UWAGA! Dołącz do nowej grupy Sanok - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Stanisław Turkowski

Duchowieństwo i religia

Stanisław Jan Turkowski, urodzony 6 października 1919 roku w Sanoku, to postać, która pozostawiła niezatarte ślady w polskim Kościele katolickim. W dniu 22 grudnia 2010 roku zmarł we Wrocławiu, kończąc długą i zasłużoną karierę duchowną.

Był nie tylko duchownym rzymskokatolickim, ale również osobą o szerokiej wiedzy teologicznej. Jako doktor teologii wniosł wiele do rozwoju i edukacji religijnej w Polsce. Jego działalność obejmowała również rolę infułata, co podkreśla jego znaczenie w strukturach kościelnych.

W trakcie swojej kariery pełnił funkcję wizytatora nauki religii oraz był wykładowcą katechetyki, kształcąc przyszłe pokolenia katechetów oraz rozwijając programy nauczania religii.

Życiorys

Stanisław Turkowski przyszedł na świat 6 października 1919 roku. Był synem Antoniego, który pełnił funkcję sekretarza starostwa powiatu sanockiego (1869-1945) oraz Marii z domu Kocyłowskiej (1896-1964). W jego rodzinie byli dwaj bracia: Zbigniew, mający zawód inżyniera górniczego oraz Tadeusz. Rodzina Turkowskich mieszkała w dzielnicy Błonie, przy ulicy o numerze 4/6. W obrębie rodzin Turkowskich i Kocyłowskich znajdowała się liczba duchownych i zakonnic; wśród nich byli: ks. dr Maurycy Turkowski (1873-1962, stryj), ks. dr Jan Mazanek (1856-1915, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej), siostra Urszula Frankiewicz (przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa) oraz z drugiej strony matki: ks. Władysław Kocyłowski (zmarł w 1959, wuj), bp Jozafat Kocyłowski (1876-1946, stryj matki, błogosławiony), ks. dr Hieronim Kocyłowski (bratanek matki), i ks. kan. Leon Kwiatkowski (zm. 1914, kuzyn matki). Dodatkowo, wujem Tadeusza Turkowskiego był Antoni Kocyłowski, sędzia powiatowy w Drohobyczu (1901-1940), ofiara zbrodni katyńskiej, która miała miejsce na terenach ukraińskich.

W młodzieńczych latach Stanisław Turkowski pełnił rolę ministranta w sanockim kościele Franciszkanów od 1928 do 1937 roku. Ukończył tam szkołę podstawową, a następnie od 1929 roku uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku, gdzie w 1937 roku zdał maturę. W ciągu tych ośmiu lat, jego stałym kolegą w ławce szkolnej był Leopold Żołnierczyk. W tym samym roku został klerykiem Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Lwowie oraz studentem teologii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza. Niestety, wybuch II wojny światowej, a także zajęcie Lwowa przez Sowietów, spowodowały przerwanie nauki. Seminarium zostało zamknięte, a wydział teologiczny zlikwidowany.

Święcenia prezbiteratu, udzielone przez biskupa Eugeniusza Baziaka, miały miejsce 21 czerwca 1942 roku. W grupie 34 kleryków, którzy rozpoczęli naukę przed wojną, jedynie 11 przetrwało, a wśród pięciu wyświęconych w 1942 roku był również Ignacy Tokarczuk. 27 lipca 1942 roku, arcybiskup lwowski, Bolesław Twardowski, skierował go do parafii w Horodence.

Po zakończeniu II wojny światowej, w dniu 26 lipca 1945 roku, Turkowski wyjechał z Kresów, a jego podróż była częścią wysiedleń polskiej ludności na Ziemie Odzyskane. Od 1945 roku pełnił funkcję wikariusza oraz katechety w Kuźni Raciborskiej, a od 1946 roku był wikariuszem w parafii w Oleśnicy oraz prefektem tamtejszych szkół, gdzie również uczył katechezy. W 1946 roku objął stanowisko wikariusza w Jeleniej Górze, a także prefekta w Liceum im. Stefana Żeromskiego. W tym okresie rozpoczął studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył w 1949 roku. Następnie, uzyskał tytuł naukowy doktora teologii w 1952 roku.

Na polecenie ks. Kazimierza Lagosza, Turkowski został wykładowcą katechetyki w Arcybiskupim Seminarium Duchownym we Wrocławiu, gdzie pełnił rolę prefekta studiów od 1951 do 1954 roku. Był wikariuszem i katechetą w parafiach we Wrocławiu: Świętej Rodziny (1954-1955) oraz św. Augustyna (1955-1956). Od 1956 roku rozpoczął pracę w Kurii Metropolitalnej Wrocławskiej, pełniąc liczne funkcje, takie jak wizytator nauki religii, kierownik Wydziału Nauki Chrześcijańskiej oraz wykładowca katechetyki w Studium Katechetycznym. Publikował artykuły związane ze swoją pracą pastoralną.

