Władysław Lisowski

---

Życiorys

Władysław Lisowski przyszedł na świat 24 maja 1884 roku w Sanoku. Był synem Jana, który pracował jako ślusarz w Fabryce Maszyn i Wagonów w Sanoku, oraz Antoniny z domu Rudnik. Zdobył podstawowe wykształcenie w szkole powszechnej oraz zawodowej, po czym rozpoczął naukę malarstwa artystycznego, którą prowadził trójka znanych artystów: Jan Włodarski, Karol Różycki oraz Tadeusz Popiel.

Od 1910 roku aktywnie działał w obszarze sztuki stosowanej, szczególnie w kontekście obiektów sakralnych. Jego wysiłki związane z odnawianiem polichromii dotyczyły zarówno kościołów, jak i cerkwi w Małopolsce, a także tego, co dziś nazywamy Czechosłowacją oraz Węgrami. W okresie międzywojennym był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Podczas I wojny światowej odniósł rany, które wymusiły na nim leczenie w Wiedniu, gdzie miał okazję uczęszczać na zajęcia z malarstwa sztalugowego, towarzysząc mu sanoczanka Emilia Słuszkiewicz, córka Michała oraz siostra Maksymiliana.

Mimo że nie ukończył formalnej edukacji w ogólnym pojęciu sztuki pięknej, zyskał uznanie jako samouk w dziedzinie malarstwa artystycznego. Po zakończeniu wojny, w okresie II Rzeczypospolitej, specjalizował się jako konserwator oraz malarz w świątyniach Galicji, realizując projekty w takich miejscach jak Lwów, Dukla, Kalwaria Zebrzydowska, Rymanów, Rzeszów, Klęczany, Klimkówka, Sanok, Brzozów, Grabownica Starzeńska, Grabówka, Nowosielce, Strachocina. Jego prace obejmowały malarstwo sztalugowe oraz polichromie w historycznych obiektach sakralnych.

Lisowski malował również pejzaże związane z Sanokiem, sceny rodzajowe oraz portrety. W okresie II Rzeczypospolitej prowadził artystyczno-malarski zakład oraz zajmował się pozłotnictwem w Sanoku, w miejscu przy ul. Stanisława Konarskiego.

Po I wojnie światowej, działając na rzecz spółdzielczości w niepodległym państwie polskim, Władysław stał się jednym z założycieli Spółdzielczej Kasy Rzemieślniczej, gdzie objął stanowisko prezesa. Pełnił również funkcję prezesa Cechu Wielkiego w Sanoku oraz wiceprezesa Izby Rzemieślniczej w Rzeszowie. W 1934 roku, jako uznany mistrz malarski i pozłotniczy, został radcą Izby Rzemieślniczej we Lwowie. Wraz z osobami takimi jak Franciszek Martynowski oraz Jan Rajchel, współtworzył oddział Związku Strzeleckiego „Strzelec” w Sanoku, zostając honorowym członkiem tej organizacji.

W 1923 roku, zaangażował się w inicjatywę skierowaną do sanockiej młodzieży rzemieślniczej, pełniąc rolę członka komitetu organizacyjnego Katolickiego Związku Młodzieży Rzemieślniczej oraz Rękodzielniczej, a także został prezesem honorowym tego związku i prezesem Czytelni Mieszczańskiej mieszczącej się w budynku Ramerówka. Jego aktywność społeczna nie ograniczała się do tej jedynej sfery; w 1944 roku współzałożył koło Stronnictwa Demokratycznego w Sanoku, gdzie również objął funkcję prezesa, a także przewodniczył Powiatowemu Komitetowi SD i zasiadał jako ławnik w Sądzie Okręgowym w Jaśle. Wziął także udział w próbie reaktywacji Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w 1946 roku, w okresie II RP.

Lisowski pracował jako nauczyciel rysunku w Publicznej Zawodowej Szkole Dokształcającej w Sanoku, zostawiając po sobie wiele odznaczeń i wyróżnień państwowych. W maju 1930 roku miała miejsce wystawa jego prac malarskich i rzeźbiarskich w Sanoku. W 1937 roku odznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi, za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej. Wyniki jego artystycznej kariery znalazły się również na pierwszej powojennej wystawie sanockich artystów w 1945 roku, zorganizowanej przez Muzeum Historyczne w Sanoku, gdzie również miała miejsce pośmiertna wystawa w 1974 roku.

