Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku

Kaplice

Kaplica grobowa dinastii Tchorznickich, Stankiewiczów oraz Urbańskich w Sanoku to wyjątkowy zabytek, który przyciąga uwagę swoją historią i architekturą. Znajduje się w malowniczej dzielnicy Dąbrówka, w obrębie miasta Sanoka. Ta kaplica została pierwotnie zbudowana na terenach wsi Dąbrówka Ruska, co dodaje jej dodatkowego znaczenia kulturowego i historycznego.

Obiekt ten jest nie tylko miejscem wiecznego spoczynku, ale również świadectwem bogatej historii regionu oraz rodziny, której dotyczy. Kaplica przyciąga zarówno turystów, jak i badaczy, którzy pragną poznać dzieje Sanoka oraz jego mieszkańców.

Historia

Kaplica grobowa, której historia jest bogata i złożona, znajduje się przy Alei Najświętszej Marii Panny na wschodnim krańcu sanockiego cmentarza, w pięknej dzielnicy Dąbrówka. Jest usytuowana tuż obok dwóch świątyń: greckokatolickiej cerkwi św. Dymitra oraz rzymskokatolickiego kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, które powstały w ramach jednej parafii. Przychodząc tutaj, można dostrzec wyjątkowe połączenie lokalnej kultury i historii.

Budowla, datowana na 1842 rok lub na drugą połowę XIX wieku (innego zdania są historycy, którzy sugerują rok 1848 jako datę budowy), w 1880 roku została opisana w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich jako „kaplica grobowa i mszalna Tchorznickich i Urbańskich”. Ród Tchorznickich w XIX wieku posiadał ziemie we wsi Dąbrówka Polska oraz w Dąbrówce Ruskiej. Ważnym wydarzeniem w historii tych rodów było połączenie rodzinne, gdyż w 1853 roku Zygmunt Rylski pojął za żonę Józefę Tchorznicką, członkinię rodziny Stankiewiczów.

Kaplica została wzniesiona na ośmiobok równoramienny, co nadaje jej charakterystyczny kształt. Około 1867 roku przeprowadzono prace renowacyjne, ale niestety podczas II wojny światowej (1939-1945) budowla została zdewastowana, co odegrało istotną rolę w jej historii. W 1972 roku kaplica została wpisana do nowo uaktualnionego spisu rejestru zabytków Sanoka w granicach administracyjnych istniejących do 1977 roku.

Obecnie kaplica ma status zabytku, została ujęta w wojewódzkim rejestrze zabytków (numer A-211 z dnia 6 sierpnia 2007) oraz wpisana do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, co świadczy o jej znaczeniu dla lokalnej kultury oraz historii.

Pochowani

W podziemiach kaplicy znajdują się groby wielu osób, które wniosły znaczący wkład w życie lokalnej społeczności. Wśród pochowanych znajdują się:

  • Katarzyna Tchorznicka (1838-1842), córka Jana i Korneli,
  • Ignacy Tchorznicki (zm. 1845), syn Piotra i Katarzyny, zmarły w wieku 22 lat jako student filozofii,
  • Jakób Stankiewicz (zm. 1846), wdowiec oraz ojciec Korneli,
  • Walentyna Urbańska, z domu Tchorznicka (zm. 1850), razem z córkami Aleksandrą (ur. 1847) oraz Wandą,
  • Jan Tchorznicki (1777-1868),
  • Piotr Tchorznicki, syn Jana i Korneli, zmarły w 1868 roku,
  • Erazm Stankiewicz (brat Korneli, 1798-1872),
  • Leon Stankiewicz (dziadek Korneli, zm. 1875),
  • Władysław Urbański (mąż Walentyny, zm. 1879),
  • Kornela Tchorznicka z domu Stankiewicz (żona Jana, zm. 1885),
  • Teofila Tchorznicka (1839-1899), córka Jana i Korneli,
  • Józefa Rylska, z domu Tchorznicka (córka Jana i Korneli, zm. 1907).

Portrety tych zmarłych, które zostały utrwalone w emalii w XIX wieku, zdobią ściany nisz, w których znajdują się ich groby.

Przypisy

  1. Ewidencja. zabytek.gov.pl. [dostęp 20.08.2021 r.]
  2. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30.06.2021 r. Woj. podkarpackie. nid.pl, s. 148. [dostęp 25.09.2021 r.]
  3. Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 09.03.2015 r. bip.um.sanok.pl, s. 3. [dostęp 20.10.2016 r.]
  4. Historia rodziny Mniszek Tchorznickich - osiadłych w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 03.11.2014 r.]
  5. Borys Łapiszczak: Sanok i Województwo Podkarpackie na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. VII. Sanok: Poligrafia, 2004 r., s. 79. ISBN 83-915388-4-2.
  6. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 106 (poz. 135).
  7. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 293 (poz. 28).
  8. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 191 (poz. 75).
  9. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 194 (poz. 99).
  10. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 277 (poz. 183).
  11. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 343 (poz. 120).
  12. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 28.
  13. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 184 (poz. 64).
  14. Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 76.
  15. Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 98.
  16. Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 115.
  17. Artur Bata. Działalność Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w 1972 r.. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 17-18, s. 92, 1973 r. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
  18. Kronika. „Echo z nad Sanu”. Nr 23, s. 3, 04.10.1885 r.
  19. Władysław Urbański z Urbanic h. Nieczuja. sejm-wielki.pl. [dostęp 10.03.2019 r.]

Oceń: Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:14