Roman Ślączka

---

Życiorys

Roman Tadeusz Ślączka przyszedł na świat 19 lipca 1895 roku w Sanoku. Był potomkiem Wojciecha Ślączki (1851–1925), znanego adwokata oraz działacza niepodległościowego, i Bronisławy z domu Mysłowskiej (1856–1903). W jego rodzinie znalazło się także czworo rodzeństwa: Kazimierz (1885–1971, inżynier oraz oficer wojskowy, przed 1939 rokiem z Gdyni), Zofia Klara (1887–1890), Janina Aleksandra (1889–1979, nauczycielka) oraz Sylwia Klementyna (1891–1893). Szczególnie wyróżniał się Aleksander Wojciech (1893–1940), lekarz, który odegrał kluczową rolę w polskiej neurochirurgii, będąc kapitanem Wojska Polskiego i ofiarą zbrodni katyńskiej. Jego ojcem chrzestnym został dr Kazimierz Smorągiewicz. Rodzina Ślączków mieszkała w kamienicy przy ulicy Tadeusza Kościuszki w Sanoku.

W 1913 roku Roman uzyskał maturę w C.K. Gimnazjum Męskim w Sanoku, gdzie w jego klasie uczyli się m.in. Jan Bratro, Władysław Brzozowski, Stanisław Szwed oraz Władysław Zaleski. W trakcie nauki w szkole stał się jednym z pionierów skautingu w Sanoku, który rozpoczął działalność w sposób tajny w roku szkolnym 1910/1911, co zapoczątkowało ruch harcerski w mieście. Jesienią 1910 roku był jednym z harcerzy, którzy złożyli swoje pierwsze przysięgi w lesie nieopodal Trepczy. W 1911 wziął udział w założeniu drużyny skautowej im. Stanisława Żółkiewskiego, która działała pod auspicjami Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W roku szkolnym 1912/1913 Roman dowodził jednym z trzech plutonów, a po maturze pełnił funkcję drużynowego. Liczba skautów w tym czasie wzrosła z zaledwie 10 w 1910 roku do około 120 w 1912/1913 roku.

Po ukończeniu szkoły, Roman planował rozpocząć studia na akademii górniczej, jednak w 1913 roku podjął naukę w Wiedniu. W październiku 1918 roku, w końcowym okresie I wojny światowej, przebywał na urlopie w Sanoku. Po przejęciu lokalnej władzy przez Polaków w listopadzie, uczestniczył w usuwaniu austriackich rządów z miasta. Jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej w latach 1918-1919. Do 1920 roku zyskał tytuł doktora praw, a Rada Miejska w Sanoku w uchwale z 16 października 1920 roku uznała go za mieszkańca gminy Sanok. Wówczas pracował jako praktykant sądowy.

W drugiej połowie lat 20. XX wieku był aktywnym członkiem koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Sanoku, gdzie pełnił rolę sekretarza. W latach 30. Roman był właścicielem rodzinnej kamienicy przy ulicy Kościuszki. Zgodnie z dokumentami z 1928 roku, jako aplikant u dr. Edwarda Stenzla we Lwowie, stał się członkiem nadzwyczajnym Oddziału Lwów Związku Adwokatów Polskich. W tym samym roku został wpisany na listę adwokatów w okręgu Izby Adwokackiej we Lwowie, gdzie praktykował między innymi przy ulicy Listopada 35. 31 marca 1931 roku został wybrany na zastępcę członka rady dyscyplinarnej Izby Adwokackiej w Lwowie, a w latach 30. aktywnie uczestniczył w działalności Sokoła – Macierzy.

