Pomnik Grzegorza z Sanoka w Sanoku stanowi ważny element lokalnego dziedzictwa kulturowego, który oddaje hołd tej znaczącej postaci historycznej.
Monument został zaprojektowany z myślą o upamiętnieniu życia i osiągnięć Grzegorza z Sanoka, a jego obecność w mieście przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Pomnik z 1986
Przed budynkiem przy ulicy Teofila Lenartowicza 2, usytuowanym na styku z ulicą Jana III Sobieskiego, stoi spiżowy pomnik na kamiennym cokole. Historia tego miejsca sięga czasów, kiedy budynek był własnością Wilhelma Szomka. Aktualnie znajduje się w nim Miejska Biblioteka Publiczna imienia Grzegorza z Sanoka.
Inicjatywę budowy pomnika podjął Władysław Harajda, dyrektor wspomnianej biblioteki. Realizacja pomnika miała miejsce według projektu Mariana Koniecznego, który w 1985 roku stworzył gipsowy odlew. Zlecenie na wykonanie samej statuy otrzymało przedsiębiorstwo GZUT z Gliwic. Uroczyste odsłonięcie pomnika miało miejsce 27 kwietnia 1986 roku, w ramach wydarzenia „Dni Sanoka ’86”.
Pomnik przedstawia Grzegorza z Sanoka w postawie stojącej, z prawą ręką uniesioną i rozłożoną, a w lewej dłoni trzyma otwartą księgę. Wnętrze księgi zawiera ważny cytat: „Trzeba żyć w taki sposób, żeby swoją działalnością, pracą, twórczością być użytecznym dla innych. Losy kraju i świata nie zależą od sił nadprzyrodzonych, ale od samych ludzi”. Całkowita wysokość pomnika, uwzględniając dwumetrowy cokół, wynosi 5 metrów i 54 centymetry.
Zarys tego pomnika został również uwieczniony na medalu wybitym w 1986 roku, zaprojektowanym przez Czesława Dźwigaja, który upamiętnia Grzegorza z Sanoka. W lipcu 1994 roku, dokonano renowacji pomnika oraz jego otoczenia, a w sierpniu 2004 roku przeprowadzono kolejne prace konserwacyjne, mające na celu odnowienie patyny pokrywającej zarówno statuę, jak i postument stworzony z piaskowca.
Idea pomnika z 1904
W maju 1904 roku lekarz z Sanoka, dr Karol Zaleski, zaproponował ufundowanie pomnika Grzegorza z Sanoka, który miał stanąć na Placu Panny Marii. Zdecydowano, że w tym miejscu planowana jest również ulica Grzegorza z Sanoka. W miarę upływu czasu, Towarzystwo Upiększania Miasta Sanoka podjęło działania w celu zbierania funduszy, które były konieczne do realizacji projektu pomnika.
Przypisy
- Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 98.
- Renowacja humanisty, Tygodnik Sanocki nr 35 z 27.08.2004 r., s. 1.
- Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 957.
- Grzegorz – jak od kosmetyczki. „Tygodnik Sanocki”, s. 4, Nr 26 z 01.07.1994 r.
- Stefan Stefański, Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny, Sanok 1991, s. 49.
- Pomnik Grzegorza z Sanoka. trivago.pl. [dostęp 01.11.2012 r.]
- Wiesław Koszela. Pomnik Grzegorza dłuta M. Koniecznego stanie w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, 6, Nr 12 z 20-30.04.1985 r.
- Wiesław Koszela. Tytuł sportowca roku 1984 dla Zbigniewa Gładysza. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 13 z 01-10.05.1985 r.
- Sanok czy Bolesławiec. Atrakcyjny program turniejowych zmagań. Dni Sanoka '86. „Nowiny”, s. 4, Nr 97 z 25.04.1986 r.
- Turniejowe emocje już za nami. „Nowiny”, s. 1-2, Nr 99 z 28.04.1986 r.
- Kronika. Towarzystwo dla upiększania miasta. „Gazeta Sanocka”. Nr 21, s. 3, 22.05.1904 r.
- Pomnik Grzegorza z Sanoka. „Goniec Wieczorny”. Nr 367, s. 3, 11.08.1908 r.
- Wiadomości bieżące. Pomnik Grzegorza z Sanoka. „Gazeta Samborska”. Nr 33, s. 2, 16.08.1908 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Tadeusza Kościuszki w Sanoku | Pomnik Synom Ziemi Sanockiej Poległym i Pomordowanym za Polskę w Sanoku | Kopiec Adama Mickiewicza w Sanoku | Krzyż Powstańców w Sanoku | Kamień 1000-lecia w Sanoku | Ławeczka Józefa Szwejka w SanokuOceń: Pomnik Grzegorza z Sanoka w Sanoku