Natan Jakub Nebenzahl, znany również jako Nathan, urodził się 5 kwietnia 1865 roku w Sanoku, w Polsce. Jego życie i osiągnięcia odzwierciedlają znaczną rolę, jaką odegrał w swojej społeczności jako polski Żyd.
Był nie tylko doktorem praw, ale również adwokatem, co świadczy o jego głębokiej wiedzy w dziedzinie prawa. Ponadto pełnił funkcję urzędnika, co podkreśla jego zaangażowanie w sprawy publiczne.
Jako właściciel ziemski, Natan Nebenzahl był również związany z lokalnym środowiskiem rolniczym, co dodatkowo wzbogaca jego profil życiowy o różnorodne aspekty działalności społecznej i gospodarczej.
Życiorys
Natan Jakub Nebenzahl przyszedł na świat 5 kwietnia 1865 roku w Sanoku. Był synem Marii i Feiwela, który również znany był pod różnymi nazwiskami, takimi jak Feibel, Föbus, Foebus czy Feywel. W miejscowym życiu społecznym odgrywał aktywną rolę, pełniąc funkcję radnego oraz będąc członkiem Rady Szkolnej Okręgowej w Sanoku. Miał brata Samuela, który również urodził się w 1872 roku i podjął studia prawnicze.
Natan ukończył C. K. Gimnazjum w Przemyślu, gdzie uzyskał maturę w 1882 roku. Następnie podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. W trakcie nauki aktywnie działał w żydowskim stowarzyszeniu studenckim „Związek”, a po jego secesji był jednym z założycieli nowej organizacji „Ognisko”. Po uzyskaniu stopnia doktora praw, w 1894 roku objął stanowisko c. k. adiunkta kolejowego w Lwowie.
Kiedy Natan pracował jako koncypient adwokacki, w 1895 roku wpisano go do gminy Sanok na mocy uchwały Rady Miejskiej. Wkrótce potem został adwokatem i rozpoczął praktykę w kancelarii Erazma Łobaczewskiego. Poza tym, 15 października 1896 roku otworzył własną kancelarię adwokacką w miejscu zamieszkania rodziny Nebenzahl w Sanoku. Około 1900 roku zaczął pracować jako adwokat w okręgu C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku, a jego biuro mieściło się przy ulicy Tadeusza Kościuszki. Działalność tę kontynuował przez kilka lat, a w 1913 roku został wybrany na przysięgłego zastępcę w C. K. Sądzie Obwodowym.
W sierpniu 1900 roku dołączył do komitetu mieszczańskiego w Sanoku, który organizował wybory do Sejmu Krajowego Galicji, a szybko stał się kandydatem do VIII kadencji Sejmu, reprezentując stronnictwo demokratyczne. Nebenzahl, jako człowiek, który pomimo żydowskiego pochodzenia, identyfikował się jako Polak, w latach 1900-1910 był również radnym Rady Miasta Sanoka. W okresie swojej działalności jako radny zaproponował przeznaczenie kwoty 50 koron na pomoc dla dzieci w Wrześni, których rodzice zostali skazani.
W ciągu swojej kariery w Sanoku, reprezentował miasto na zjeździe delegatów ochotniczych straży pożarnych w lipcu 1904 roku. Był zwolennikiem współpracy pomiędzy lokalnymi Żydami a galicyjskimi demokratami. Po dymisji burmistrza Sanoka, Aitala Witoszyńskiego, pełnił rolę zastępcy burmistrza do 1907 roku, gdzie drugim zastępcą był Feliks Giela. W początkach XX wieku był również właścicielem tabularnym w Paszowej.
Na początku października 1904 roku, wspólnie z Emanuelem Herzigiem, nabył dobra Kielanowice za 200 tys. koron. W 1913 roku objął zarząd nad spółką naftową „Frida”. Ponadto, do 1912 roku pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Rękodzielników Żydowskich „Jad Charuzim” w Sanoku i był członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Uczestniczył także w jubileuszowym I Zlocie Sokolim w 1892 roku poświęconym 25-leciu tego Towarzystwa.
Natan Nebenzahl był również aktywny w wielu organizacjach, m.in. w Kółku Dramatyczno-Muzycznym w Sanoku oraz w Krajowym Zjeździe Strażackim. Zaangażowany był w działalność Kasy Oszczędności Miasta Sanoka i Towarzystwa Upiększania Miasta. Po pewnym czasie osiedlił się w Wiedniu, gdzie 11 listopada 1937 roku otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za działalność społeczną. Jego żona, Luiza z domu Lindenbaum, zmarła w 1931 roku. Mieli troje dzieci: Franciszkę, Kasimira Schorr-Nebenzahl oraz Henryka, który urodził się w 1905 roku. Po 1938 roku Natan mieszkał w Krakowie przy alei Grottgera 1, pozostając wdowcem i właścicielem dóbr.
Przypisy
- Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 141, 142, 144, 146, 148. ISBN 978-83-939031-1-5.
- Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 71. ISBN 83-909787-8-4.
- Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 351 (poz. 40).
- Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 352 (poz. 62).
- Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 135 (Zaświadczenie zamieszkania wydane 9.02.1939 r. w Krakowie).
- Protokoły posiedzeń Rady Miejskiej w Sanoku od 20.01.1898 - 20.12.1899 roku. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 195. [dostęp 12.12.2021 r.]
- Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 428.
- Gospodarz. Kalendarz „Wydawnictwa im. Tadeusza Kościuszki” na rok Pański 1908. Kraków: 1908, s. XXIX (199).
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 143.
- Haliczanin. Kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Galicyy na rok Pański 1904. Lwów: 1904, s. 62.
- Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 67 z 12 lipca 1896.
- Z Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 27 z 3 lipca 1904.
- Z Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 6 z 7 lutego 1904.
- Kronika krajowa. Z ruchu wyborczego. „Słowo Polskie”, s. 4, Nr 391 z 23 sierpnia 1900.
- M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410.
- Odznaczeni w dniu 11 listopada. „Nowy Dziennik”, s. 15, Nr 312 z 13 listopada 1937.
- List of the Jewish Members of the Town Council of Sanok Over the 70 Year Period 1868 – 1939. jewishgen.org. [dostęp 06.11.2016 r.]
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 102.
- Dziennik urzędowy. „Gazeta Lwowska”, s. 11, Nr 89 z 21.04.1897 r.
- Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 1, s. 4, 6 stycznia 1895.
- ZZR. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, s. 348.
- Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 39 z 21 września 1913.
- Louise Nebenzahl. geni.com. [dostęp 05.04.2015 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Wacław Szomek | Jerzy Augustyński (prawnik) | Barbara Adamiak | Józef Winter | Tadeusz Słotołowicz | Jan Władysław Olszewski | Julian Nowomiejski | Roman Ślączka | Piotr Burzyński | Bartłomiej Rychter | Bolesław Mozołowski | Ryszard PaszkiewiczOceń: Natan Nebenzahl