Justyn Wiktor Mackiewicz, urodzony 2 września 1889 roku w Sanoku, był niezwykłą postacią w historii Wojska Polskiego. Swoje życie poświęcił służbie wojskowej, osiągając stopień majora piechoty. Jego odwaga i poświęcenie zostały uhonorowane przyznaniem mu prestiżowego Orderu Virtuti Militari.
Niestety, los Justyna Mackiewicza zakończył się tragicznie w wiosną 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się ofiarą brutalnych wydarzeń związanych z zbrodnią katyńską. Jego życie i osiągnięcia pozostają ważnym elementem pamięci o tragicznym okresie w historii Polski.
Życiorys
Justyn Mackiewicz przyszedł na świat 2 września 1889 roku w Sanoku, w rodzinie składającej się z Jana Józefa oraz Julii z Męcińskich. W początkowej fazie swojego życia związał się z edukacją, a jego wysiłki doprowadziły go do uzyskania dyplomu z Akademii Handlowej w Krakowie. Przemiany historyczne, które miały miejsce w Europie w czasie I wojny światowej, skłoniły go do wstąpienia do armii austro-węgierskiej, gdzie ukończył renomowaną szkołę oficerską.
W 1918 roku, w odpowiedzi na potrzeby odradzającego się państwa polskiego, wpisał się do Wojska Polskiego. Jego zaangażowanie jest szczególnie widoczne w czasie wojny polsko-ukraińskiej, gdzie odznaczył się w obronie Lwowa, służąc w Legii Oficerskiej. Później, w szeregach 19 pułku piechoty Odsieczy Lwowa, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W trakcie tych trudnych działań wojennych dwukrotnie odniósł rany, co świadczy o jego heroizmie i determinacji.
Po zakończeniu konfliktu zbrojnego, pozostał w wojsku i kontynuował służbę w 19 pułku piechoty. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany na stopień kapitana, z datą starszeństwa od 1 czerwca 1919 roku, na 1606. lokacie w korpusie oficerów piechoty. W 1924 roku jego kariera wojskowa nabrała nowego kierunku, gdy został przydzielony do Szkoły Podchorążych Piechoty. Niezwykle istotne było również jego zaangażowanie jako instruktora w Oficerskiej Szkole Piechoty w roku akademickim 1925/26.
Następnie Mackiewicz dołączył do Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, co podkreślało jego znaczenie w strukturach wojskowych II Rzeczypospolitej. 18 lutego 1928 godność majora nadano mu z datą starszeństwa od 1 stycznia 1928 oraz 155. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W rzeczywistości, w listopadzie tego samego roku, przesunięto go do Biura Uzupełnień MSWojsk, które 31 lipca 1931 funkcjonowało już jako Departament Uzupełnień MSWojsk. Mackiewicz zakończył swoją aktywną służbę 30 września 1935 roku, przechodząc w stan spoczynku.
Jednakże, tragiczne wydarzenia II wojny światowej miały daleko idące konsekwencje dla jego losów. W trakcie kampanii wrześniowej, w wyniku wkroczenia ZSRR do Polski, dostał się do niewoli sowieckiej w nieznanych okolicznościach, a jego dalsze losy doprowadziły go do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku, jako ofiara brutalnych działań NKWD, został zamordowany w Charkowie, a jego ciało potajemnie pochowano w masowej mogile w Piatichatkach. Dziś to miejsce jest znane jako Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie, otwarty dla upamiętnienia ofiar reżimów totalitarnych, a jego nazwisko figuruje na Liście Starobielskiej NKWD poz. 2182.
Symboliczny grób Justyna Mackiewicza można znaleźć w Warszawie, na Cmentarzu Stare Powązki (kwatera 187-4-9), gdzie jego pamięć jest czczona przez rodaków, którzy oddają hołd jego poświęceniu i walce za wolność Polski.
Upamiętnienie
W dniu 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło postanowił uhonorować Justyna Mackiewicza, nadając mu pośmiertnie stopień podpułkownika. Ta wyjątkowa chwila została oficjalnie ogłoszona 9 listopada 2007 roku w Warszawie.
Uroczystość ta miała miejsce w ramach wydarzenia noszącego tytuł „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”, które miało na celu oddanie hołdu tym, którzy oddali swoje życie za ojczyznę.
Ordery i odznaczenia
Justyn Mackiewicz był odznaczonym bohaterem, którego kariera została uświetniona licznymi nagrodami, wyróżniającymi jego odwagę oraz poświęcenie dla kraju. Oto lista jego odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 894, przyznany w 1921 roku,
- Krzyż Walecznych,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 17 marca 1930 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka za Rany i Kontuzje.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 17 [dostęp 18.09.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Cmentarz Stare Powązki: TCHORZEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 02.05.2020 r.]
- Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 325.
- Spis oficerów 1921, s. 76, 751.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 179, 419.
- Lista starszeństwa 1922, s. 65.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 168, 362, 1368.
- Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930, s. 409.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 126, 184.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 5 z 21.02.1928 r., s. 46.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 14 z 05.11.1928 r., s. 373.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 33, 441.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 10 z 04.07.1935 r., s. 86.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 319.
- M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji wojska”.
- Dekret Wodza Naczelnego L. 2641 z 22.02.1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 8 poz. 240.
- Na podstawie fotografii.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Seweryn Böhm | Józef Kisielewski (oficer) | Tadeusz Florczak | Mieczysław Mazurek (1912–2000) | Stanisław Biega (major) | Adam Antoni Bratro | Bolesław Drewiński | Romuald Ochęduszko | Feliks Stramik | Johann Ritter von Friedel | Jan Rajchel (wojskowy) | Leopold Mielecki | Konrad Namieśniowski | Marian Niedenthal | Adam Dembicki von Wrocień | Adolf Amort | Władysław Pruchniak | Kazimierz Fuhrman | Stanisław Szuber | Edward KubrakOceń: Justyn Mackiewicz