Salomon Ramer

Medycyna i zdrowie

Salomon Mandel Ramer to postać, która wyróżnia się w polskiej historii medycyny oraz życia społecznego. Urodził się 14 listopada 1873 roku w sanoku, miejscowości, która odegrała ważną rolę w jego późniejszej działalności. Ramer był nie tylko wybitnym lekarzem, ale także osobą aktywnie angażującą się w sprawy społeczne swojego miasta.

Jego kariera zawodowa związana była z medycyną, w której uzyskał stopień doktora nauk medycznych. W ciągu swojego życia zyskał uznanie jako radny miasta Sanoka, co świadczy o jego zaangażowaniu w politykę lokalną oraz dbałość o dobro wspólne mieszkańców.

W dodatkowym wymiarze, Salomon Ramer pełnił również zaszczytną funkcję kapitana lekarza w Polskim Wojsku, co podkreśla jego oddanie i odpowiedzialność za zdrowie i bezpieczeństwo obywateli podczas trudnych czasów. Jego życie zakończyło się w latach 1939-1941, a pamięć o nim trwa wśród tych, którzy cenią ważne osiągnięcia w dziedzinie medycyny i społeczeństwa.

Życiorys

Salomon Ramer przyszedł na świat 14 listopada 1873 roku w Sanoku. Był przedstawicielem rodziny żydowskiej, której korzenie sięgają co najmniej końca XVIII i początku XIX wieku, kiedy to w Sanoku żyli jego przodkowie, Chaim i Lewor Ramer. Jego ojcem był Samuel (Saul), który prowadził lokal przy placu św. Michała w Sanoku.

W 1892 roku ukończył C. K. Gimnazjum Męskie w Sanoku, zdobijając maturę. Następnie rozpoczął studia medyczne, które zakończył z sukcesem w 1898 roku, otrzymując dyplom lekarza i uzyskując stopień doktora. Od około 1899 roku pracował w Sanoku, gdzie otworzył swoją praktykę. Był także zatrudniony w szpitalu powszechnym w Sanoku, gdzie pracował jako sekundariusz od około 1900 do 1911 roku, pełniący funkcję tymczasowego dyrektora w latach 1900-1911 pod kierownictwem dr. Zygmunta Nowaka i dr. Włodzimierza Pajączkowskiego.

W 1903 roku, podczas walnego zgromadzenia Towarzystwa Samopomocy Lekarzy, Ramer zadeklarował chęć przystąpienia do tej organizacji. Od 1907 do 1939 roku pracował jako lekarz domowy w Sanoku, prowadząc również praktykę prywatną i specjalizując się w chorobach wewnętrznych. W tym czasie był lekarzem Ubezpieczalni Społecznej w Krośnie oraz sygnatariuszem odezwy polskich lekarzy w sprawie walki z alkoholizmem w 1905 roku.

W 1910 roku Salomon został oskarżony przez sanockiego lekarza Stanisława Zygmunta Edelheita o zniesławienie, jednak sprawa zakończyła się ugodą 5 sierpnia 1910 roku. Ramer był również aktywnym członkiem sekcji Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich w Sanoku, gdzie pełnił funkcję sekretarza. W 1913 roku, na mocy uchwały Rady Miejskiej, uznano go za przynależnego do gminy Sanok.

W trakcie I wojny światowej, mianowano go wyższym lekarzem Wojsk Krajowych 1 maja 1915 roku, a następnie lekarzem pułkowym od 15 lutego 1917 roku. Dekret z 15 marca 1919 roku przyjął go do Wojska Polskiego, gdzie został zatwierdzony w stopniu kapitana lekarza i mianowany komendantem szpitala w Sanoku. Ramer osiągnął 5. lokatę przy weryfikacji w 1924 roku oraz 3. lokatę w 1934 roku jako kapitan lekarz rezerwy.

