Kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego 6 w Sanoku

---

Historia

Kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego 6 w Sanoku to niezwykły budynek z bogatą historią. Została ona wzniesiona na początku XX wieku, dokładnie w 1906 roku, przez Karola Gerardisa. Na początku budynek stanowił własność rodziny Gerardisów, w skład której wchodzili Karol oraz jego żona Róża, znana również jako „Pani Żyrardowa”. Ich córka Stefania wyszła za Zygmunta Kruszelnickiego, który został później właścicielem kamienicy i pracował jako sędzia sądu okręgowego oraz adwokat w tym samym budynku. Aktualnie kamienica należy do spadkobierców Kruszelnickich, którzy odzyskali ją w latach 90. XX stulecia.

Od początku 1919 roku z siedziby korzystał adwokat dr Efraim Weidman, obrońca wojskowy. W okresie międzywojennym w jednym z wynajmowanych mieszkań na piętrze żyła rodzina Kosinów, w tym Jan Maciej i jego małżonka Paulina. W czasie II wojny światowej w wyniku okupacji niemieckiej zostali oni wysiedleni z lokalu, który wówczas znajdował się pod numerem 8.

Budynek jest często określany różnymi nazwami, takimi jak „kamienica pod Atlasem”, „dom pod Atlasem” oraz „Pod Atlantem”, co jest związane z rzeźbą przedstawiającą Atlasa, umieszczoną na rogu elewacji. Jej autorem był Stanisław Piątkiewicz, który był ojcem Stanisława Jana Piątkiewicza. Kamienica ma również inne nazwy, takie jak „kamienica pod Pszczółką” oraz „kamienica pod motylem”, które odnoszą się do motywów zdobniczych na jej elewacji.

Jest to obiekt dwufasadowy oraz dwukondygnacyjny, którego fasada zdobiona jest dekoracjami secesyjnymi. Wnętrze budynku kryje piękne zdobienia oraz malowidła ścienne. Przy schodach umieszczono figurę Matki Boskiej, a drzwi do budynku są bogato zdobione. Z kolei na elewacji południowej jest pięknie wykonany zdobiony balkon.

W początkach XX wieku, z powodu niedoboru pomieszczeń w pobliskim C. K. Gimnazjum, wynajęto dla szkoły część przestrzeni z kamienicy Władysława Beksińskiego, gdzie powstały dwie sale dydaktyczne. Notabene, również inne pomieszczenia, jak kamienice przy ul. Sobieskiego 8 i 10, należały do Beksińskiego. Od 1913 roku budynek miał swoją nazwę uliczną, mianowicie ulicą Kazimierza Wielkiego.

Po wybuchu I wojny światowej, budynek został zajęty przez władze okupacyjne, które przekształciły go w szpital dla chorych zakaźnie. Nauka w szkole wznowiła się jedynie w ograniczonym zakresie w 1915 roku, częściowo w kamienicy Gerardisa oraz w obiektach Beksińskiego.

Po II wojnie światowej, kamienica była wykorzystywana jako budynek kwaterunkowy, zarządzany przez miasto. W 1974 roku rozpoczęto renowację frontu budynku pod kierownictwem Wojciecha Kurpika, a rzeźbą Atlasa zajmował się Bronisław Naczas. W czasach PRL-u w parterze mieściła się poradnia pediatryczna oraz punkt opieki nad matką i dzieckiem.

Od 1990 roku prowadzone są sukcesywne prace renowacyjne budynku, w tym wymiana dachu, instalacji grzewczej oraz okien. Na przełomie 2012/2013 roku przeprowadzono gruntowną odnowę elewacji, zmieniając jej kolorystykę nawiążącą do pierwotnych barw, pod czujnym okiem konserwatora zabytków. W kolejnym etapie wykonano nowe okna w poddaszach z giętego dębu oraz zrekonstruowano balustradę klatki schodowej. Renowacja prowadzona przez Pawła Kruszelnickiego trwała do 2014 roku.

W 1991 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków oraz do gminnej ewidencji zabytków miasta Sanoka. W wyniku pracy Komisji Opieki nad Zabytkami, która działała przy oddziale PTTK w Sanoku, na fasadzie budowli zamontowano tablicę informacyjną, która podkreśla zabytkowy charakter tego obiektu.

Obecnie w parterowych pomieszczeniach mieszczą się lokale handlowo-usługowe, a na piętrach zlokalizowane są mieszkania.

---

Oceń: Kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego 6 w Sanoku

---