I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku

---

Historia

Warto zaznaczyć, że liceum ma głębokie korzenie, kontynuując bogatą tradycję Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii w Sanoku. To historyczne miejsce przeniosło się do nowej siedziby, z uwagi na problemy lokalowe, a w budynku przy ul. Sobieskiego pozostała wówczas Szkoła Podstawowa nr 4, a później funkcjonowało Gimnazjum nr 2, które przekształcono w Szkołę Podstawową nr 8. W nowym budynku zostały zlokalizowane zabudowania szkoły, usytuowane na części dawnego gospodarstwa rolnego, które pierwotnie należało do oo. franciszkanów w Sanoku. Miejsce to zostało odebrane zakonnikom przez władze PRL.

We wrześniu 1972 roku miało miejsce ważne wydarzenie – wmurowano akt erekcyjny pod mury nowego budynku przy ulicy Zagrody, co zainicjował ówczesny minister oświaty i wychowania, Jerzy Kuberski. Prace budowlane zlecono Sanockiemu Przedsiębiorstwu Budowlanemu, a sama budowa trwała 11 miesięcy, realizowana w ramach ogólnokrajowego programu budowy szkół Pomników Tysiąclecia Państwa Polskiego. Uroczyste otwarcie gmachu szkoły miało miejsce 3 września 1973 roku, a oficjalnie nadano jej imię Komisji Edukacji Narodowej.

Wykończenia budynku toczyły się jeszcze do 1976 roku, kiedy to do użytku oddano szkolne boisko. W okresie tym powstał również hymn I Liceum, napisany przez nauczyciela Stefana Olberta. Do roku 1974 w szkole zaczęto wydawać pismo pod nazwą „Nasza Buda”. W 1980 roku szkoła była gospodarzem obchodów setnej rocznicy swojego istnienia, podczas których zorganizowano zjazd absolwentów pod nazwą „Zjazd Koleżeński profesorów i wychowanków z okazji 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku”, której okolicznościowy materiał publikowano w Księdze Pamiątkowej.

Ceremonie rocznicowe odbyły się na początku czerwca 1980 roku, w trakcie których zgromadziło się 2 tys. absolwentów, w tym najstarsi z roku szkolnego 1908/1909: 91-letni Antoni Bargiel oraz Marian Kernig. Patronat nad tym zjazdem objęła Sanocka Fabryka Autobusów. W trakcie uroczystości można było usłyszeć apel poległych, który oddał hołd uczniom-ofiarom wojen i zbrodni wojennych.

Na inaugurację roku szkolnego 1988/1989 została podpisana umowa, w której patronat nad I Liceum przypadł Wojskowej Komendzie Uzupełnień w Sanoku, kierowanej wówczas przez płk Stanisława Osikę. W latach 90. w budynku funkcjonował sanocki oddział Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.

W dniach 1-3 lipca 2005 roku odbył się czwarty zjazd absolwentów związany z obchodami 125-lecia powstania szkoły. Na czoło Komitetu Organizacyjnego wysunął się Waldemar Szybiak, a w Komitecie Honorowym zasiedli m.in. prof. Zbigniew Jara, Marian Pankowski, Zdzisław Peszkowski oraz Jan Skoczyński. Uroczystą mszę koncelebrowali księża-absolwenci gimnazjum, a jednym z nich był ks. Zdzisław Peszkowski. W zjeździe wzięło udział około 1500 absolwentów.

W latach 2004-2008 funkcjonowało formalnie Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku, które miało na celu zbliżenie byłych uczniów oraz wspieranie działań szkoły.

Upamiętnienia

W 1973 roku, po otwarciu liceum, stworzono w jednym z pomieszczeń szkoły stałą miejsko-gminną izbę pamięci. Jej celem było gromadzenie pamiątek oraz eksponatów, które upamiętniają wydarzenia z czasów II wojny światowej. Miejsce to stało się istotnym punktem odniesienia dla uczniów i lokalnej społeczności.

Jednym z najważniejszych elementów upamiętnienia są tablice pamiątkowe. Pierwsza z nich, dedykowana absolwentom gimnazjum, została odsłonięta 21 czerwca 1958 roku przy ul. Sobieskiego z okazji „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”. Uroczystości przewodziła prof. Stefania Strzelbicka-Skwarczyńska, a projekt wykonał Kazimierz Florek. Tablica miała na celu upamiętnienie ofiar I i II wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej z lat 1918-1920 oraz eksterminacji dokonanej przez nazistów i Sowiecką Rosję.

