UWAGA! Dołącz do nowej grupy Sanok - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Tadeusz Marian Turkowski


Tadeusz Marian Turkowski to postać, która na zawsze wpisała się w historię polskiego malarstwa. Urodził się 27 lutego 1923 roku w Sanoku, gdzie również spędził większą część swojego życia. Jego prace, pełne pasji i oryginalności, zdobyły uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.

Artysta zmarł 9 sierpnia 2012 roku w tym samym mieście, w którym się urodził, pozostawiając po sobie bogaty dorobek twórczy, który nadal inspiruje wielu pasjonatów sztuki. Turkowski jest znany nie tylko z umiejętności malarskich, ale także z zaangażowania w rozwój kultury artystycznej w Polsce.

Życiorys

Tadeusz Marian Turkowski urodził się 27 lutego 1923 roku jako syn Antoniego Turkowskiego, sekretarza starostwa powiatu sanockiego, oraz Marii Kocyłowskiej. W jego rodzinie, poza braćmi Zbigniewem, który został inżynierem górniczym, oraz Stanisławem, który po wojnie został duchownym, byli także inni członkowie rodziny, którzy pełnili znaczące role w Kościele.

Rodzina Turkowskich mieszkała przy ulicy Błonie 4/6 w dzielnicy o tej samej nazwie. Ich linia genealogiczna miała wiele postaci duchownych oraz zakonnych, takich jak ks. dr Maurycy Turkowski, czy bp Jozafat Kocyłowski, błogosławiony, z którego rodziny wywodził się także ks. Władysław Kocyłowski.

W dzieciństwie Tadeusz pasjonował się szybownictwem, a w 1937 roku, podczas konkursu modeli latających, zdobył nagrodę wraz ze swoim bratem Zbigniewem. Konkurs został zorganizowany w ramach wydarzeń przez Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz fabrykę gumy.

Był również związany z malarstwem, ucząc się od znanych malarzy takich jak Leon Getz oraz Władysław Lisowski. Po ukończeniu gimnazjum w 1945 roku, uczestniczył w pierwszej powojennej wystawie wspólnie z innymi artystami, którą zorganizowało Muzeum Historyczne w Sanoku.

Rok 1945 przyniósł mu także początek studiów na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom w 1951 roku. Następnie kontynuował edukację na węgierskiej Akademii, a do 1952 roku pracował jako asystent prof. Adama Marczyńskiego.

W połowie lat 60. wspierał artystycznie Zdzisława Beksińskiego, który dopiero zaczynał swoją karierę malarską. Tadeusz Turkowski zajmował się tworzeniem malowideł ściennych oraz grafiką. Od 1948 do 1958 roku brał udział w aż 11 wystawach zarówno w kraju, jak i za granicą.

Był również autorem projektu okładki dla publikacji „Sanok i okolice”, której autorem był Stefan Stefański. W 1968 roku wykonywał konserwację ołtarzy w kościele Świętego Antoniego Padewskiego w Przewrotnem.

Jego prace wzbogaciły wiele znanych instytucji, w tym Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, które w 1979 roku wzbogaciło swoją kolekcję o portret Grzegorza z Sanoka, stworzone przez Turkowskiego. Jego dzieła pozostają częścią ekspozycji Muzeum Historycznego w Sanoku.

W 1956 roku Tadeusz został wybrany do obwodowej komisji wyborczej nr 2 w Sanoku. W 1991 roku zrealizował polichromię w kaplicy przedpogrzebowej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Jego życie prywatne związane było z Anią Stefańską, absolwentką ASP w Krakowie, z którą osiedlił się w Sanoku. Mieli dwoje dzieci: córkę Joannę, która wyszła za Wiesława Banacha, dyrektora Muzeum Historycznego w Sanoku, oraz syna Pawła, będącego pracownikiem naukowym na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie.

Tadeusz Turkowski zmarł 9 sierpnia 2012 roku w Sanoku i został pochowany w grobowcu rodzinnym. Spoczywa tam również jego brat ks. Stanisław Turkowski, jak również żona Anna Turkowska, która odeszła w 2011 roku.

