Cmentarz jeńców radzieckich w Sanoku–Olchowcach to ważny zabytek historyczny, położony w malowniczej dzielnicy Olchowce, wzdłuż ulicy Mariana Zaremby oraz ulicy Wschodniej. Ten wyjątkowy cmentarz stanowi miejsce spoczynku dla tysięcy jeńców radzieckich, którzy zostali uwięzieni podczas II wojny światowej w 1941 roku w obozie Stalag (327) w Olchowcach, działającym do 1944 roku.
Przez cały okres istnienia stalagu, wiele osób straciło życie z powodu głodu, epidemii chorób oraz egzekucji, które miały miejsce w ostatnich dniach jego istnienia, w obliczu nadchodzącego frontu wschodniego. Liczba ofiar tego tragicznego miejsca szacowana jest na około 20 000 osób, które zostały pochowane w sąsiedztwie obozu, na wzgórzu, które później stało się miejscem cmentarza.
W 1951 roku nekropolia ta zajmowała powierzchnię około 3400 m², a w niej spoczywało około 1000 zmarłych. Z biegiem lat liczba ta wzrosła do szacowanych 10 000 ciał, co doprowadziło do ustanowienia mogił zbiorowych. Centralnym punktem cmentarza jest pomnik w postaci obelisku, który w 1985 roku był ozdobiony tablicą z datą 1944. Później dodano inskrypcję: "Pamięci pomordowanych radzieckich jeńców wojennych 1941–1944". Obszar nekropolii otoczony jest wysokimi tujami, co nadaje mu wyjątkowy charakter.
W 1974 roku, w wyniku współpracy oddziału miejskiego ZBoWiD z Lwowskim Komitetem Weteranów Wojny, symbolicznie pobrana została ziemia z cmentarza i umieszczona w urnie wykonaną w Sanockiej Fabryce Autobusów „Autosan”, a następnie przekazana stronie radzieckiej. Pomysł upamiętnienia początkowo wyszedł z lokalnej szkoły średniej w Drohobyczu.
W okresie PRL opiekę nad cmentarzem sprawowali młodzi ludzie z Olchowiec. W 2003 roku nekropolia przeszła remont, a w 2015 roku została wpisana do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, co podkreśla jej znaczenie w lokalnej historii i pamięci społecznej.
Przypisy
- a b c d e f g Sanok – cmentarz jeńców radzieckich. mpn.rzeszow.uw.gov.pl. [dostęp 24.01.2020 r.]
- a b c Cmentarz jeniecki na Olchowcach. sanok.pl. [dostęp 24.01.2020 r.]
- a b Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 09.03.2015 r. s. 4 (poz. 206). [dostęp 24.01.2020 r.]
- Borys Łapiszczak: Sanok i Województwo Podkarpackie na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. VII. Sanok: Poligrafia, 2004 r., s. 82. ISBN 83-915388-4-2.
- a b c d Garlicki 1985, s. 8.
- a b Województwo krośnieńskie. W: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa / Sport i Turystyka, 1988 r., s. 389. ISBN 83-217-2709-3.
- Ewidencja cmentarzy wojennych. Ewidencja poległych w wojnie, remont i opieka nad grobami i cmentarzami wojennymi 8 I 1951 – 11 IV 1952, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 72, sygn. 2204), k. 42.
- Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986 r., s. 199.
- Garlicki 1985, s. 9.
Pozostałe obiekty w kategorii "Cmentarze":
Cmentarz Olchowiecki w Sanoku | Cmentarz Południowy w Sanoku | Cmentarz Posada w Sanoku | Cmentarz Centralny w SanokuOceń: Cmentarz jeńców radzieckich w Sanoku–Olchowcach