Na głównej tablicy umieszczono inskrypcję: „Mortui sunt – ut in libertate vivamus (pol. Polegli, abyśmy żyli w wolności).” Władze postanowiły uhonorować wychowawców i wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku, którzy oddali życie dla ojczyzny w czasach wojen. Wydarzenie to miało miejsce podczas Jubileuszowego Zjazdu Wychowanków w 1958 roku. Z czasem tablice były jednak modyfikowane i w 1969 roku, podczas ceremonii, kartonowe tablice, które zawierały ponad 200 nazwisk ofiar, zostały zastąpione trwałymi tablicami spiżowymi pod przewodnictwem Jana Bezuchy.

W wyniku przeniesienia liceum do nowej siedziby przy ul. Zagrody tablice z inskrypcjami zostały umieszczone w budynku. Ich treść obejmowała również nazwiska 24 ofiar zbrodni katyńskiej. Tuż po inauguracji roku szkolnego 3 września 1973 roku, minister oświaty i wychowania Jerzy Kuberski również przyjrzał się tym tablicom, po czym na dyrektora I LO, Tomasza Blecharczyka wywierano presję, ażeby je usunął. Ostatecznie w 1976 roku, w obawie o swoją pozycję, dyrektor zlecił zdjęcie tablic, które zostały zmodyfikowane, usuwając pewne informacje, a inne zastępując nowymi sformułowaniami. Tablice w takim stanie przetrwały co najmniej do 1989 roku. Z nieoficjalnych informacji wynika, że tablica z nazwiskami poległych wychowanków została odsłonięta w I LO 30 maja 1980 roku, a w 1990 roku miała zostać przywrócona.

Inne tablice również miały swoje znaczenie. Powstała tablica z okazji 100-lecia gimnazjum, z inskrypcją „1380-1980 w 600-letnią rocznicę szkolnictwa w Sanoku. 1880-1980 w 100-lecie Gimnazjum i I liceum w Sanoku. Komitet Zjazdu Wychowanków”. Wśród nich była tablica upamiętniająca Komisję Edukacji Narodowej z 1973 roku, której inskrypcja brzmiała: „1773-1973. …Niech edukacja nasza usposabia młódź Polaków do służenia Ojczyźnie… – Hugo Kołłąta.” Tablica ta dla przyszłych budowniczych Polski Ludowej oddała nowy budynek szkolny jako miejsce edukacji i patriotyzmu. Jest jednak wątpliwe, czy tablica ta nadal istnieje.

W szczególnym miejscu wisi również tablica pamiątkowa z płaskorzeźbą Orła, na której napisano: „W 125 rocznicę powstania Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii, którego godnym kontynuatorem jest I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej. Wychowawcom, Nauczycielom i Absolwentom w dowód szacunku za lata pracy i poświęcenia na rzecz Ojczyzny tablicę tę ufundowali Samorząd Ziemi Sanockiej, Społeczność Szkolna I LO im KEN. Sanok 1. lipca 2005r.”

Nie można zapomnieć o tablicy poświęconej Kazimierzowi Świtalskiemu, która została odsłonięta 18 kwietnia 2016 roku. W ten sposób, poprzez różnorodne tablice i upamiętnienia, I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku kontynuuje swoje bogate tradycje i szanuje pamięć tych, którzy walczyli i poświęcili swoje życie dla ojczyzny.

Dyrektorzy

Oto lista dyrektorów I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku. W ciągu lat placówka miała zaszczyt być kierowana przez następujące osoby:

• Tomasz Blecharczyk (1971–1976),
• Helena Grabowska (1976–1980),
• Tomasz Blecharczyk (1980–1986),
• Kazimierz Serbin (1986–2004),
• Robert Rybka (obecnie).

Nauczyciele

W I Liceum Ogólnokształcącym im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku pracuje wielu utalentowanych nauczycieli, z których każdy przyczynia się do wysokiej jakości edukacji w szkole.

• Zofia Bandurka – nauczycielka języka niemieckiego oraz bibliotekarka,
• Tomasz Blecharczyk – nauczyciel geografii,
• Helena Grabowska – nauczycielka chemii,
• Krzysztof Kaczmarski – nauczyciel historii,
• Wanda Kubrakiewicz – nauczycielka języka łacińskiego,
• Jan Łuczyński – nauczyciel historii,
• Andrzej Olejko – nauczyciel historii,
• ks. Krzysztof Pacześniak – katecheta,
• Józef Pohorski – pracownik do 1974 roku,
• Jadwiga Sarama – nauczycielka języka rosyjskiego oraz niemieckiego,
• Julian Tarnawa – nauczyciel geografii,
• Marian Leszczyński – nauczyciel wychowania fizycznego.

