Józef Karol Winter, urodzony 9 września 1900 roku w Sanoku, był osobą o niezwykłych dokonaniach w dziedzinie prawa. Jako prawnik i sędzia, swoją karierę zawodową poświęcił sprawiedliwości i służbie publicznej. Warto wspomnieć, że jednocześnie pełnił również rolę porucznika rezerwy artylerii w Wojsku Polskim.
Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie. Józef Winter zginął w tragicznych okolicznościach, będąc jedną z ofiar zbrodni katyńskiej, co miało miejsce w dniach 22 lub 23 kwietnia 1940 roku w Katyniu. Jego historia jest przykładem ofiarności i oddania, które towarzyszyły wielu Polakom w tamtych burzliwych czasach.
Życiorys
Józef Winter przyszedł na świat w rodzinie, której głową był Józef, zmarły w 1913 roku, pełniący funkcję urzędnika prokuratorii, oraz Maria Kmiotek, jego żona. W rodzinie tej dorastał także jego brat, Janina Michalina, która przyszła na świat w 1906 roku, a w 1926 roku poślubiła sierżanta Wojska Polskiego, Franciszka Piróga.
W roku 1911 rozpoczął naukę w Gimnazjum Męskim w Sanoku. W czasie końcowych dni I wojny światowej, będąc uczniem klasy maturalnej, w październiku 1918 roku postanowił ochotniczo zgłosić się do milicji. 3 listopada tego samego roku dołączył do 3 Batalionu Strzelców Sanockich. W jego szeregach od 15 listopada brał udział w walkach polsko-ukraińskich, w tym m.in. w rejonie Chyrowa. Niestety, w marcu 1919 roku zapadł na zapalenie płuc, co zmusiło go do powrotu do Sanoka pod koniec miesiąca. 8 kwietnia 1919 roku został zwolniony z wojska, a następnie dokończył swoje kształcenie, zdając 18 stycznia 1919 roku egzamin maturalny w Państwowym Gimnazjum w Sanoku.
W roku akademickim 1919/1920 podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, które były przeplatane jego działalnością wojskową. W czerwcu 1920 roku postanowił wstąpić do wojska i uczestniczył w walkach wojny polsko-bolszewickiej jako członek 6. pułku artylerii ciężkiej, co zostało nagrodzone odznaczeniem z tego tytułu. Następnie, w lipcu 1920 roku, został przydzielony do Obozu Akademickiego Podchorążych Rezerwy Artylerii w Poznaniu, gdzie zakończył kurs 11 listopada tego samego roku, a jego stopień to podchorąży.
Po ukończeniu studiów prawniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1926 roku, przeprowadził się do Tarnowa, gdzie zamieszkał przy ulicy Katedralnej 2. Na początku swojej kariery pracował jako asesor notarialny, jednak w 1930 roku zdał egzamin sędziowski i rozpoczął pracę jako sędzia w sądzie grodzkim w Tarnowie.
13 maja 1925 roku otrzymał awans na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 grudnia 1920 roku. Został przydzielony do 6. pułku artylerii polowej w Krakowie, gdzie w 1925 roku odbył ćwiczenia wojskowe. Niebawem został przydzielony do 3. pułku artylerii polowej w Zamościu, a 29 stycznia 1929 roku do 7. pułku artylerii polowej. W 1930 roku uczestniczył w kursie łączności w Centrum Wyszkolenia Łączności, natomiast 29 stycznia 1932 roku otrzymał awans na stopień porucznika w korpusie oficerów rezerwy artylerii, zdobywając 140. lokatę, a także w tym samym roku brał udział w ćwiczeniach wojskowych jako dowódca plutonu łączności w 7. pułku artylerii lekkiej.
Gdy wybuchła II wojna światowa, aktywnie uczestniczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę 17 września został aresztowany przez wojska radzieckie i przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Prawdopodobnie 21 lub 22 kwietnia 1940 roku został przewieziony do Katynia, gdzie został rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz agentów NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Józef Winter pozostawił po sobie żonę oraz dziecko.
Upamiętnienie
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej, Aleksander Szczygło, dokonał pośmiertnego awansu Józefa Wintera do stopnia kapitana. Uroczyste ogłoszenie awansu miało miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas wydarzenia pod nazwą „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
W dniu 18 kwietnia 2009 włączono go w akcję „Katyń… pamiętamy” / „Katyń… Ocalić od zapomnienia”. Wówczas w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zasadzono 21 Dębów Pamięci. Wśród tych dębów posadzony został również dąb upamiętniający Józefa Wintera. Zasadzania dokonał ks. prałat dr Andrzej Skiba, będący proboszczem parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
Odznaczenia
Józef Winter był zasłużonym żołnierzem, który otrzymał liczne odznaczenia za swoje bohaterstwo i służbę dla ojczyzny.
- medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921,
- medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości.
Przypisy
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010 r.
- Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4-13, Nr 17 (299) z 26.04.2009 r.
- Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 17 (911) z 24.04.2009 r.
- Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 25.02.2014 r.]
- Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 106.
- Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 151.
- XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921 r., s. 34.
- Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989 r.
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 05.08.2014 r.]
- Okręg Tarnowski. katynpamietamy.pl. [dostęp 25.02.2014 r.]
- Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 06.03.2016 r.]
- Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011 r.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 01.02.1932 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Tadeusz Słotołowicz | Jan Władysław Olszewski | Julian Nowomiejski | Roman Ślączka | Piotr Burzyński | Bartłomiej Rychter | Ryszard Paszkiewicz | Bolesław Mozołowski | Natan Nebenzahl | Wacław Szomek | Barbara Adamiak | Jerzy Augustyński (prawnik)Oceń: Józef Winter