Ratusz przy ul. Rynek 16 w Sanoku

Instytucje i organizacje rządowe

Ratusz w Sanoku to historyczny obiekt, który pełnił funkcję magistratu miejskiego. Jego pierwotna siedziba była umiejscowiona w budynku, który obecnie nie jest już wykorzystywany do tych celów.

Obecnie, administracja miejska sanocka znajduje się w budynku pod adresem Rynek 1, w pobliżu miejsca, gdzie nadal możemy podziwiać architekturę ratusza. Co ciekawe, te dwa obiekty, mające swoją własną historię, są usytuowane naprzeciwko siebie na sanockim rynku.

Historia

Historia ratusza przy ul. Rynek 16 w Sanoku jest niezwykle bogata i sięga XIII wieku. Zgodnie z kalendarium, w 1339 roku książe Jerzy nadał przywilej lokacyjny, który zobowiązywał wójta do zbudowania ratusza oraz kramów kupieckich. W 1366 roku król Kazimierz Wielki potwierdził ten przywilej, a w 1756 roku zrealizowano budowę nowego drewnianego ratusza. Niestety, kilka lat później, w 1782 roku, budynek ten spłonął.

W wyniku tego wydarzenia, w 1786 roku rozpoczęto budowę kolejnego, eklektycznego ratusza. W 1989 roku miało miejsce ostatnie posiedzenie miejskiej rady, po którym gmach został opuszczony na rzecz nowej siedziby. Wiele lat później, w 2007 roku, ratusz oraz rynek przeszły rewitalizację.

Pierwotnie istniejący ratusz był usytuowany w miejscu pomiędzy współczesnymi budynkami i spłonął w 1680 roku, pozostawiając jedynie ślad na bruku rynku. Stary, eklektyczny ratusz z końca XVIII stulecia, ulokowany wschodniej pierzei rynku, powstał na miejscu drewnianego ratusza z 1756 roku, który został udokumentowany w lustracji z 1766 roku. Tamten drewniany budynek służył jako siedziba sądów miejskich. Niestety, spłonął on w 1782 roku.

Nowy, murowany ratusz zbudowano na przełomie XIX i XX wieku. Generalne wykupy nieruchomości od osób prywatnych poprzedziły prace budowlane. W 1887 roku miasto nabyło domy nr 12 i 13, a gruntowna przebudowa pod kierunkiem Władysława Beksińskiego miała miejsce w 1892 roku. W 1908 roku, po nabyciu kolejnego budynku, inżynier Beksiński połączył całość, nadając ratuszowi jednolitą fasadę oraz tworząc dwa boczne skrzydła.

25 sierpnia 1900 roku, ratusz został odwiedzony przez Namiestnika Galicji Leona Pinińskiego, natomiast po 1918 roku do ratusza dołączono sąsiednią kamienicę z kierunku klasztoru franciszkańskiego. W rezultacie przebudowy w 1934 roku, połączono sąsiedni budynek, co miało miejsce pod rządami burmistrza Jana Rajchla. O tym wydarzeniu przypomina metalowa chorągiewka zawierająca datę „1934”, umieszczona na wieżyczce południowej ratusza. Również na wieżyczce północnej znajduje się chorągiewka z rokiem „1892”.

W latach trzydziestych XX wieku w budynku pod czasy ówczesnym numerem 13 zlokalizowano biuro zarządu miejskiego, a na 1. piętrze odbywały się posiedzenia. Ratusz również był siedzibą posterunku Policji Państwowej. Na elewacji frontowej umieszczony jest charakterystyczny zegar, który został zainstalowany w końcu XIX wieku, 1 lutego 1906 roku. W 2007 roku dokonano zmiany mechanizmu zegara. Na elewacjach szczytów ratusza znajdują się emblemata z lat 30. XX wieku: po lewej (północnej) Herb Sanoka, a po prawej (południowej) godło Rzeczypospolitej Polskiej, wykonane przez Stanisława Piątkiewicza.

W czasach PRL-u w ratuszu mieściło się Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (do 1972 roku), a w 1971 roku prowadzono prace konserwacyjno-remontowe całego obiektu. Budynek został odnowiony w 1975 roku. W latach 30. XX wieku mieścił także Komendę Hufca Sanok. Na monecie wyemitowanej w 1984 roku uwieczniono wizerunek ratusza.

11 maja 1989 roku otwarto w budynku oddział Związku Ukraińców w Polsce, a obiekt został wpisany do rejestru zabytków. Aktualnie władze miejskie mają swoją siedzibę przy zachodniej pierzei rynku, w gmachu przy ul. Rynek 1, natomiast w starym ratuszu ulokowane są różne instytucje, madżują filie partii politycznych i punkty handlowe oraz usługowe.

W przeszłości, budynek posiadał fasadę w odcieniach żółtego, obecnie z dominującym kolorem różowym. Z lewej strony przylega do niego kamienica przy ul. Rynek 14, podczas gdy symetrycznie z prawej strony znajduje się kamienica przy ul. Rynek 18.

Przypisy

  1. Waldemar Och. Kalendarium sanockie 2005–2010. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 262, 2011 r. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej.
  2. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995–2000. „Rocznik Sanocki 2001”, s. 335, 2001 r. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej.
  3. Bartosz Błażewicz. Przejęcie filii „Rolbanku”. Bank Zachodni SA w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. 12.01.1996 r.
  4. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, [dostęp 19.10.2016 r.]
  5. Agata Skowrońska-Wydrzyńska, Maciej Skowroński: Sanok. Zabytkowa architektura miasta. Sanok: San, 2004 r. s. 1.
  6. Edward Zając, Sanockie biografie, Sanok 2009 r. s. 42.
  7. Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne Tom I, Sanok 2009 r. s. 143.
  8. Ścieżka spacerowa „Śladami Rodu Beksińskich” w Sanoku. 2. Plac Św. Jana, Rynek. zymon.com.pl. [dostęp 17.05.2014 r.]
  9. Zabytki w Sanoku. interia.pl. [dostęp 17.05.2014 r.]
  10. Edward Zając: VI. Okres autonomii. 4. Rzemiosło i handel w powiecie sanockim. W: Życie gospodarcze ziemi sanockiej od XVI do XX wieku. Sanok: Stowarzyszenie Inicjowania Przedsiębiorczości, 2004 r. s. 146.
  11. Oficjalna strona Miasta Sanoka [online], sanok.pl. [dostęp 20.11.2017 r.]
  12. Telegramy Gazety Lwowskiej. „Gazeta Lwowska”. Nr 195, s. 5, 26.08.1900 r.
  13. Stefan Stefański. Sanockie zegary. „Tygodnik Sanocki”, s. 7, Nr 17 z 11.09.1991 r.
  14. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Bramy naszych kamieniczek. „Tygodnik Sanocki”. 12.04.1996 r.
  15. Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966 r. s. 79.
  16. Szematyzm podziału administracyjnego Rzeczypospolitej Polskiej wraz ze skorowidzem gmin wiejskich i miejskich oraz oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów państwowych. Przemyśl / Warszawa: 1937 r. s. 143.
  17. Edmund Słuszkiewicz: Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej. Sanok: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1938 r. s. 64.
  18. Spis abonentów Państwowych i Koncesjonowanych Sieci Telefonicznych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy), 1931 r. s. 491.
  19. Stanisław Kłos: Województwo rzeszowskie. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1969 r. s. 341.
  20. Artur Bata. Sprawozdanie z działalności Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w roku 1972. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 1972 r. s. 65.

Oceń: Ratusz przy ul. Rynek 16 w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:11