W dniu 7 lipca 1936 roku, Roman znalazł się na liście adwokatów w okręgu Izby Adwokackiej w Poznaniu, pracując w Gdyni przy ulicy 10 lutego 24 do 1939 roku. Jako dziennikarz był korespondentem dla „Warszawskiego Dziennika Narodowego”, w którym relacjonował pierwszy rejs transatlantyku „MS Piłsudski” we wrześniu 1935 roku. Oprócz tego publikował artykuły dotyczące Gdyni. Angażował się również w działalność Stronnictwa Narodowego, a w 1936 roku został wybrany na ławnika zarządu Towarzystwa Budowy Bazyliki Morskiej w Gdyni.

Po zakończeniu II wojny światowej, Roman osiedlił się w Iwoniczu-Zdroju z swoją rodziną. Po pojawieniu się frontu wschodniego i odejściu niemieckich wojsk w 1944 roku, wrócił do rodzinnego Sanoka, gdzie przez kilka tygodni mieszkał w domu rodziny Jana Rajchla przy ulicy Kościuszki. W tym okresie zarabiał ucząc języka angielskiego, a za namową Jadwigi Zaleskiej zdecydował się zostać nauczycielem w przywróconym gimnazjum. W październiku 1944 roku uczestniczył w powojennej radą pedagogicznej, zostając członkiem Komitetu Odbudowy Gimnazjum oraz pełniąc rolę skarbnika. W ramach swojej pracy zobowiązał się do wydania w sanockiej drukarni Franciszka Patały podręcznika do nauki języka angielskiego autorstwa Tadeusza Grzebieniowskiego.

W okresie Polski Ludowej około 1945 roku rodzinna kamienica w Sanoku została wynajęta poczcie, a w tym miejscu pod adresem ul. Kościuszki 26 znajduje się do dziś oddział główny Poczty Polskiej. W 1946 roku Roman zamieszkał w Gdyni przy ul. Skwer Kościuszki 16, gdzie kontynuował pracę jako adwokat. W 1947 roku, decyzją Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym na Wybrzeżu, został skazany na sześć miesięcy obozu pracy z powodu nadużyć związanych z reprywatyzacją. W 1949 roku był adwokatem Domu Bawełny i wiele lat pracował jako radca prawny w Polskiej Zjednoczonej Korporacji Bałtyckiej w Gdyni. Był współzałożycielem i radcą prawnym Izby Arbitrażowej Bawełny.

W latach 50. Roman mieszkał na ulicy Wojewódzkiej 31 w Gdyni. Po dość krótkiej chorobie, zmarł 21 stycznia 1967 roku w Gdyni i został pochowany na cmentarzu Witomińskim 23 stycznia 1967 roku. W dniu 18 lutego 1928 roku w Sanoku poślubił Janinę Marię Helenę Konstantynowicz, pochodzącą z Dynowa (1903–1991) i doczekał się dwóch synów: Wojciecha (1928–2015, doktor nauk przyrodniczych) oraz Andrzeja (1931-2023, profesor geologii).

Publikacje

Roman Ślączka, ważna postać w historii Sanoka, jest autorem licznych publikacji, które dokumentują różne aspekty życia społecznego i kulturalnego regionu. Poniżej przedstawiamy zarys jego najistotniejszych prac:

• Pierwsze trzy lata skautingu w Gimnazjum w Sanoku (1910–1913), zawarte w Księdze pamiątkowej Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958 (1958),
• „Kółko przyrodników” przy czytelni gimnazjalnej w Sanoku w latach 1909–1913, także w Księdze pamiątkowej Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958 (1958),
• Reaktywowanie gimnazjum w Sanoku po drugiej wojnie światowej, opublikowane w „Roczniku Sanockim” Tom I (1963),
• Jak się obywatele sanoccy przed 500 laty procesowali…, ukazujące się w „Roczniku Sanockim” Tom II (1967).

Warto również wspomnieć, że Roman Ślączka stworzył pamiętniki związane z przejmowaniem władzy przez Polaków na zakończenie I wojny światowej w Sanoku oraz wspomnienia dotyczące sanockiego drukarza Karola Pollaka. Jego prace mają duże znaczenie dla zachowania lokalnej historii oraz kultury.

---

Oceń: Roman Ślączka

---