Biskup Henryk Gulbinowicz mianował go kanonikiem gremialnym Kapituły Metropolitalnej Wrocławskiej w 1982 roku, członkiem Komisji Przygotowawczej II Synodu Plenarnego w 1989 roku oraz dziekanem Kapituły Metropolitalnej w 1991 roku. Po przejściu na emeryturę w 1995 roku, Turkowski nadal służył w Parafii Św. Ducha we Wrocławiu.

Współpracował z Stowarzyszeniem Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów i publikował wspomnienia w kwartalniku „Na Rubieży”. Przez całe swoje życie pozostawał blisko związany z rodzinnym Sanokiem, stając się członkiem Koła Towarzystwa Przyjaciół Sanoka we Wrocławiu i uczestnicząc w zjazdach sanockiego gimnazjum. 13 czerwca 2004 roku w Kościele Przemienienia Pańskiego w Sanoku wygłosił homilię z okazji 50-lecia kapłaństwa ks. Zdzisława Peszkowskiego, swojego przedwojennego kolegi szkolnego. Po zakończeniu kariery z powodu stanu zdrowia, zamieszkał w domu Sióstr Serca Bożego, a następnie w Domu Księży Emerytów we Wrocławiu.

Stanisław Turkowski zmarł 22 grudnia 2010 roku we Wrocławiu, a jego pogrzeb odbył się 27 grudnia 2010 na Cmentarzu Centralnym w Sanoku, gdzie spoczywa obok swojego brata Tadeusza (1923-2012) i żony Anną (1926-2011), oboje byli artystami.

W 2000 roku została opublikowana książka autorstwa Stefana Wójcika pt. „Ks. infułat dr Stanisław Turkowski. Lwowski duszpasterz na Dolnym Śląsku”.

Wyróżnienia

Wyróżnienia Stanisława Turkowskiego są odzwierciedleniem jego wpływu oraz zaangażowania w życie społeczne i duchowe. Lista nagród i odznaczeń, które otrzymał, jest niezwykle różnorodna, co potwierdza jego wszechstronność i znaczenie w różnych dziedzinach.

  • Rochettum et Mantolettum (1958),
  • Honorowa kapelania Ojca św. (1962),
  • Tytuł kanonika gremialnego Kapituły Archidiecezji Wrocławskiej (1982),
  • Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”,
  • Krzyż Drugiej Obrony Lwowa (przyznany przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich),
  • Tytuł Członka Honorowego Towarzystwa Przyjaciół Sanoka we Wrocławiu (2000).

Te osiągnięcia wskazują na jego wkład w promowanie wartości, które są istotne dla społeczności lokalnej oraz dla zachowania historii regionu.

Przypisy

  1. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., MichałM. Siekierka MichałM., Przywracanie pamięci. Stowarzyszenie Upamiętniania Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów w latach 1990-2018, 2019, s. 185-186.
  2. Józef Pater: Śp. ks. infułat Stanisław Jan Turkowski (1919-2010). Sługa katechezy. nowezycie.archidiecezja.wroc.pl. [dostęp 20.07.2015 r.]
  3. Dosłownie wskazany jako Antoni Kociełowski: Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994, s. 41.
  4. Liturgiczna Służba Ołtarza - ministranci. franciszkanie.esanok.pl. [dostęp 25.11.2015 r.]
  5. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 20.07.2015 r.]
  6. Lista członków wrocławskiego Koła Towarzystwa. tpsizs.sanok.pl. [dostęp 20.07.2015 r.]
  7. Stanisław Turkowski. Nekrolog. Gazeta Wyborcza, 24.12.2010 r. [dostęp 20.07.2015 r.]
  8. Życie uładzone, prawe, mądre. Ks. infułat dr Stanisław Turkowski obchodzi 65. rocznicę kapłaństwa. „Wrocławski Gość Niedzielny”, Nr 26/613 z 01.07.2007 r.
  9. Jan Zacharski: Pięć lat wspólnoty sanoczan we Wrocławiu. nowezycie.archidiecezja.wroc.pl. [dostęp 17.11.2014 r.]
  10. Zdzisław Peszkowski: Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 64-71.
  11. Jan Zacharski. Jubileusz niezwykłego kapłana. „Tygodnik Sanocki”. Nr 31 (560), s. 6, 02.08.2002 r.
  12. Piotr Pęcak. O księdzu Stanisławie Turkowskim. Kapłan na trudne czasy.... „Tygodnik Sanocki”. Nr 13 (438), s. 11, 31.03.2000 r.
  13. a b c d e Wincenty Urban. 30-lecie Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu (1947–1977). „Colloquium Salutis. Wrocławskie Studia Teologiczne”. 15, s. 229, 1983.

Oceń: Stanisław Turkowski

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:12