UWAGA! Dołącz do nowej grupy Sanok - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Stanisław Budweil

Kultura i sztuka

Stanisław Budweil, urodzony 9 września 1874 roku w Sanoku, to postać wyjątkowa, która zaznaczyła swoją obecność w wielu dziedzinach życia społecznego oraz kultury w Polsce. Zmarł 19 maja 1927 roku w Rymanowie.

Był nie tylko polskim urzędnikiem skarbowym, ale także aktywnym działaczem sokolim, osobą zaangażowaną w promowanie idei ruchu sokolego, który miał istotne znaczenie dla rozwoju patriotyzmu i zdrowego trybu życia wówczas.

Jego pasje sięgały również muzyki; Budweil był muzykiem, dyrygentem oraz chórmistrzem, co świadczy o jego szerokich zainteresowaniach oraz talencie artystycznym. Jego życiorys to przykład wielostronnej działalności i zaangażowania w różnorodne aspekty życia społecznego.

Życiorys

Stanisław Budweil przyszedł na świat 9 września 1874 roku w Sanoku. Był synem Jana Feliksa Budweila, który pełnił rolę sierżanta powiatowego oraz oficjała ewidencyjnego C. K. Obrony Krajowej przy starostwie powiatu sanockiego, aż do śmierci w 1899 roku. Matką Stanisława była Amelia, znana również jako Aurelia, z domu Umlauf, która zmarła w 1922 roku. Budweil miał dwie siostry: Kamilę Joannę, urodzoną w 1880 roku, która w 1905 roku poślubiła Włodzimierza Sulimę Popieła i zmarła w 1909, oraz Elwinę Augustę Stefanię, ur. około 1884 roku, zamężną z Józefem Ostrowskim, profesorem C. K. Gimnazjum w Sanoku.

Stanisław rozpoczął swoją edukację w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie ukończył IV klasę w 1888 roku, a V klasę w 1890 roku. Następnie kontynuował naukę w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu. Po ukończeniu edukacji w tych szkołach, zapisał się na Uniwersytet Franciszkański we Lwowie oraz do Konserwatorium Lwowskiego, gdzie miał zaszczyt być uczniem znanego kompozytora Jana Galla.

Około 17 listopada 1896 roku, w okresie zaboru austriackiego, wziął udział w c. k. służbie cywilnej. Jego kariera zawodowa rozpoczęła się w urzędzie starostwa c. k. powiatu sanockiego, gdzie najpierw pracował jako praktykant w głównym urzędzie podatkowym. Z czasem awansował na adiunkta, a następnie asystenta i oficjała podatkowego, zajmując te stanowiska w oddziałach podatkowych do około 1910 roku.

W Sanoku Stanisław poświęcił się również działalności muzycznej, kierując chórem liczącym około 40 osób oraz biorąc aktywny udział w Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. Był członkiem tego towarzystwa już od 1906 roku, pełniąc różne funkcje, od zastępcy wydziałowego po dyrygenta orkiestry i chóru mieszanego. Ponadto, jego pasją był sport rowerowy; w lipcu 1896 roku odbył się wyścig, w którym z Krosna do Rymanowa pokonał 19,5 km w czasie 42 minut, odnosząc zwycięstwo.

20 stycznia 1897 roku Stanisław został członkiem Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku. Aktywnie uczestniczył w działalności artystycznej w zespole Towarzystwa Muzyczno-Dramatycznego „Gamba”, które zostało założone przez Mariana Kawskiego oraz Maksymiliana Słuszkiewicza. Grupa ta działała w gmachu PTG „Sokół” przy ulicy Mickiewicza, gdzie rozwijała się kultura muzyczna i teatralna Sanoka. Budweil grał na kontrabasie w kameralnym zespole, w którym doradcą artystycznym był kapelmistrz 2 Pułku Strzelców Podhalańskich, porucznik Maksymilian Firek.

W lipcu 1904 roku był członkiem komitetu organizacyjnego Krajowego Zjazdu Strażackiego w Sanoku, a także członkiem Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka. Został skarbnikiem Spółki spożywczej „Konsum”, powołanej w 1919 roku, a w 1907 roku dołączył do wydziału Czytelni Chrześcijańskiej „Ogniwo” w Sanoku.

W czasie I wojny światowej przebywał z bliskimi w Starym Mieście na Morawach, począwszy od 19 września 1914 roku. Związał się z życiem osobistym, poślubiając Stanisławę z domu Jankiewicz 6 maja 1900 roku. Małżeństwo to doczekało się dwóch córek, Janiny Justyny (ur. 1901) i Heleny Kazimiery (ur. 1905, zmarła na gruźlicę 8 października 1921) oraz dwóch synów: Jerzego Adama (ur. 3 maja 1912) i Stanisława (ur. 1918). Obaj synowie ukończyli Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku.

Stanisław Budweil zmarł 19 maja 1927 roku w Rymanowie. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku, gdzie jego nagrobek zdobią rzeźby sokoła, liry oraz order. Niestety, jedno ze skrzydeł sokoła zostało z czasem utracone.

W 2014 roku z okazji 125-lecia „Sokoła” w Sanoku, wydano publikację pt. Śpiewnik sokoli. 125 lat historii „Sokoła” w Sanoku 1889–2014, która zawierała fragmenty śpiewnika autorstwa Stanisława Budweila z 1905 roku, przeznaczonego dla członków kółka śpiewackiego „Sokoła” w Sanoku.

Odznaczenia

Stanisław Budweil był wyróżnioną postacią, której odznaczenia świadczą o zasługach w służbie publicznej. Poniżej przedstawiamy listę jego nagród uzyskanych w czasie istnienia Austro-Węgier:

  • Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1912),
  • Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1912).

Przypisy

  1. Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 52.
  2. Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: 1991, s. 16–17.
  3. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 145.
  4. Literatura dotycząca Sokoła. sokolsanok.pl, 02.06.2014 r. [dostęp 03.11.2016 r.]
  5. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 200.
  6. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 292.
  7. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 119.
  8. Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29.11.2009 r. [dostęp 15.03.2016 r.]
  9. Obchód Grunwaldzki w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 186, s. 2, 21.07.1907 r.
  10. Walne Zgromadzenia Tow. „Sokół”. „Gazeta Sanocka”. Nr 169, s. 3, 24.03.1907 r.
  11. Kronika. Muzyka kościelna w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 2, s. 2, 10.01.1904 r.
  12. Kronika. Wyścig kolarski z Krosna do Rymanowa. „Gazeta Sanocka”. Nr 69, s. 4, 16.07.1896 r.
  13. Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 137.
  14. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 42.
  15. Szematyzm galicyjskich władz i urzędów skarbowych na rok 1914. Lwów: Prezydyum Krajowej Dyrekcyi Skarbu, 1914, s. 52.
  16. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 50.
  17. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. s. 50.
  18. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 51.
  19. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 50.
  20. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 49.
  21. Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za lata 1914., 1915., 1916., 1917., 1918. i 1919. Sanok: 1920, s. 19.
  22. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 263.
  23. Kronika. Koło Pań Towarzystwa Szkoły ludowej w Sanoku – Wieczorek ku czci Mickiewicza. „Gazeta Sanocka”. Nr 1, s. 3, 01.01.1904 r.
  24. Sprawozdanie C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1888. Sanok: Fundusz Naukowy, 1888, s. 94.

Oceń: Stanisław Budweil

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:19