W okresie II Rzeczypospolitej, w 1922 roku Salomon Ramer został przewodniczącym sanockiego koła Związku Lekarzy Małopolski i Śląska Cieszyńskiego z siedzibą w Krakowie. Był również przez długi okres prezesem Powiatowego Związku Lekarzy oraz asem w obwodzie sanockim Związku Lekarzy Państwa Polskiego, a także sekcji sanockiej Towarzystwa Polskich Lekarzy b. Galicji. Uczestniczył w pracach lwowskiej Izby Lekarskiej, gdzie był aktywnym członkiem aż do 1939 roku.

Oprócz praktyki lekarskiej, angażował się też intensywnie w życie polityczne i społeczne Sanoka. W zamachu na politykę podatkową do końca 1905 roku pełnił funkcję członka komisji szacunkowych podatku osobisto-dochodowego. Ramer wspierał też lokalną Partię Syjonistyczną i zasiadał w radzie miejskiej jako radny, a nawet przewodniczący klubu żydowskiego. W wyniku wyborów z 1907 roku oraz późniejszych, kontynuował swoją działalność w radzie miasta, pełniąc różne funkcje, w tym asesora, po przyłączeniu do Sanoka gminy Posady Sanockiej.

W 1931 roku, podczas kadencji burmistrza Jana Porajewskiego, był jednym z przedstawicieli Rady Miasta, a w 1932 roku wybrano go na asesora po wyborze Tadeusza Malawskiego na burmistrza. Do 1939 roku pełnił funkcję członka komisji zdrowotnej Rady Powiatu Sanockiego. W 1912 roku zasiadł w Radzie C. K. Powiatu Sanockiego jako przedstawiciel miejskich gmin.

Wśród jego licznych działań społecznych, Ramer był sekretarzem zarządu założonego 24 kwietnia 1904 roku sanockiego oddziału Towarzystwa Ligi Pomocy Przemysłowej. Zasiadał w radzie nadzorczej żydowskiego stowarzyszenia „PARD”, a także przewodniczył Izraelickiej Gminie Wyznaniowej w Sanoku. Wspierał wiele inicjatyw charytatywnych, a w 1927 roku zorganizował komitet, który miał za zadanie udzielanie bezprocentowych pożyczek dla osób w potrzebie.

W 1933 roku zaangażował się w działalność Polskiego Czerwonego Krzyża, gdzie został wybrany zastępcą przewodniczącego komisji rewizyjnej warszawskiego oddziału. W 1938 roku uczestniczył w organizacji I Zjazdu Absolwentów z okazji 50-lecia sanockiego gimnazjum.

Od 6 września 1910 roku zamieszkiwał w kamienicy przy ul. Adama Mickiewicza numer 4, którą zbudował własnym staraniem. Do roku 1939 mieszkał w tym samym miejscu, a obecnie budynek nosi numer 4, w którym mieści się bar mleczny „Smak”. W okresie międzywojennym w Sanoku przebywał nieprzerwanie.

Podczas II wojny światowej, w dniu 7 września 1939 roku, planował ewakuację z majątkiem sanockiej Komunalnej Kasy Oszczędności do Lwowa. Jednak według innej relacji, mógł znajdować się w transporcie ewakuacyjnym z fabryki wagonów, gdzie według zeznań Czesława Gorgonia (syna Juliana Gorgonia), nie udzielił pomocy rannym. Informacje na temat śmierci Salomona Ramera są niejednoznaczne, a według niektórych relacji zmarł on 7 listopada 1939 roku, uciekając przed Niemcami. Według wspomnień Mieczysława Granatowskiego, przebywając we Lwowie w marcu 1940 roku, dowiedział się, że Ramer zmarł w wyniku ataku serca na ulicy w Stanisławowie. Inny historyk, Edward Zając, sporządził informację na temat jego zgonu w drugiej połowie czerwca 1941 roku w Drohobyczu po wkroczeniu Niemców. Ramer został uznany przez instytut Yad Vashem za ofiarę holocaustu.