Lista powyżej przedstawia tylko wybranych pedagogów, którzy przez lata kształcili młode pokolenia i wspierali rozwój swoich uczniów. Ich wiedza i doświadczenie mają ogromne znaczenie dla przyszłości młodych ludzi w Sanoku.

(Na podstawie materiałów źródłowych)

Absolwenci i uczniowie

W I Liceum Ogólnokształcącym im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku, wielu absolwentów i uczniów osiągnęło znaczące sukcesy w różnych dziedzinach. Zachęcamy do odkrywania ich osiągnięć oraz historii w artykule dedykowanym Waldemarowi Bałdzie, który jest znanym dziennikarzem i publicystą z rocznika 1981. Warto również zwrócić uwagę na Tomasza Beksińskiego, dziennikarza i tłumacza z 1977 roku.

Nie można pominąć Lubomira Bodnara, onkologa i wykładowcy akademickiego, absolwenta klasy z 1988 roku. Inną wybitną osobą jest Beata Buczek-Żarnecka, utalentowana aktorka z roku 1985. Zyta Bury, obecnie znana jako Zyta Bętkowska, jest nauczycielką i poetką, również z rocznika 1985.

Kolejnym znanym absolwentem jest Wojciech Blecharczyk, biolog i polityk, burmistrz Sanoka od 2002 roku (rocznik 1981). Tomasz Chomiszczak, romanista i literaturoznawca (1983), Małgorzata Chomycz-Śmigielska, polityk i wojewoda podkarpacki (1997), oraz Roksana Chowaniec, archeolog z 1994 roku, to kolejni znani absolwenci.

Nie można zapomnieć o Grzegorzu Gajewskim, reżyserze, scenarzyście i producencie filmowym, który ukończył tę szkołę w 1977 roku. Mamy także Bartosza Głowackiego, akordeonistę z 2011 roku, oraz Krzysztofa Kaczmarskiego, historyka Instytutu Pamięci Narodowej z roku 1984.

Magdalena Kaliniak, znana dziennikarka i prezenterka telewizyjna, jest absolwentką z 2003 roku. Marian Kawa, polityk oraz samorządowiec, poseł na Sejm IV kadencji (1974) i Agata Kielar-Długosz, flecistka (1998) to również istotni przedstawicieli tej szkoły.

Beata Mazur, obecnie Beata Wolańska, dziennikarka telewizyjna, ukończyła szkołę w 1985 roku. Jacek Mączka jest poetą i literaturoznawcą z 1984 roku, a Mirosława Mielnik, obecnie Mirosława El Fray, to profesor nauk technicznych z tej samej klasy, co Mączka.

W gronie absolwentów są także Sławomir Miklicz, prawnik i samorządowiec (1994) oraz Andrzej Olejko, historyk (1982). Maciej Patronik, aktor i reżyser dokumentalny, pochodzi z rocznika 1980. Szymon Pawłowski, polityk z 1997 roku oraz Andrzej Romaniak, historyk z 1984, również są znani w swoich dziedzinach.

Marek Solecki, dziennikarz Radia Kraków, komentator sportowy z 1980 roku, oraz Rafał Szałajko, aktor z 1993 roku, to inni znani absolwenci tej szkoły. Bogdan Szumilas, aktor niezawodowy i producent filmowy (1975), oraz Waldemar Szybiak, dyrektor SDK w Sanoku, działacz kulturalny (1983) również zasługują na uwagę.

Na koniec wspomnę o Michała Walczaka, reżyserze i scenarzyście teatralnym (1998), Dominiku Wani, muzyku z rocznika 2000, Katarzynie Bachledzie-Curuś, łyżwiarce szybkiej i olimpijce (1999) oraz Ewie Chodakowskiej-Kavoukis, trenerze personalnym i wydawcy, których osiągnięcia są znakomitym przykładem różnorodnych talentów, jakie odnajduje się w tej szkole.

Odznaczenia

Szkoła posiada szereg prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jej dążeniu do perfekcji oraz zaangażowaniu w działalność edukacyjną.

• Medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany 28 lutego 1974 roku, za aktywny udział w konkursie na najlepszą Izbę Pamięci Narodowej, zorganizowanym przez ministra oświaty i wychowania w 1973 roku,
• „Jubileuszowy Adres”, przyznany w 1984 roku.

Wydarzenia

W szkołach odbywają się różne cieszące się dużym zainteresowaniem wydarzenia, które przyciągają uczniów oraz nauczycieli, a również szerszą społeczność lokalną. Wśród nich wyróżniają się:

• festiwal kultury niemieckiej „Deutschtag”,
• międzyszkolny konkurs „Deutsche Landeskunde”,
• konkurs międzyszkolny „Kennst du die deutsche Sprache”.

---

Oceń: I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku

---