Wójtostwo (Sanok)

---

Historia

W historii Sanoka, szczególnie istotne były przywileje lokacyjne, które sięgają XIV wieku, kiedy to w mieście władzę sprawował wójt dziedziczny. Nazwa Wójtostwa ma swoje źródło w obszarze podmiejskim, gdzie znajdował się folwark wójtowski. Wójtowie sanoccy czerpali stąd swoje dochody.

Warto zwrócić uwagę na wydarzenia z 1849 roku, kiedy to w trakcie przejazdu wojsk rosyjskich do Węgier, najeźdźcy zażądali 100 korców owsa, grożąc spaleniem miasta. W związku z tym, władze miejskie w obliczu braku zboża oraz funduszy, musiały odstąpić podsanockiemu właścicielowi ziemskiemu, Janowi Tchorznickiemu, teren Wójtostwa w zamian za owies.

W XIX wieku, ze względu na zagrożenie powodziowe spowodowane wylewami rzeki San, równinna powierzchnia Wójtostwa nie nadawała się do zabudowy. W 1879 roku zamieszkiwała tam Kornelia Tchórznicka, a do końca XIX wieku właścicielem dóbr stała się Józefa Rylska. Na początku nowego stulecia, w 1897 roku, miasto zorganizowało na terenie Wójtostwa nową targowicę, rzeźnię oraz place przeznaczone dla wojska. W rezultacie regulacji rzeki oraz wykonania robót zabezpieczających, możliwe stało się budownictwo komunalne i mieszkaniowe, które się rozwijało na początku XX wieku.

W okresie przedwojennym, w latach 30. XX wieku, w okolicy ulicy Kiczury funkcjonowała cegielnia parowa należąca do Antoniego Wilka. W 1959 roku powstał most wiszący, znany jako kładka, który łączył Wójtostwo z Białą Górą na prawym brzegu rzeki. W 1977 roku, a po remoncie w 1981 roku, zbudowany został obecny Most Białogórski, co znacznie poprawiło komunikację w regionie.

Po roku 1960, tereny rolne w obrębie dzielnicy zostały przekształcone w kompleks bloków mieszkalnych, realizowanych przez Sanocką Spółdzielnię Mieszkaniową oraz Zakłady Przemysłu Gumowego „Stomil”. W latach 70. miała miejsce budowa osiedla, znanego jako osiedle Traugutta, co wiązało się z działalnością Sanockiego Przedsiębiorstwa Budowlanego. W 1989 roku, na mocy uchwały Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, zmieniono nazwę dzielnicy z os. Traugutta na Wójtostwo, a główną arterię dzielnicy, ulicę Długą, przekształcono w ulicę Jana Pawła II.

W kontekście nazewnictwa dzielnicy, w przeszłości pojawiały się różne formy, takie jak „Wójtostwo” i „Wójtowstwo”. W późniejszych latach używali ich m.in. historyk Adam Fastnacht oraz znawca Sanoka Stefan Stefański. Niestety, w wyniku błędu w uchwale rady miasta z 25 września 1991 roku, nazwa „Wójtostwo” została błędnie zastąpiona formą „Wójtowstwo” i taki zapis można zobaczyć w oficjalnych dokumentach oraz na tabliczkach z nazwami ulic.

Od 1 stycznia 2023 roku, do granic miasta Sanoka, dołączono 102 hektary terenu z sołectwa Trepcza, co miało wpływ na rozwój i przyszłość dzielnicy Wójtostwo.

Położenie

Obszar położony jest w północnej części miasta Sanok, wzdłuż drogi krajowej nr 28. Na północno-zachodniej granicy tej dzielnicy znajduje się wieś Trepcza, a wschodnią stronę ogranicza malownicza rzeka San.

Znajdująca się przy głównej ulicy, noszącej imię Jana Pawła II, która przebiega centralnie przez dzielnicę, wyróżnia się między innymi kościół parafialny pw. Chrystusa Króla. Również na tym obszarze działa Miejska Komunikacja Samochodowa w Sanoku, stanowiąca część Sanockiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej (SPGK).

Osiedla

W okolicach Sanoka znajduje się wiele różnorodnych osiedli, które mają swoje unikalne cechy i atrakcje. Warto szczególnie zwrócić uwagę na:

• Biała Góra (w tym Skansen),
• os. Jana Pawła II,
• os. Sierakowskiego,
• os. Sadowa,
• os. Armii Krajowej,
• os. Kiczury.

Wzdłuż tych osiedli rozciągają się malownicze tereny, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Informacje zawarte powyżej opierają się na publikacjach dotyczących Sanoka, w tym na planach miasta wydanych w Warszawie oraz Sanoku w latach 1991, 1996 i 2007.

Szkoły

Na terenie dzielnicy zorganizowano kilka placówek edukacyjnych, które odgrywają istotną rolę w lokalnej społeczności.

• Przy ulicy Jana Pawła II 25 znajduje się Szkoła Podstawowa nr 7, która została otwarta 1 września 1975 roku. Budowę obiektu zrealizowało Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane. W późniejszym czasie w tym samym miejscu funkcjonowało Gimnazjum nr 4 im. 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Sanoku, a po reformie edukacji w 2017 roku przekształcono je w Szkołę Podstawową nr 9.
• Przy ulicy Sadowej 12 znajduje się Szkoła Podstawowa nr 8, która została oddana do użytku w 1986 roku. Roboty budowlane także w tym przypadku wykonało Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane. W 2008 roku placówka została przemianowana na Szkołę Podstawową nr 4, a jej patronem stał się ks. Zdzisław Jastrzębiec Peszkowski.

Obiekty

Ogród jordanowski, który przyciąga uwagę swoim prostokątnym kształtem, zajmuje obszar o wielkości około 2 ha. Jego granice wyznaczają cztery ulice: ul. Jana Pawła II (wcześniej ul. Długa), ul. Mariana Langiewicza, ul. Romualda Traugutta oraz ul. Wiśniowa. Historia tego miejsca sięga lat 70., kiedy to Spółdzielnia Mieszkaniowa „Bieszczady” w Sanoku rozpoczęła jego zagospodarowanie. Oficjalne oddanie ogrodu do użytku miało miejsce w 1978 roku, a teren ten był wcześniej własnością rodziny Franciszka Lurskiego.

---

Oceń: Wójtostwo (Sanok)

---