Koszary w Sanoku–Olchowcach to niezwykle interesujący obiekt, związany z historią militarną regionu. Te zabudowania, będące świadkami wielu dziejowych wydarzeń, znajdują się w dzielnicy Olchowce miasta Sanok. Powstały w czasach, gdy obiekty wojskowe pełniły kluczowe funkcje w systemie obronnym kraju.
Jako część lokalnego krajobrazu, koszary stanowią również ważny element kulturowy, przyciągając uwagę mieszkańców oraz turystów. Ich architektura i historia przypominają o dawnych czasach, kiedy to Sanok był istotnym punktem na mapie wojskowej Polski.
Historia
W 1812 roku austriackie władze utworzyły w Olchowcach „Beschäl- und Remontierungsdepartament”, które w 1822 roku zostało przeniesione do Drohowyża. W trakcie swojej podróży po Galicji, cesarz Austrii Franciszek Józef I, zbliżając się do Sanoka od strony wschodniej, 31 października 1851 roku wyraził chęć odwiedzenia stadniny znajdującej się w Olchowcach. W tym celu przekroczył szybko zbudowany most na rzece San i osobiście zapoznał się ze stadniną, którą prowadził rtm. Kasper Müller. Zobaczył olchowieckie stado koni i wykonał kilka ewolucji konnych, po czym, wracając na drugą stronę rzeki, powozem udał się w stronę Sanoka.
Zabudowania powstały podczas autonomii galicyjskiej, w ramach Austro-Węgier, przeznaczone dla żołnierzy c.k. armii. Do 1918 roku w obiektach funkcjonowała prochownia oraz stadnina ułanów. W okresie II Rzeczypospolitej (1920-1939) stacjonował tutaj III batalion oraz pluton artylerii piechoty 2 Pułku Strzelców Podhalańskich. W 1932 roku płk Janusz Dłużniak, dowódca jednostki, przydzielił świetlicę w koszarach III batalionu 2PSP oddziałowi Związku Strzeleckiego Olchowce.
Podczas II wojny światowej, w koszarach, które znajdowały się w obszarze okupacji sowieckiej (1939-1941), działał 93 Oddział Pograniczny NKWD. Po ataku Niemiec na ZSRR, w połowie 1941 roku, hitlerowcy utworzyli oboz dla jeńców sowieckich, który funkcjonował od października 1941 do lipca 1944 roku. Po zakończeniu wojny koszary zostały przejęte przez ludowe Wojsko Polskie, a w okresie PRL stacjonował tam 26 Pułk Czołgów Średnich (1967-1989).
W III Rzeczypospolitej, 8 lutego 1990 roku, Wojskowa Komenda Uzupełnień w Sanoku została ulokowana w koszarach, w budynku położonym przy ul. Przemyskiej 1, który przeniesiono z budynku przy ul. Zamkowej 30. W związku z pracami remontowymi tego obiektu, siedziba WKU została w 2017 roku przeniesiona do budynku biurowego z siedzibą przedsiębiorstwa Autosan, zlokalizowanego przy ul. Kazimierza Lipińskiego 109. Dodatkowo, w obiektach stacjonował 4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany JW Nr 2667 NJW MSWiA w latach 1993-1999.
W 1999 roku rozpoczęto starania o przekazanie nieruchomości o powierzchni 5,6 ha w celu utworzenia Komendy Powiatowej Policji w Sanoku, która dotychczas funkcjonowała w gmachu przy budynku przy ul. Henryka Sienkiewicza 5. W tym miejscu znajdował się dawny koszarny budynek, strzelnica i stołówka, które planowano zamienić na warsztaty i garaże policyjne. Prace adaptacyjno-budowlane rozpoczęto w 2002 roku. Nowa siedziba KPP w Sanoku zlokalizowana jest pod adresem ul. Stanisława Witkiewicza 3.
Po odejściu JW Nr 2667 z koszar, zarząd mienia nad budynkami przejął starosta sanocki. W początkach XXI wieku zaczęły pojawiać się informacje o narastającej dewastacji obiektów po byłych koszarach.
Przypisy
- Kalendarium. sanok.wku.wp.mil.pl. [dostęp 08.12.2017 r.]
- Komenda Powiatowa Policji w Sanoku. bip.sanok.kpp.policja.gov.pl. [dostęp 08.12.2017 r.]
- Jolanta Ziobro. Rośnie nowa komenda. „Tygodnik Sanocki”. Nr 37 (566), s. 2, 13.09.2002 r.
- Joanna Kozimor. Policyjny desant na Olchowce. „Tygodnik Sanocki”. Nr 29 (558), s. 3, 19.07.2002 r.
- Jolanta Ziobro. Nowe siedziby. „Tygodnik Sanocki”. Nr 14 (543), s. 2, 05.04.2002 r.
- Nowa siedziba. „Tygodnik Sanocki”. Nr 42 (414), s. 3, 15.10.1999 r.
- Święto Pułku w Olchowcach. „Tygodnik Sanocki”. Nr 16 (232), s. 2, 19.04.1996 r.
- Kronika oddziałów Z. S. Oddział Z. S. Sanok. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21.05.1933 r., s. 35.
- 1851 r. (d. 11 października) wjazd najjaśniejszego Franciszka Józefa I, cesarza Austryi, do Krakowa, tudzież podróż J. Ces. Król. Apost. Mości po Galicyi i Bukowinie. Kraków: 1853 r., s. 96.
- Sprawy krajowe. Sanok. „Gazeta Lwowska”. Nr 259, s. 1031-1032, 10.11.1851 r.
- WitoldW. Pruski WitoldW., Początki hodowli konia angielskiego w Polsce, „Hodowca Koni”, Nr 8, 1946 r., s. 111.
- Jolanta Ziobro. Rozszabrowane koszary. „Tygodnik Sanocki”. Nr 28 (505), s. 4, 13.07.2001 r.
- Bartosz Błażewicz. Sygnały czytelników. Koszary niszczeją. „Tygodnik Sanocki”. Nr 22 (499), s. 3, 01.06.2001 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Architektura":
Budynek przy ul. Jagiellońskiej 22 w Sanoku | Królewska Studnia na Białej Górze w SanokuOceń: Koszary w Sanoku–Olchowcach