Jerzy Augustyński (prawnik)

---

Życiorys

Pochodzenie i wykształcenie

Jerzy Augustyński przyszedł na świat 22 marca 1908 roku w Sanoku. Był synem Jana Augustyńskiego oraz Stefanii, z domu Nalepa (1878-1965), a także wnukiem Wojciecha Augustyńskiego, który pełnił funkcję wójta Odporyszowa. Z rodziną dzielił dzieciństwo z młodszym bratem Witoldem. W trakcie I wojny światowej, rodzina przebywała w Salzburgu, gdzie ojciec Jerzego zajął się organizowaniem polskiego szkolnictwa dla uchodźców z Małopolski. Po zakończeniu wojny, Augustyńscy wrócili do Sanoka, gdzie jego ojciec brał udział w rozbrajaniu wojsk austriackich.

W roku 1920, jako zdolny uczeń, Jerzy ukończył z wyróżnieniem II klasę Państwowego Gimnazjum w Sanoku. W tym okresie, jego ojciec, jako profesor w tej szkole, został delegowany z grupą innych nauczycieli do pracy w polskich placówkach edukacyjnych na dawnych ziemiach zaboru pruskiego. W związku z tym, w połowie marca 1920 roku, rodzina przeprowadziła się najpierw do Nakła, a później do Grudziądza, gdzie ojciec był dyrektorem tamtejszego gimnazjum. Jerzy zakończył Gimnazjum Klasyczne w Grudziądzu w 1926 roku, a po ukończeniu nauki osiedlił się wraz z rodzicami w Gdańsku. Wspierał działalność społeczną rodziców, czynnie angażując się w życie gdańskiej Polonii. Jego ojciec był dyrektorem Gimnazjum Polskiego oraz wiceprezesem Polskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku, a matka prowadziła Towarzystwo Polek, odpowiedzialne za świetlice dla polskiej młodzieży. Rodzina Augustyńskich była blisko związana ze Stanisławą Przybyszewską, której Stefania Augustyńska była przyjaciółką i opiekunką. Witold Augustyński był osobistym uczniem pisarki oraz znał jej ojca, Stanisława Przybyszewskiego.

Praca zawodowa i społeczna

W 1930 roku, Jerzy rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Ekonomii Sorbony w Paryżu. W stolicy Francji zawarł małżeństwo z Allą (ur. 9 lutego 1909, zm. 1 maja 1979), z którą doczekał się syna Jerzego Augustyńskiego, fotografika i autora filmów dokumentalnych. Po skończeniu studiów, podjął pracę w Polskiej Agencji Eksportu Drewna (Paged) w Gdyni. W latach 1936-1939 mieszkał w Sopocie, na ulicy Eisenhardtstraße 7 (obecnie ul. Chopina), w dwupiętrowej willi wzniesionej w 1905 roku przez sopocką firmę projektowo-budowlaną Wilhelma Lippke. W bliskim sąsiedztwie z jego domem znajdował się Dom Polski, który pełnił rolę centrum życia sopockiej Polonii.

Jerzy Augustyński był aktywny w działaniach społeczno-oświatowych, pełniąc funkcję kierownika Misji Dworcowej i Portowej, wiceprezesa Koła Pracy Kobiet, a także członka Polskiego Związku Zachodniego oraz Gminy Polskiej. Był również zaangażowany w Koło Przyjaciół Harcerstwa i Związek Pracowników Kupieckich. Pełnił obowiązki kierownika świetlicy polskiej na Oruni, której celem było „zapewnienie rozrywki młodzieży polskiej oraz prezentowanie jej geografii i historii kraju, tworząc przestrzeń dla polskiego folkloru”. Każda świetlica miała swój unikalny styl regionalny i gromadziła przede wszystkim młodzież robotniczą zatrudnioną w firmach niemieckich, co stawiało przed organizatorami wyzwanie właściwego kształtowania postaw w duchu polskości. Organizowano tam różnego rodzaju wydarzenia, w tym pogadanki, wieczornice oraz przedstawienia amatorskie, przy znacznym wkładzie Jana Augustyńskiego w rozpowszechnianie polskiej literatury i kultury. Główną protektorką świetlic była Leonia Papée, żona komisarza generalnego oraz siostra majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala” Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.

Śmierć

Po wybuchu II wojny światowej, Jerzy Augustyński wstąpił do ochotniczego oddziału obrony Gdyni, gdzie został aresztowany 14 września 1939 roku. Przez długi czas przebywał w różnych miejscach, w tym w obozie tzw. Sammelkonzentrationslager der polnischen Intelligenz, który zorganizowano w Etapie Emigracyjnym w Gdyni-Grabówku, oraz w gdańskim więzieniu, a od listopada w zakładzie karnym w Wejherowie. Jerzy Augustyński został brutalnie zamordowany w Piaśnicy koło Wejcherowa 11 listopada 1939 roku. Zostawił po sobie sześcioletniego syna Jerzego oraz żonę Allę. W 1946 roku dokonano ekshumacji jego zwłok, które umieszczono w trumnie nr 150 i pochowano w zbiorowej mogile w Piaśnicy, w lesie Piaśnickim, w grupie A.

---

Oceń: Jerzy Augustyński (prawnik)

---