Dom Harcerza w Sanoku

Wille i dwory

Dom Harcerza w Sanoku, znany również jako Willa „Pod Topolami” czy Zielony Domek, to interesujący obiekt znajdujący się w malowniczym Sanoku, zlokalizowany przy ulicy Zielonej 39. Dom ten mieści się w urokliwej dzielnicy Błonie, która jest znana ze swojego wyjątkowego klimatu.

Warto zauważyć, że Dom Harcerza jest siedzibą oraz własnościąHufca Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, co czyni go ważnym punktem na harcerskiej mapie regionu. Obiekt ten pełni różnorodne funkcje, mając na celu wspieranie działalności harcerskiej oraz organizację wielu wydarzeń dla młodzieży.

Historia

Budynek, który dziś pełni ważną rolę w życiu lokalnej społeczności, pierwotnie był domem prywatnymWilhelma Topinka. W latach 30. XX wieku formalnie jego właścicielką stała się żona, Waleria Topinek, a właściwy adres to 23 ulica Zielona. W czasach PRL-u w budynku tym mieściło się zaplecze dla pracowników, którzy pracowali przy budowie dzielnicy Błonie.

Do lat 70. XX wieku jego właścicielem pozostawała Maria Przybyłek, a następnie budynek został przekazany miastu Sanok. W 1986 roku władze miejskie podjęły decyzję o przeznaczeniu tego obiektu dla harcerzy oraz młodzieży. Zgodnie z postanowieniem Naczelnika Miasta z 1988 roku, który to budynek wówczas figurował w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, został przekazany na rzecz komendy hufca ZHP w Sanoku.

Już w 1988 roku rozpoczęto gruntowny remont, którego koszt pokryto z miejskich funduszy. Wsparcie nadeszło także od sanockiej Rady Przyjaciół Harcerstwa oraz od różnych instytucji lokalnych, takich jak Autosan, Stomil Sanok i Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Większość prac remontowych przeprowadzali sami harcerze. W dniu 21 kwietnia 1989 roku odnowiony obiekt został oddany do użytkowania sanockiemu hufcowi Związku Harcerstwa Polskiego. W czasie tej uroczystości obecni byli samodzielni przedstawiciele wielu instytucji, w tym naczelnik ZHP hm. Krzysztof Grzebyk, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie płk. doc. dr Witold Lisowski oraz wojewoda krośnieński Tadeusz Kruk.

W 1991 roku o odkupienie budynku starała się Maria Przybyłek, a także jej spadkobiercy. Z kolei hufiec również wystosował wniosek o nabycie, argumentując to finansowymi inwestycjami poczynionymi na rzecz renowacji obiektu. Do roku 2001 hufiec ZHP niejednokrotnie zwracał się do miejskich władz o możliwość nabycia budynku za symboliczną kwotę. 11 września 2014 roku, uchwałą Rady Miasta Sanoka, prawo własności obiektu zostało przekazane w drodze darowizny dla Hufca Ziemi Sanockiej, co z pewnością umocniło jego działalność.

Obecnie w tym historycznym budynku znajduje się Hufiec Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. W 1989 roku uruchomiono tutaj również różnorodne centra tematyczne, takie jak edukacji ekologicznej pod kierunkiem pwd. Wojciecha Blecharczyka oraz dziennikarskiego, zarządzanego przez pwd. Waldemara Bałdę. W latach 1994-1997 działał tu także Klub Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, który został utworzony w 1990 roku. W Domu Harcerza rozpoczęło też działalność w 2001 roku zarejestrowane Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis”, związane z tradycjami ruchu abstynenckiego, które prowadziła hm. Krystyna Chowaniec.

10 listopada 2008 roku na fasadzie budynku z okazji odsłonięcia tablicy upamiętniającej patrona hufca, ks. hm Zdzisława Peszkowskiego, również pochodzącego z Sanoka. Inskrypcja na tablicy informuje: Na pamiątkę nadania Hufcowi ZHP Ziemi Sanockiej imienia Księdza hm. Zdzisława Peszkowskiego zuchy, harcerze, instruktorzy. Sanok 10.11.2008 r.

Budynek jest wpisany zarówno do wojewódzkiego, jak i do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, co podkreśla jego znaczenie historyczne i kulturowe.

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 20.10.2016 r.]
  2. Uchwała Nr LXIII/502/14 Rady Miasta Sanoka z dnia 11.09.2014 r. w sprawie wyrażenia zgody na dokonanie darowizny na rzecz Chorągwi Podkarpackiej Związku Harcerstwa Polskiego, Hufiec Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. bip.um.sanok.pl, 18.09.2014 r. [dostęp 09.04.2018 r.]
  3. Sprawozdanie z działalności Hufca ZHP Ziemi Sanockiej w 2014 r.. zhpsanok.pl. [dostęp 13.07.2017 r.]
  4. Józef Ząbkiewicz. Dom i jego gospodarze. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 13 (484) z 1–10 maja 1989 r.
  5. Dom harcerza w Sanoku przekazany w użytkowanie harcerzy. „Nowiny”, s. 2, Nr 95 z 24.04.1989 r.
  6. Bartosz Błażewicz. Co z hufcem? Dom niezbędny harcerzom. „Tygodnik Sanocki”, Nr 49 (474), s. 9, 08.12.2000 r.
  7. Ela Lisowska. Harcerzem być!. „Tygodnik Sanocki”, Nr 4, s. 4, 27.01.1995 r.
  8. Józef Ząbkiewicz. Wyróżnienie dla Muzeum Historycznego. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 29 (464) z 10-20.10.1988 r.
  9. Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 84. ISBN 978-83-935385-7-7.
  10. Krystyna Chowaniec: 100 lat sanockiego harcerstwa 1911–2011. Suplement. Sanok: 2011, s. 56. ISBN 978-83-62960-05-7.
  11. Alicja Wolwowicz: Zarys dziejów sanockiego harcerstwa. W: 95 lat sanockiego harcerstwa 1911–2006. Sanok: 2006, s. 23.
  12. Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis” w Sanoku. mojepanstwo.pl. [dostęp 14.06.2018 r.]
  13. Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis” w Sanoku. krs-online.com.pl. [dostęp 14.06.2018 r.]
  14. Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis” w Sanoku. trasakurierskalas.pl. [dostęp 14.06.2018 r.]
  15. Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 164.
  16. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, 09.03.2015 r. s. 3. [dostęp 20.10.2016 r.]
  17. Jolanta Ziobro. 10-lecie Klubu TMLiKPW. Wierni korzeniom. „Tygodnik Sanocki”, Nr 23 (448), s. 4, 09.06.2000 r.
  18. Ryszard Pacławski. Nie zasłużyli na swój dom?. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 7 (849) z 15.02.2008 r.
  19. a b c d e Jolanta Ziobro, Krystyna Chowaniec. Nie zasłużyli na swój dom?. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 7 (849) z 15.02.2008 r.

Oceń: Dom Harcerza w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:24