Publikacje przedmiotowe

Lista publikacji związanych z twórczością Tadeusza Mariana Turkowskiego jest bardzo interesująca i pokazuje różnorodność jego osiągnięć artystycznych. Oto kilka z nich:

  • Sanok w grafice Tadeusza Turkowskiego (1958),
  • Artur Olechniewicz: Tadeusz Turkowski: monotypie z lat 70 (2005),
  • Tadeusz Marian Turkowski: katalog zbiorów (2007).

Nagrody

Artysta Tadeusz Marian Turkowski zdobył liczne wyróżnienia w swojej karierze twórczej, co potwierdza jego znaczący wkład w polską sztukę. Oto niektóre z jego osiągnięć:

  • nagroda twórcza Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie za prace plastyczne, przyznana w 1959 roku,
  • II nagroda w konkursie plastycznym „Rzeszów w grafice i rysunku”, zdobyta w 1963 roku,
  • nagroda Miasta Sanoka w dziedzinie kultury i sztuki za rok 1999, wyróżniająca go za całokształt twórczości artystycznej.

Przypisy

  1. Wiesław Banach, Jarosław Mikołaj Skoczeń: Beksiński dzień po dniu kończącego się życia. Dzienniki Rozmowy. Z Wiesławem Banacha rozmawia Jarosław Mikołaj Skoczeń. Mawit Druk, 25.10.2016 r., s. 18.
  2. Wiesław Banach, Jarosław Mikołaj Skoczeń: Beksiński dzień po dniu kończącego się życia. Dzienniki, Rozmowy. Z Wiesławem Banacha rozmawia Jarosław Mikołaj Skoczeń. Mawit Druk, 25.10.2016 r., s. 16.
  3. Jolanta Ziobro. Dąb dla porucznika Ryszarda. „Tygodnik Sanocki”. Nr 30 (1129), s. 6, 02.08.2013 r.
  4. Alicja Ziętek-Salwik: Doceniony indywidualizm, chwalebna jedność. niedziela.pl. [dostęp 15.11.2014 r.]
  5. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 02.10.2014 r.]
  6. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 539, 2014 r.
  7. Medale pamiątkowe, okolicznościowe wydawnictwa, walory filatelistyczne w 500 rocznicę śmierci Grzegorza z Sanoka. „Nowiny”, s. 6, Nr 34 z 12-13.02.1977 r.
  8. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 953.
  9. Królewskie Wolne Miasto Sanok. Informator miejski. Bydgoszcz: Journal, 1995 r., s. 15.
  10. Józef Ząbkiewicz, W latach powojennych. Życie kulturalne. Muzeum Historyczne, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995 r., s. 911.
  11. Piękna uroczystość lotnicza w Sanoku. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 223 z 01.10.1937 r.
  12. Start balonu wolnego w Sanoku. „Wschód”. Nr 62, s. 7, 10.10.1937 r.
  13. Czesław A. Skrobała. Barwy czterech pór roku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 33 (510), s. 1, 17.08.2001 r.
  14. Czesław A. Skrobała. Barwy czterech pór roku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 33 (510), s. 6, 17.08.2001 r.
  15. Wręczenie nagród zwycięzcom konkursu „Rzeszów w grafice i rysunku”. „Nowiny”, s. 6, Nr 239 z 09.10.1963 r.
  16. Konkurs plastyczny „Rzeszów w grafice i rysunku”. „Nowiny”, s. 4, Nr 226 z 24.09.1963 r.
  17. Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe. W: Dwa dni w mieście naszej młodości, Warszawa: 1960 r., s. 150.
  18. Franciszek Świder. Kilka słów o laureatach tegorocznych nagród twórczych. „Nowiny”, s. 7, Nr 172 z 18 i 19.07.1959 r.
  19. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, 1958 r., s. 2.
  20. Beksińscy 2014, s. 103.
  21. Beksińscy 2014, s. 160.
  22. Władysław Stachowicz. Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 155, Sanok: 2008 r.

Oceń: Tadeusz Marian Turkowski

Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:5