Czesław Borczyk

---

Życiorys

Czesław Feliks Borczyk przyszedł na świat 15 maja 1910 roku w Sanoku, jako syn Antoniego oraz Marii z domu Wertz. Po odbyciu nauki w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Królowej Zofii w Sanoku, gdzie zakończył IV klasę w 1928 roku, zdecydował się na uczestnictwo w koncesjonowanych kursach handlowych. Kursy te organizowane były przez Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego im. Artura Aschera w Sanoku i trwały od 1928 do 1930 roku.

W swojej młodości Czesław angażował się w działalność religijno-społeczną, będąc ministrem w sanockim kościele Franciszkanów. Od wczesnego wieku interesował się harcerstwem, a w 1921 roku złożył przyrzeczenie w zespole zuchów, znanym wtedy jako „wilczki”. Dwa lata później, w 1923 roku, stał się pełnoprawnym członkiem Związku Harcerstwa Polskiego, przyjmując różnorodne odpowiedzialności, w tym stanowisko zastępowego oraz drużynowego. Pełnił także rolę komendanta męskiego hufca od 21 kwietnia 1929 do 20 stycznia 1931 roku, a następnie zastępcy komendanta aż do 1939 roku.

W roku 1935 był liderem sanockiej delegacji harcerskiej na I Zlot w Spale, co świadczy o jego znaczącej roli w organizacji harcerskiej. W czasie II Rzeczypospolitej pracował jako pomocnik notariusza oraz miał zatrudnienie w sanockiej Fabryce Wagonów. W 1939 roku stanowił część Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, będąc jednym z jego aktywnych członków. Przed zawarciem wojny pełnił funkcję urzędnika notarialnego.

W obliczu wybuchu II wojny światowej w 1939 roku zaangażował się w organizację tzw. „trójek harcerskich”. Te grupy miały na celu wsparcie jeńców wojennych oraz rodzin żołnierzy w okresie niemieckiej okupacji (1939–1945). Po wojnie, w 1945 roku, był jednym z organizatorów ruchu harcerskiego w Sanoku, gdzie jesienią 1945 roku został mianowany przez Komendę Chorągwi w Rzeszowie na przybocznego sanockiego hufca. W tym okresie opiekunem harcerstwa został Józef Pohorski. W skład lokalnych służb harcerskich wchodzili również hufcowy Franciszek Moszoro i sekretarz oraz drużynowy Leszek Kril-Nartowski.

W 1946 roku zainicjował działania na rzecz reaktywacji sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W kolejnych latach angażował się w odbudowę harcerstwa na tym terenie, stając się długoletnim wychowawcą młodych harcerzy. Od 29 grudnia 1956 do 1964 roku sprawował funkcję komendanta Hufca Ziemi Sanockiej. Pełnił tę rolę społecznie i z powodu zakazu działania w formie wolontariatu, w 1964 roku, ustąpił z tej pozycji, będąc jednym z nielicznych komendantów harcerskich pracujących w taki sposób. Po zakończeniu w 1964 roku pełnił rolę członka komendy hufca, a od stycznia 1973 roku aż do 1999 roku, funkcjonował jako zastępca komendanta hufca. W okresie PRL został uhonorowany tytułem Harcmistrza Polski Ludowej.

Na płaszczyźnie zawodowej pracował w obszarze Kopalnictwa Nafty i Gazu, a także był jednym z współzałożycieli Sanockiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Aktywnie działał w samorządzie mieszkańców Sanoka, co zaowocowało kilkoma wyborami na radnego Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w latach 1978 oraz 1988. Z racji swoich osiągnięć, na 85. urodziny otrzymał list gratulacyjny od prezydenta RP Lecha Wałęsy.

Ciekawostką jest, że Czesław był szwagrem gen. Bronisława Prugara-Ketlinga, którego żoną była jego siostra Maria Anna, urodzona w 1894 roku. Równocześnie był spokrewniony z mjr. Tadeuszem Ochęduszką, żoną którego była jego siostra Janina Ludwika – we wrześniu 2020 roku był świadkiem na ślubie Czesława. Jego małżonką była Maria z domu Michalik, żyjąca w latach 1912-1982. Oboje zostali uhonorowani wiecznym miejscem spoczynku w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku.

Odznaczenia i wyróżnienia

Czesław Borczyk, znany ze swojego zaangażowania w działalność harcerską, osiągnął wiele znaczących wyróżnień, które potwierdzają jego wpływ na społeczność lokalną oraz organizację harcerską.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1984 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany przed 1981 rokiem,
• Złoty Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”, także przyznany przed 1981 rokiem,
• wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa krośnieńskiego” z 1981 roku,
• Złota Odznaka 85-lecia Harcerstwa w Sanoku, przyznana w 1996 roku,
• Tytuł Honorowy Komendant Hufca Ziemi Sanockiej, nadany 23 października 1999 roku, w uznaniu szczególnych zasług dla sanockiego środowiska harcerskiego,
• 2 października 2010 roku, na terenie parku miejskiego im. Adama Mickiewicza w Sanoku, zasadzone zostały cztery drzewa pamiątkowe, poświęcone działaczom harcerstwa, w tym platan „Czesław”, dedykowany harcmistrzowi Borczykowi. Umieszczono na nim tabliczkę z inskrypcją: Platan „Czesław” w hołdzie hm. Czesławowi Borczykowi, wieloletniemu komendantowi sanockiego hufca. Hufiec ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. 100 lat harcerstwa polskiego. Sanok, 2 X 2010.

Te odznaczenia i honorowe wyróżnienia stanowią dowód uznania dla jego działalności i wpływu na rozwój harcerstwa w regionie.

---

Oceń: Czesław Borczyk

---