Dom Julii w Sanoku, znany także jako Villa „Dom Julii”, to niezwykły budynek usytuowany w sercu Sanoka. Historia tej nieruchomości sięga początków XX wieku, kiedy to pierwotnym właścicielem był sanocki budowniczy oraz przedsiębiorca budowlany Władysław Chomiak (1871-1942). Zanim wzniesiono obecny budynek, Chomiak postawił najpierw dom drewniany, później przechodząc do budowy kamienicy w charakterystycznym stylu willa. Proces budowlany dobiegł końca w 1924 roku, w latach 30. XX wieku budynek był zarejestrowany pod numerem 38.
Nazwa "Dom Julii" nie jest przypadkowa; została nadana na cześć najmłodszej córki właściciela, Julii. W późniejszych latach zarządzająca budynkiem była żona Władysława, Paulina, oraz ich córka, Kazimiera. Po wybuchu II wojny światowej, budynek stał się schronieniem dla Waleriana Czykiela i jego żony Jadwigi Waleriana Czykiela. Czykiel w trakcie niemieckiej okupacji prowadził lekcje tajnego nauczania, co po latach opisał poeta Janusz Szuber w publikacji „Mojość” z 2005 roku.
Warto wspomnieć, że na fasadzie budynku zachowały się ślady uszkodzeń powstałe w wyniku ostrzału, które przez wiele powojennych dekad nie zostały usunięte. Po zakończeniu II wojny światowej, budynek pełnił funkcję pogotowia ratunkowego, a następnie przeszedł remont i obecnie funkcjonuje jako hotel. W bezpośrednim sąsiedztwie Domu Julii znajduje się kapliczka przydrożna z XIX wieku, z obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, wybudowana przez rodzinę Bogdów.
Również ważnym obiektem w okolicy jest kościół Matki Bożej Różańcowej, znajdujący się po drugiej stronie ulicy, który należy do parafii pod tym samym wezwaniem.
Warto zwrócić uwagę na tragiczny incydent, który miał miejsce podczas remontu budynku 19 września 1999 roku. W wyniku tej katastrofy budowlanej część budynku osunęła się, co skutkowało jego zagrożeniem zawaleniem. Z uwagi na bogate i ciekawe dziedzictwo kulturowe, budynek został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków w 2000 roku oraz do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka. Również wspomniana kapliczka została ujęta w gminnym rejestrze.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 20.10.2016 r.]
- Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, s. 3. [dostęp 29.10.2016 r.]
- Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009 r., s. 358-359. ISBN 978-83-60380-26-0.
- Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005 r., s. 28. ISBN 83-919470-8-4.
- Opis budynku. villadomjulii.pl. [dostęp 06.06.2014 r.]
- Jolanta Ziobro. Czy da się uratować Dom Julii?. „Tygodnik Sanocki”, Nr 47 (419), s. 1, 3, 19.11.1999 r.
- Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. „Informator Chrześcijański”, s. 6, 1938 r. Krakowska Kongregacja Kupiecka.
Pozostałe obiekty w kategorii "Wille i dwory":
Budynek przy ul. Ignacego Daszyńskiego 17 w Sanoku | Budynek przy ul. Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku | Dom Harcerza w Sanoku | Dom przy ul. Niecałej 2 w Sanoku | Dwór w Olchowcach (Sanok) | Willa Zaleskich w Sanoku | Dworek Stupnickich w SanokuOceń: Dom Julii w Sanoku