Klara, żona Salomona, przyszła na świat 4 października 1878 roku w Krakowie. Para wzięła ślub 18 lipca 1899 roku, a na drzwiach ich sanockiej kamienicy umieszczono metalowe inicjały SR i KR. Klara Ramer zginęła w Auschwitz między 1943 a 1945 rokiem. Mieli dwoje dzieci: córkę Jadwigę (ur. 1900, zmarła w Auschwitz) oraz syna Seweryna (1903–1992), który emigrował do Nowego Jorku.

Upamiętnienie

W trakcie „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”, który miał miejsce 21 czerwca 1958 roku, nazwisko Salomona Ramera znalazło się w apelu poległych, upamiętniając tych, którzy oddali życie za ojczyznę w latach 1939–1945.

Oprócz tego, jego imię zostało uwiecznione na specjalnie ustanowionej tablicy pamiątkowej znajdującej się w budynku gimnazjum. Tablica ta jest poświęcona poległym oraz pomordowanym absolwentom tej instytucji edukacyjnej, a Ramer został wymieniony w gronie osób, które zginęły, z nieznanym miejscem straceń.

Odznaczenia

Salomon Ramer był odznaczonym człowiekiem, który otrzymał kilka prestiżowych nagród. W skład jego odznaczeń wchodziły:

  • krzyż kawalerski Orderu Franciszka Józefa z dekoracją wojenną, przyznany w 1916 roku,
  • złoty krzyż zasługi cywilnej z koroną na wstążce medalu waleczności.

Przypisy

  1. Józef Krętowski: Ich pamięci. Straty osobowe lekarzy na Kresach Rzeczypospolitej w latach drugiej wojny światowej. Białystok: Skryba, 2018, s. 148.
  2. Mieczysław Granatowski: Jeszcze nie zapomniałem. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 112.
  3. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 290.
  4. Tomchaj Anijim. sztetl.org.pl. [dostęp 2014-10-24].
  5. a b c d e f g Żydostwo m. Sanoka prosi o sprawiedliwe rozpatrzenie sprawy. „Nowy Dziennik”, s. 9, nr 206 z 29 lipca 1933.
  6. Rezygnacya Komisarza Gw. Wyz. w Sanoku. „Nasz Głos”. 2, s. 3, 10 grudnia 1938.
  7. Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 68, nr 7 z 1912.
  8. Alkohol a wiedza. Odezwa lekarzy do społeczeństwa polskiego. „Rodzina i Szkoła”, s. 196, 13-16 z lipca i sierpnia 1905.
  9. Wybory do Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 1, nr 168 z 17 marca 1907.
  10. Przed wyborami w grudniu 1910 na łamach „Tygodnika Ziemi Sanockiej” ukazała się odezwa wzywająca do niegłosowania na Salomona Ramera jako kandydata żyda samozwańca. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, nr 33 z 11 grudnia 1910.
  11. Ze spraw miejskich. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 2 z 8 maja 1910.
  12. Po wyborach. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1–2, nr 34 z 18 grudnia 1910.
  13. Wiadomości bieżące. Z Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich. „Przegląd Lekarski”, s. 479, nr 29 z 20 lipca 1912.
  14. VI. Sprawy towarzystw lekarskich. Sekcja sanocka Tow. lekarzy galicyjskich. „Przegląd Lekarski”, s. 482, nr 33 z 15 sierpnia 1903.
  15. Kronika. Spór dwóch lekarzy. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 16 z 14 sierpnia 1910.
  16. Z izb lekarskich. „Nowiny Społeczno-Lekarskie”, s. 173, nr 9 z 1 maja 1929.
  17. Ramer Salomon physician Sanok, Mickiewicza street 2. dcjr.org. [dostęp 2014-10-24].
  18. Barbara Wanielista. „Odnajdę Twór Grób Piłsudczyku” (cz. VI). „Góra Przemienienia”. Nr 51 (175), s. 12, 17 grudnia 2006.
  19. Indeks uchwał i ważniejszych spraw Rady Miejskiej. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 19. [dostęp 2021-12-19].
  20. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 416 (poz. 119).
  21. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 29.
  22. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1887/1888 (zespół 7, sygn. 6). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 205.

Oceń: Salomon Ramer

★★★★★
Średnia ocena:4.75 Liczba ocen:9