Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku

---

Historia

Na podstawie legendy, królowa Bona miała otrzymać w posagu ziemie należące do starostwa sanockiego. Często przebywała na polowaniach w okolicznych lasach olchowieckich. Podczas powrotu z jednej z myśliwskich wypraw, jej koń miał się potknąć o wystający korzeń, co skutkowało potężnym uderzeniem kopytem w ziemię, przez co na powierzchnię wydobyła się woda. Tym samym, zgodnie z legendą, powstało źródło, które zyskało popularną nazwę „królewskiej studni”. W rzeczywistości jednak brak jest dowodów świadczących o tym, że królowa kiedykolwiek odwiedzała te tereny.

Według informacji przekazanej przez Józefa Sulisza w 1907 roku, studnia została wybudowana przez Bonę Sforzę w XVI wieku, stąd też jej królewski przydomek. Na początku XX wieku w lesie miejskim Sanoka można było zobaczyć „zwaliska” na terenie, które określano jako resztki studni. Jednakże, z opisu Sulisza wynika, że ten obiekt, który był otoczony głębokim rowem i wałem, nie był fragmentem studni, lecz ruinami nieukończonego zamku, który miał być budowany przez Bonę. W jego obrębie miały przy tym zachować się podziemne piwnice i lochy, z których jeden prowadzić miał aż pod rzekę San, w kierunku zamku w Sanoku.

Na przełomie lipca i sierpnia 1895 roku, burmistrz Cyril Ładyżyński podjął działania mające na celu udostępnienie i upiększenie terenu przy Królewskiej Studni dla odwiedzających. Już wówczas mieszkańcy Sanoka chętnie spędzali w tym miejscu czas wolny. W ciągu lat dostęp do studni wymagał przeprawy przez San łódką. Badania przeprowadzone na początku XX wieku przez inżyniera miejskiego Władysława Beksińskiego wskazały, że Królewska Studnia miała największą wydajność spośród wszystkich źródeł po obu stronach Sanu. W tym okresie na Białej Górze powstały łaźnie z wodą doprowadzoną z tej studni. Z kolei w latach 20. XX wieku w pobliżu istniały ruiny „zameczku myśliwskiego”.

Przed rokiem 1976, uczniowie Przyzakładowej Szkoły Zawodowej SFA zrealizowali projekt zadaszenia studni, które miało ażurowy charakter, a także zbudowali ogrodzenie wokół niej. W publikacji z 1976 roku Edward Zając opisał studnię jako jedną z dwóch zabytkowych w Sanoku. Ponadto, odniesienia do Królewskiej Studni w swoich dziełach literackich zamieszczał również Marian Pankowski, pisarz pochodzący z Sanoka, w swoich utworach z lat przed 1980.

Obecnie studnia znajduje się na skraju polany w paśmie olchowieckim Gór Słonnych, na południowym stoku Białej Góry oraz na obszarze osiedla o tej samej nazwie, blisko granicy miejskiego lasu PGL LP Nadleśnictwa Brzozów. Obiekt ma charakter murowany, jest ocembrowany. Jeszcze na początku XX wieku mieszkańcy Sanoka korzystali z jej wód. W chwili obecnej, studnia stanowi istotne źródło wody dla osiedla Biała Góra.

Bezpośrednio przy studni znajduje się ścieżka edukacyjno-przyrodnicza „Orli Kamień”, która przebiega równolegle z czerwonym i żółtym szlakiem turystycznym. Dodatkowo, istnieje możliwość dotarcia do tzw. Zamczyska, które usytuowane jest w lesie i datowane na okres średniowiecza.

---

Oceń: Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku

---