Po II wojnie światowej, w grudniu 1944 roku, Lisowski został radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku. We wrześniu 1950 roku uczestniczył w Kongresie Obrońców Pokoju w Warszawie, jako delegat powiatu sanockiego. Jego pracownia mieściła się na Stawiskach w Sanoku, a jego uczniem był Tadeusz Turkowski.

Do końca życia zamieszkiwał przy ulicy 800-lecia 7, a zmarł 1 kwietnia 1970 roku w Sanoku, znajdując miejsce spoczynku w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku, gdzie pochowano go 4 kwietnia 1970 roku. Jego żoną była Katarzyna (1886–1962), z którą miał dwie córki: Helenę (1909-1993, nauczycielkę, po mężu Świerzowicz, matkę lekarza Jerzego Neringa) oraz Marię (1910-2004, nauczycielkę, pedagog i harcerkę).

Na terenie Sanoka, w dzielnicy Dąbrówka, znajduje się ulica nosząca imię Władysława Lisowskiego. Jego prawnuczką jest uznawana rzeźbiarka Agnieszka Świerzowicz-Maślaniec.

Prace

W latach 1932-1939 Władysław Lisowski wykonał malarską dekorację Kościoła franciszkanów w Sanoku. Freski, które stworzył, to m.in. obraz w kaplicy poświęconej św. Maksymilianowi Kolbemu, w którym św. Franciszek rozsyła zakonników, a postacie z fresków przedstawiają mieszkańców Sanoka, takich jak organista czy jego brat z kościoła. Scena na łuku łączącym nawę główną z prezbiterium ukazuje oddawanie hołdu Matce Bożej przez różne stany społeczne, w tym samą postać W. Lisowskiego wraz z jego córkami oraz innymi mieszkańcami miasta, takimi jak burmistrz Sanoka czy Maksymilian Słuszkiewicz, namalowany w stroju szlacheckim.

W prawej nawie bocznej znajduje się malowidło z wizerunkiem św. Franciszka z ptakami, wykonane w 1936 roku. W nawie głównej swoją obecność zaznacza obraz przedstawiający odnalezienie Krzyża św.

W Kościele Przemienienia Pańskiego w Sanoku, Lisowski stworzył obrazy do stacji Drogi Krzyżowej w 1941 roku oraz obraz św. Teresy z 1928 roku znajdujący się w bocznym ołtarzu. Ponadto, we współpracy z Maksymilianem Słuszkiewiczem został wykonany projekt dekoracji Grobu Pańskiego.

Oprócz tego stworzył prace malarskie i złotnicze w kościele franciszkanów we Lwowie. Zrealizował także odmalowanie kościoła parafialnego pw. Wszystkich Świętych w Iwoniczu, nadając mu czerwony marmur w 1927 roku.

W Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej znajduje się kilka obrazów oraz polichromii ukazujących życie Jezusa oraz sceny Drogi Krzyżowej. Kościół filialny pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Pana Jezusa Ukrzyżowanego w Klimkówce posiada obraz przedstawiający oracza klęczącego przed odkopaną w polu figurą ukrzyżowanego Chrystusa.

Lisowski współpracował także z kościołem w Klęczanach, gdzie namalował obraz przedstawiający ocalałą rodzinę Kusionów. W latach 1927-1933 zrealizował obraz św. Jana z Dukli oraz renowację polichromii w Kościele i klasztorze pw. św. Jana z Dukli w Dukli.

W Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sanoku znajdują się obrazy świętych umieszczone na ołtarzach bocznych. Malowidła wykonane do Kościoła pod wezwaniem Św. Katarzyny Męczenniczki w Strachocinie miały miejsce w 1943 roku.

Najpóźniej w 1954 roku powstała polichromia w Kościele św. Mikołaja Biskupa i św. Józefa w Grabownicy Starzeńskiej, a także w pustelni św. Jana z Dukli w Trzcianie. Lisowski zrealizował także dekoracje w wielu innych kościołach, w tym w św. Mikołaja w Łężynach oraz w kościele Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Nowosielcach. Jego prace można zobaczyć również w cerkwi św. Jana Chrzciciela w Tyrawie Solnej z 1927 oraz w cerkwi św. Mikołaja w Grabówce.

---

Oceń: Władysław Lisowski

---