych innowacji w różnych dziedzinach technologii. Jego prace obejmują m.in. napędy elektryczne, unikalną maszynę drukarską do druku kolorowego, a także nowoczesne mikrofony.

Jednak najbardziej znacząca część jego działalności koncentrowała się na chemicznych źródłach energii, szczególnie ogniwach galwanicznych oraz akumulatorach elektrycznych. W tej dziedzinie Pollak uzyskał patent na produkcję akumulatorów ołowiowo-kwasowych, co miało istotny wpływ na rozwój technologii akumulatorowej.

Wśród jego wynalazków znajdują się także prostowniki komutatorowe oraz elektrolityczne, które wprowadziły nowe rozwiązania w procesach elektronicznych. Warto wspomnieć, że to właśnie jego pomysł z 1895 roku na zastosowanie prostowniczego układu mostkowego okazał się przełomowy.

Dodatkowo, w 1896 roku Karol Pollak zaprezentował światu kondensator elektrolityczny, co stanowiło kolejny krok milowy w historii technologii elektrycznej.

Przypisy

  1. Historia EnerSys Sp. z o.o.. EnerSys Sp. z o.o.. [dostęp 17.12.2018 r.]
  2. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998.
  3. Jadwiga Zaleska: Karol Pollak – typographus sanocensis i dzieje jego drukarni. W: Rocznik Sanocki 1986. T. VI: 1986. Rzeszów: Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, 1988.
  4. Kronika. Zmarli. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, nr 13 z 23.03.1913 r.
  5. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, nr 42 z 08.10.1911 r.
  6. Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, nr 73 z 23.08.1896 r.
  7. Przemysł i rękodzieła sanoczan na Wyst. krajowej. „Gazeta Sanocka”, numer okazowy z 16.12.1894 r.
  8. Alojzy Zielecki, Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
  9. Księga chrztów 1816–1836. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.
  10. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.
  11. Księga małżeństw 1888–1905 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
  12. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
  13. Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.
  14. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.
  15. Księga chrztów 1861–1870. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.
  16. Księga małżeństw rz. kat. Sanok (1905–1912). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
  17. Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.
  18. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku.

Oceń: Karol Pollak (elektrotechnik)

Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:16