UWAGA! Dołącz do nowej grupy Sanok - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego 8 w Sanoku

Kamienice i domy

Kamienica zlokalizowana przy ulicy Kazimierza Wielkiego 8 w Sanoku, popularnie określana jako kamienica Bardacha lub Bardachów, to interesujący zabytek architektoniczny, który kryje wiele historii w swoim wnętrzu.

Obiekt ten znajduje się w sercu Sanoka, co czyni go istotnym punktem na mapie miasta.

Historia

Kamienica, o której mowa, znajduje się na znaczącym rogu ulicy Kazimierza Wielkiego oraz ulicy Adama Mickiewicza, tuż naprzeciwko II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie. Budynek, którego historia sięga początku XX wieku, został wzniesiony w 1907 roku. Jego architektura charakteryzuje się dwufasadową strukturą oraz trzema kondygnacjami, a także całkiem bogato zdobioną secesyjną fasadą.

W przeszłości kamienicę zamieszkiwała rodzina doktora Teofila Bardacha, który służył jako lekarz pułkowy 18 pułku piechoty w Przemyślu. W szczególności synowie Bardacha, Albert i Juliusz, uczęszczali do sanockiego C. K. Gimnazjum, kończąc naukę w roku szkolnym 1908/1909. Po powołaniu C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku, z siedzibą przy ul. Kościuszki, nastąpiła likwidacja C. K. Sądu Powiatowego. Funkcję sądu kontynuował Sąd Miejski Delegowany, który miał swoją siedzibę w kamienicy przy ul. Kazimierza Wielkiego 8, z fasadą dostępną także od strony ul. Adama Mickiewicza. W 1910 roku do budynku przeniesiono część kancelarii niższych instancji oraz księgi wieczyste z ul. Kościuszki. Wówczas w kamienicy dra Bardacha urzędował c.k. geometra ewidencyjny, inżynier Bolesław Skąpski.

W okresie II wojny światowej budynek był siedzibą niemieckiej policji kryminalnej, known as Kriminalpolizei, której kierownictwo obejmował SS-Untersturmführer Alfred Müller. W latach 30. XX wieku, pod adresem ul. Kazimierza Wielkiego, działali Sąd Grodzki oraz wydział zamiejscowy Sądu Okręgowego w Jaśle, a w kamienicy swoje kancelarie prowadził szereg adwokatów, w tym Józef Hulewicz, dr Arnold Reich oraz dr Szymon Kimmel. Z danych przedwojennych wiadomo, że w 1939 roku Leon Werner zamieszkiwał tu z rodziną.

Po zakończeniu II wojny światowej kamienica stała się siedzibą sztabu 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty. To właśnie tam, 27 marca 1947 roku, przebywał gen. Karol Świerczewski, który spędził ostatnią noc swojego życia, a następnego dnia zginął pod Jabłonkami. Zdarzenie to upamiętniono tablicą pamiątkową, która została odsłonięta na rogu elewacji budynku 27 marca 1953 roku, w przeddzień szóstej rocznicy śmierci generała. Tablica z czarnego marmuru, zaprojektowana przez Kazimierza Florka, zawierała inskrypcję: „Rewolucjoniście, wiernemu synowi partii i narodu polskiego generałowi Walterowi Karolowi Świerczewskiemu, który w przeddzień swej bohaterskiej śmierci przebywał w tym domu dnia 27 marca 1947. Społeczeństwo Ziemi Sanockiej”. Niestety, tablica została usunięta w 1993 roku.

W późniejszych latach PRL w kamienicy funkcjonowała Wojewódzka Komenda Uzupełnień, a w latach 90. swoje biura miał tutaj sanocki oddział Partii Wolności. Na początku XXI wieku budynek składał się z 15 lokali mieszkalnych, które od początku swojego istnienia były w rękach prywatnych właścicieli. W 2004 roku, kamienicę kupiło Centrum Handlowe „Ryś”, a zarządcą został Sanockie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej (SPGM). Parter budynku został przekształcony w obiekt handlowy, w tym sklep House, który funkcjonował do 2015 roku. Wyższe piętra stanowiły mieszkania.

W połowie 2015 roku kamienica przeszła renowację elewacji i została wpisana do gminnej ewidencji zabytków miasta Sanoka.

Przypisy

  1. Wacław Wierzbieniec: Wstęp. W: Abraham Werner (tłum. Eli Barbur): Ocalenie z innego miejsca. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 06.03.2017 r.
  2. Kimmel Szymon lawyer Sanok, Kaz. Wielkiego street 10. jewisharchive.org. [dostęp 01.11.2016 r.]
  3. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09, s. 1. [dostęp 19.10.2016 r.]
  4. Benedykt Gajewski. „Uzdrowiciele” historii. „Tygodnik Sanocki”, s. 7, nr 17 z 2003 r.
  5. Joanna Kozimor. Łabędzie śpiew najemców. „Tygodnik Sanocki”. Nr 51 (684), s. 1, 17.12.2004 r.
  6. Borys Łapiszczak: Sanok w Królestwie Galicji i Lodomerii na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. VIII. Sanok: Poligrafia, 2005 r., s. 117.
  7. Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998 r., s. 54.
  8. Marian Jarosz: Katalog miejsc pamięci, walki i męczeństwa z terenu byłego powiatu sanockiego. Sanok: 1994 r., s. 35.
  9. Edward Zając. Tablica ku czci gen. Waltera. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 6, nr 16 (61) z 15-31.08.1976 r.
  10. Artur Bata: Bieszczady w ogniu. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987 r., s. 174.
  11. Stefan Stefański, Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny, Sanok 1991 r., s. 48.
  12. Ogłoszenia urzędowe. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 13 z 19.01.1937 r.
  13. Spis abonentów sieci telefonicznych państwowych i koncesjonowanych w Polsce. Warszawa: Ministerstwo Poczt i Telegrafów, 1932 r., s. 514.
  14. Szematyzm podziału administracyjnego Rzeczypospolitej Polskiej. Przemyśl / Warszawa: 1937 r., s. 143.
  15. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992 r., s. 24.
  16. Ludwik Glatman. Nowe nazwy ulic Wielkiego Sanoka (dokończenie). „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 36, s. 2, 31.08.1913 r.
  17. Jolanta Ziobro. Kamienica „Pod Atlasem” odzyskała blask. „Tygodnik Sanocki”, s. 8, nr 34 (1133) z 30.08.2013 r.
  18. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, nr 1 z 07.01.1912 r.
  19. Ogłoszenie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 1, s. 6, 01.05.1910 r.
  20. Joanna Siwiec. Zagadka starej pocztówki. „Tygodnik Sanocki”. Nr 13 (490), s. 9, 30.03.2001 r.
  21. Secesyjna kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego. www.sanok.pl. [dostęp 21.07.2012 r.]

Oceń: Kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego 8 w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.88 Liczba ocen:10